Dewleta tirke Kurdîstan de polîtîkaya kolonyalîste bêmabên domnena. Tewr peyên Mêrdîn, Êlih û Xelfetî de qeyûmî ameyî tayînkerdene. Îradeyê şarî yewna ame diznayene. Îqtîdarê tirkan heqê weçînayîşî zî dest ra gêno. Hetêk ra şarî “desentralîzasyon” pawenê. Hetekê bînî ra dizdî dewlete resentralîze kenê. Na polîtîka embazîya şaran xeripnena. Endama MYKyî ya DEM Partî Cemîle Tûrhalli derheqê polîtîkaya qeyûmî de rojnameyê ma rê tayê ercnayîşî kerdî.
Tûrhalli qiseykerdişê xo de nê şîroveyî kerdî: “Qeyûmî îradeyê kurdan nêhesibnenê û şaredarîyan fes kenê. Ê îradeyê kurdan xesp kenê. Polîtîkaya qeyûmî polîtîkaya antî-demokratîk a, çike heqê weçînayîşî heqo esasî yo. Her kes wazeno ke temsîlkaranê xo biweçîno. Weçînayîşê herêmî esasî temsîlkarîya demokrasî ya. Faşîzmê AKP û MHPyî nê demê nezdî ra qeyûman erzeno şaraderîyanê kurdan ser û îradeyê heqê kurdan xesp keno. No tewr tayînkerdişê qeyûman qanûnê bingeyî de qedexe yo. Tayînkerdişê qeyûman sîstemê dîktatorîye û sîyasî yo. Polîtîkaya qeyûman bêhuqûqî û ceberût a. Îqtîdar wazeno îradeyê şarî werte ra wedarno. Na nîjadperestî ya û nîjadperestî nasname, ziwan û kulturê kurdan nêwazenê, her wext qedexe kenê. No tewr rewşe bêwijdan û bêhuqûqî ya. Bi no hewa wazenê ke kurdan çêra bikerê û psîkolojîyê înan bixeripnê. Ê wazenê ke şarê kurdî bêhêvî û bêbawerî bikerê. No tewr sîstemo ceberût dinya de çin o û peyda nêbîyo. Nê warî de vera nê sîstemî têkoşîno rêxistin muhîm o. Rojhelatê Mîyanênî de bi taybetî têkoşînê cinîyan heme hewa ra xoverdayîşê xo berz keno û sîstemê demokratîkî virazeno.”
Sîstemê kolonî
Cemîle Tûrhalli semedê têkoşînî nê pêşnîyazî kerdî: “Wa şaro kurd reaksîyonê xo heme tewr berz bikero. Seke zanîyeno kolonyalîstan heme erdê Kurdîstanî xesp kerdo. Ganî şaro kurd hemverê nê sîstemê kolonî heme cayan de têkoşîn bikero û çalakîyanê xo vila bikero.”
Vera bêhuqûqî rêxistinîye
Tûrhalli ard ziwan ke îqtîdar kurdan sey terorîst vîneno û nê şîroveyî kerdî: “Ganî şaro tirk na polîtîkaya qirêje qebûl nêkero. Şaro kurd zî vera bêhuqûqî rêxistinîya xo bivirazo û yew alternatîfê xo bifikro. Ganî komelî û rêxistinî pê şaraderîyan plananê cîyayan bivirazê. Tirkîya de sermayeya zergûn û sipî est a. Komara Tirkîya de sîstemo nasyonal yan neteweperest esas o. Ganî vera neteweperestî neteweya demokratîke têbigêro û têkoşînê xo berz bikero.”
Heqo xozayî
Tûrhalli da zanayene ke Wan de çalakîyê rêxistinî bîyî, şarî vera xespkerdişê qeyûman heqê xo yê xozayî gurênayî û qeyûmî apey game eşte. Cemîle Tûrhalli wina dewam kerd: “Nê warî de her kes vera bêhuqûqî heqê xo yê xozayî şuxilneno û mehkemeya berze ya temyîzî de emsal est o. Demê çalakîyan de wexto ke gedeyanê kurdan vera polîsan kereyî eştî, mehkemeya berze ya temyîzî derheqê înan de vat ke eştişê kereyan heqêko xozayî yo. Nê sebebî ra zî şarê Wanî vera bêhuqûqîya qeyûman reaksîyonî nawitî, çalakîyê pîrozî û rêxistinî viraştî. Qeyûm zî mecbûr mend û apey game eşte. Colemêrg de zî şarî vera qeyûmî rêxistinîya pîle û enerjîke ramojnaye. Ganî şaro kurd rêxistinîya xo her tim bimojno, her kes bero têhet û çalakîyanê xo berz bikero. Sîstem wina mecbûr maneno û tepa game erzeno. Tirkîya de rewşa prosesê çareserî çin a. Ganî komelî vera sîstemî alternatîfanê xo bivirazê û nimûneyê xoverodayîşê Wanî xo rê referans bigêrê.”
Heme komelî ser o tecrîd
Cemîle Turhalli tecrîdî ser o nê ercnayîşî kerdî: “25 serrîyo ke Ocalanî ser o tecrîd est o û bi tena Ocalanî ser nîyo. Tecrîd heme cayan de est o. Tirkîya de tecrîd est o, şar nêeşkeno sîstemî rexne bikero. Ser sîstemê heme cuyayîşê komelî de tecrîd est o. Her kes koçer bîyo û remeno Ewropa. Vêşanîye û bêhêvî est ê. Ameyoxê şarî çin o, heme kesî binê nê tehdîtî de yê.”
