18 COTMEH 2025

Gösterilecek bir içerik yok

Xoza birîndar a

Nesrîn Navdar

Ma vînenê ke xozaya ma eyro birîndar a û eke bi nê awayî şoro do ver bi mergî şoro. Ma çiqas xozaya xo amancanê dagirker, kapîtalîst û desthilatê çimveyşanan ra bipawê û pak bigîrê ma do hende bi tenduristî û bi hizûr bicuyî.

Her wext merdimî semedê rehetîya xo xebetîyayê. Henî tewirê heywanan semedê ciniştişê xo û baranê xo kedî kerdê. Henî semedê ke goşt, şit, poste û mûyanê înan ra nefe bigîrê kedî kerdê, henî semedê muhefeze û ewlehîya xo kedî kerdê heta henî semedê zewq û kêfweşîya xo kedî kerdê. Ancî kedîkerdişê heywanan de nêmendê; dest eşto tar û tûran, vaş û nebatan. Çeşîdê xele, zebze û fêkiyan zî kifş kerdê û înan ra feyde girewto. La sey ke yeno zanayîş, tenê heywan û mehsulanê zîretî de nêmendê, hetê setirîyayîşî, xoradayîşî û xupawitişî de zî mehsulî îcad kerdê. Her ke wext derbas bîyo sitareyê xo yê sadeyî ke kerpîç, kere yan zî daran ra û bi qiwetê xo û hunerê destanê xo viraştêne ageyrnayê ban û awanîyanê şekildaye û averşîyayan. Nê averşîyayîşî de pêwa kerpîç û kereyan pê beton, asin, kîremît, tuxla, mermer, cam û swb. malzemeyan sitareyê xo awan kenê ke temamê înan fabrîka û atolyeyan de virazenê û eşteyê înan roc bi roc zêdyenê; hewa, aw û herîya xoza kenê lîmin.

Cilûbergê xoradayîşî ke bi îcadkerdişê derzîna deştişî bi destan postê heywanan û lîfê nebatan ra viraştêne û bi îcadkerdişê rişta û dolabanê ristişî û dezgehê çulagîye ke bi qiwetê mil û destan birîsm, peme, mûyî û peşmî kerdêne la û ê layî dezgeyê çulagî de kerdêne qumaşê cilûbergan, rocê ma yê eyroyî de ageyrnayê qumaş û pirtûyê ke peme, keten, rês(peşmî), birîsm, keşmîr, angora, seten, polyester, naylon, akrîlîk û lateks ra virazenê û fabrîkayanê qumaşî de ke her hebe zerarê pîlî danê xoza û ekolojî ro yenê bernayîş. Yeno zanayîş ke semedê domnayîşê cuyînê ganeyan aw, hewa û herî cayêkê muhîmî gênê. Eyro semedê bikarardişê awbendan, dûyo lîmin ê fabrîka û wesayîtanê resî hewayê jehrî varneno. OIkyanûsî bi eşteyê awî û huşkan ke eserê însanan ê û zafê înan jehrî yê ganeyê derya û okyanûsan nêweş konê, jehrî konê û mirenê. Xirakerdişê xoza û ekolojî dir vuryayîşê awhewaye virazêno, dinya germ bena û her ke şino awe rîyê dinya kêmî bena û nê awayî ra hem însanî hem zî heme çeşîdî ganeyî zerar vînenê.

Helbet mîyanê heme vînayîşan de îcadkerdişê hacetanê xopawitişî semedê xoza û merdimahî zîyankarîya tewr girde bîya. Hacetê pawitişî ke çekanê sîyin, esteyîn û darînan ra pêk yenê vernî de semedê xopawitişî ameyê viraştiş la her ke wext derbas bîyo mexsed û hedefê bikarardişê înan zî bedelyayo. Çekê ke bi amancê xopawitişî virazyayê bîyê hacetê bicaardişê mexsed û hedefanê şexsan, koman, komelan û dagirkeran. Bi kifşkerdişê barûtî û çekadiran hetê dagirkeran ra welatî zêdetir ameyî dagirkerdiş û bi tûtan, cinîyan û extîyaran wa însanê sivîlî her wextî zêdehîrî ameyî qetilkerdiş. Eynî awayî bi hezaran dewî, qeza û şaristanî ameyê xerakerdiş. Vîrê merdimahî ra nêşino ke senîn hetê Dewletanê Yewbîyayeyan ê Emerîka ra şaristananê sey Hiroşîma û Nagazakî de atome ameye bikarardiş û finakêke yo ke netewedewletê dagirker û emperyalîstî semedê nefanê xo çiqas eşkenê însanetî ra vecîyê. Eynî awayî hetê dîktatoro dagirker û gunewer Sedem Huseyînî ra serê kurdanê Başûrî de bikaradişê çekanê kîmyewîyan sey şermêko pîl kewt tarîxê merdimahî. Bi şeranê ke bi sîleh û teyaranê şeran heta nika şaran ser de ameyê kerdiş, bi milyonan însanî ameyê qirkerdiş û ameyê koçberkerdiş. Teqnayîşê nuklerê Çernobîlî zî eserêkê desthilatê çimveyşanan bî. Bi kilmî ma eşkenê nê vacê ke her îcadêkê merdiman semedê însanetî, xoza û ekolojî merg bîyo. Ma vînenê ke xozaya ma eyro birîndar a û eke bi nê awayî şoro do ver bi mergî şoro. Ma çiqas xozaya xo amancanê dagirker, kapîtalîst û desthilatê çimveyşanan ra bipawê û pak bigîrê ma do hende bi tenduristî û bi hizûr bicuyî.

Naveroka berê
Naveroka ya piştî vê

Xoza birîndar a

Nesrîn Navdar

Ma vînenê ke xozaya ma eyro birîndar a û eke bi nê awayî şoro do ver bi mergî şoro. Ma çiqas xozaya xo amancanê dagirker, kapîtalîst û desthilatê çimveyşanan ra bipawê û pak bigîrê ma do hende bi tenduristî û bi hizûr bicuyî.

Her wext merdimî semedê rehetîya xo xebetîyayê. Henî tewirê heywanan semedê ciniştişê xo û baranê xo kedî kerdê. Henî semedê ke goşt, şit, poste û mûyanê înan ra nefe bigîrê kedî kerdê, henî semedê muhefeze û ewlehîya xo kedî kerdê heta henî semedê zewq û kêfweşîya xo kedî kerdê. Ancî kedîkerdişê heywanan de nêmendê; dest eşto tar û tûran, vaş û nebatan. Çeşîdê xele, zebze û fêkiyan zî kifş kerdê û înan ra feyde girewto. La sey ke yeno zanayîş, tenê heywan û mehsulanê zîretî de nêmendê, hetê setirîyayîşî, xoradayîşî û xupawitişî de zî mehsulî îcad kerdê. Her ke wext derbas bîyo sitareyê xo yê sadeyî ke kerpîç, kere yan zî daran ra û bi qiwetê xo û hunerê destanê xo viraştêne ageyrnayê ban û awanîyanê şekildaye û averşîyayan. Nê averşîyayîşî de pêwa kerpîç û kereyan pê beton, asin, kîremît, tuxla, mermer, cam û swb. malzemeyan sitareyê xo awan kenê ke temamê înan fabrîka û atolyeyan de virazenê û eşteyê înan roc bi roc zêdyenê; hewa, aw û herîya xoza kenê lîmin.

Cilûbergê xoradayîşî ke bi îcadkerdişê derzîna deştişî bi destan postê heywanan û lîfê nebatan ra viraştêne û bi îcadkerdişê rişta û dolabanê ristişî û dezgehê çulagîye ke bi qiwetê mil û destan birîsm, peme, mûyî û peşmî kerdêne la û ê layî dezgeyê çulagî de kerdêne qumaşê cilûbergan, rocê ma yê eyroyî de ageyrnayê qumaş û pirtûyê ke peme, keten, rês(peşmî), birîsm, keşmîr, angora, seten, polyester, naylon, akrîlîk û lateks ra virazenê û fabrîkayanê qumaşî de ke her hebe zerarê pîlî danê xoza û ekolojî ro yenê bernayîş. Yeno zanayîş ke semedê domnayîşê cuyînê ganeyan aw, hewa û herî cayêkê muhîmî gênê. Eyro semedê bikarardişê awbendan, dûyo lîmin ê fabrîka û wesayîtanê resî hewayê jehrî varneno. OIkyanûsî bi eşteyê awî û huşkan ke eserê însanan ê û zafê înan jehrî yê ganeyê derya û okyanûsan nêweş konê, jehrî konê û mirenê. Xirakerdişê xoza û ekolojî dir vuryayîşê awhewaye virazêno, dinya germ bena û her ke şino awe rîyê dinya kêmî bena û nê awayî ra hem însanî hem zî heme çeşîdî ganeyî zerar vînenê.

Helbet mîyanê heme vînayîşan de îcadkerdişê hacetanê xopawitişî semedê xoza û merdimahî zîyankarîya tewr girde bîya. Hacetê pawitişî ke çekanê sîyin, esteyîn û darînan ra pêk yenê vernî de semedê xopawitişî ameyê viraştiş la her ke wext derbas bîyo mexsed û hedefê bikarardişê înan zî bedelyayo. Çekê ke bi amancê xopawitişî virazyayê bîyê hacetê bicaardişê mexsed û hedefanê şexsan, koman, komelan û dagirkeran. Bi kifşkerdişê barûtî û çekadiran hetê dagirkeran ra welatî zêdetir ameyî dagirkerdiş û bi tûtan, cinîyan û extîyaran wa însanê sivîlî her wextî zêdehîrî ameyî qetilkerdiş. Eynî awayî bi hezaran dewî, qeza û şaristanî ameyê xerakerdiş. Vîrê merdimahî ra nêşino ke senîn hetê Dewletanê Yewbîyayeyan ê Emerîka ra şaristananê sey Hiroşîma û Nagazakî de atome ameye bikarardiş û finakêke yo ke netewedewletê dagirker û emperyalîstî semedê nefanê xo çiqas eşkenê însanetî ra vecîyê. Eynî awayî hetê dîktatoro dagirker û gunewer Sedem Huseyînî ra serê kurdanê Başûrî de bikaradişê çekanê kîmyewîyan sey şermêko pîl kewt tarîxê merdimahî. Bi şeranê ke bi sîleh û teyaranê şeran heta nika şaran ser de ameyê kerdiş, bi milyonan însanî ameyê qirkerdiş û ameyê koçberkerdiş. Teqnayîşê nuklerê Çernobîlî zî eserêkê desthilatê çimveyşanan bî. Bi kilmî ma eşkenê nê vacê ke her îcadêkê merdiman semedê însanetî, xoza û ekolojî merg bîyo. Ma vînenê ke xozaya ma eyro birîndar a û eke bi nê awayî şoro do ver bi mergî şoro. Ma çiqas xozaya xo amancanê dagirker, kapîtalîst û desthilatê çimveyşanan ra bipawê û pak bigîrê ma do hende bi tenduristî û bi hizûr bicuyî.

Naveroka berê
Naveroka ya piştî vê