Welatê ma (Kurdistan) de vewre û varan tewr vêşî demserra payîzo peyên û zimistanî de varîyêne, la çi heyfo ke emserr ne payîzê peyênî de û ne zimistanî de vewre û varanê ke ma pawitêne nêvarîya. Goreyê ke ma yew aşme demserra wisarî ra xelasna hema zî wişkayî dom keno.

Welatê ma enê serranê peyênan de payîz û zimistanê xwu yê tewr wişk vîyarto, bi arizî zî emserr semedê şaristananê ke hetê deşte de yê binê ra wişk derbas bîyo. Gama ke merdim emserr û serranê vîyarteyê miqayese keno, merdim hêga û xozayê ra zî fam keno ke emserr wişka vîyarto. Serra par nê wextan (wisar) tene pîl û derg bîye, her ca zergûn bî la çi heyfo emserr zafaneyê teneyê şarî bîyo hişk. Ma eşkenê vajê ke teneyê bejî sera heştay bîyo hişk, bi arizî hêgayê ke deştî de yê, çimkî emserr şilîya (vewre û varan) deştî bin ra kemî bîye. Reyna goreyê ke citkarê ma vanê eke na seate ra dima varan bivaro zî wişkbîyayîşê teneyê ver êdî favilê ci hêgayanê bejî ra nêbeno. Yanê wina aseno ke emserr keda şarê ma ya cîtkarî bîya telef şîya.

Hetê bînî ra zî zafaneyê cîtkaranê ma yê ke hêgayê înan awîye zî seba ke deynê xo nêdayê, şîrketê enerjî yê arizî enerjîyê înan birna. Aye ra bê enerjîyê ver cîtkaranê ma nêeşkayê hêgayê xo biromê. Cîtkarê ma vanê, kede danê, hêgayanê xo cot kenê, raminê, yanê mesrefêkê pîlî danê la peynî de ma rê çîyêk nêmaneno, ma heme qezencê xo danê şîrketê enerjî. Coka ra hewce nêkeno ma belase hende kede bidî û zehmetî biancî, yanê sey ke pîlanê ma zî vato, “Sereyo ke nêdejeno, xafî pê mebestî.”

Semedê kembîyayîşê şilîye mergî zî emserr kemî yê û aye ra zî şar nêeşkeno heywananê xo mirda xo biçêrîno. Gama ke heywanî vêşan bimanê weza manenê û şar zî nêeşkeno înan ra îstîfade bikero. Emserr wişkayî ver ne hêgayê ma weş awe şimite û ne zî heywanê ma mirda xwu çêrayî.

Sey şima zî zanenê şarê ma yê ke dewan de ciwîyenê, zafaneyê înan îdareyê xo pê cîtkarî û weyekerdişê heywanan kenê. La semedê ke enê serranê peyênan de şilîye kemî ya, şarê ma êdî nêeşkenê pê nê wirdî karan keyeyê xo weye bikerê, coka ra zî zafaneyê şarî êdî fek cîtkarî û weye kerdişê heywanan rê veradayê. Çimkî nê karî (çitkarî) êdî pîzeyê înan mird nêkenê, kurdê ma yê feqîrî semedê ke nan biberê keyeyê xo mecburê ke bixebitê la semedê ke Kurdîstan de derfetê karî kemî yê şar verê xo dano şaristananê tirkan. Yanê netîceyê hûşkîye ra yew zî koçkerdişê şarî yo. Bi kilmekî sey ke pîlanê ma zî vato, serra ke welatê ma de vewre nêvarena, bermayîşê ma ebi halê ma yeno, çimkî encax vewre hêgayanê ma, heywananê ma, awbendanê ma, ardê ma û heme çimeyanê xozayî yê welatê ma mird kenê, coka ra serra ke vewre çin a, halê şar û welatê ma hal nîyo.

Na dinya de bê awe ti gandar nêeşkenê biciwîyê, yanê awe cuye dano heme gandaranê ke dinya de ciwîyenê. La ewro bineyê cayanê dinya de bêaweyî ver xeterîya hûşkbîyayîşî est a. Eno xeterîya hûşkbîyayîşî seba zaf welatanê dinya bîyo gefêko pîl, çimkî eke cayêk de awe tay biba, weyra do hûşkîye dest pêbikero û dima zî seba gandaran çi îmkanê cuye nêmanê. Yanê hûşkîye heme hetan ra ciwîyayîşê gandaran tehdît kena û seba gandaran ke do ameyox de bêrê dinya zî çi mercanê ciwîyayîşî veranêdano.

Emserr hûşkîye ver şarê ma hetê averşîyayîş û îqtîsadî de zîyanêko zaf pîl dî, reyna kemvarayîşê şilîye semedê çimeyanê xozayî yê welatî zî xetere ya. Hêvî û waştişê mi oyo ke Homa na tenganeyîye ma ser o bigêro, şar û welatê ma qeza û belayanê pîlêran ra bipawo.