Ez li peyvekê digeriyam û li nik toriyan lê rast hatim. Li gor agahdariyên B. Battê yê Mizîzexî, navê Togan navekî fransî ye ku hindik be jî ketiye nav çand û zimanê kurdî. Lewra dema ku fransî li Sûriyeyê û Binxetê bûn navê leşkerên fransî anku togan li seyên xwe dikirin. Belkî jî tîgan bûye togan? Lê mijara me ne ev yek e.
Haya te jê heye ku toganên kurdan jî ne mîna yên xelkê ne. Yên xelkê bi reng, xeml û karên xwe ve, ji yên kurdan cudatir in. Em van toganan ji kampên qirkirinê (Holokost) yên nazîstan, ji yên ku di zîndanê de Stalîn berdidan Oto Kusinen ku wî ‘dîl’ bigire, ji hovîtiya yawerê Kenan Evren, Esad Oktay Yildirim ê ku bi hovîtiyên xwe yên li zindana Amedê yên salên 1980an û gelek hovîtiyên din ve nas dikin. Lê mijara me ne ev xal e.
Îcar berhemeke feylesofê fransî P. Nîzan heye. Naveroka berhemê li ser bindestî, newekhewî û neheqiyê ye. Û aktorên vê pergala çewisandin û dagirkeriyê diparêzin, di berhema xwe de bi nav dike. Loma jî navê berhema wî bi swêdî ‘Vakthundar’ kurdiya wê ‘Toganên Nahtorvan’ e.
Di wan rojan de, wekî mafê çarenûsa kurdan di rojeva cihanê de ye û ji guhertinên li Tirkiye û Rojhilata Navîn re mîna katalîzatorê ne, piraniya toganên nahtoran swêdî ‘xwar’ bûne û hinek jî har bûne. Yek ji van pêşengekê partiyeke tirk ‘Îyî Partî’ Turhan Çomez e.
Li Ingilstanê jî jiyaye û divê piçek jî be ji demokrasiya burjuwazî pariyek xwaribe. Lê wilo dixuye ku bêhtir li keleha herî pêşketî ya zanyariya kolonyalizmê ramanên mêtîngeriyê ji xwe re kiriye kar.
Binerin bê Turhan Çomez dibêje çi: “Zimanê zikmakî wek şîrê dayikê helal e, lê perwerda bi kurdî çênabe.” De wer îca wî kerî di vî borî re derbas bike. Ma maqûle ku ev doktor nizanibe ku bi vê ramana xwe di fêrkujiya me de swêdî ‘badanaj’ dike?
Kuro, ma ji te re xêr e lê ji me re qebehet e? Em dev ji perwerda bi zimanê xwe bernadin. Em ê ji zimanekî ewqas dewlemend û bikêrhatî xwe nedin paş.
Turhan Çomez beg û yên beriya wî ji bo nanê komelanên xelkê ji devê wan birevînin, xilçê di beden û giyanê kurdan de biçikînin, xewn û xeyalên mirovên kurd ji wan bidizin ev reçete ji me re nivîsiye. Çaxa ku rastî, rastiya rastiyê derket holê tu kesan bawerî bi reçeteya vî dîktatorî neanî û neçûn dermanxaneya wî (ser zimanê wî).
Em ê perwerdeya xwe wek li welatên din bikin û dev ji doza xwe bernedin. Mîna perwerdeya bi swêdî li Fînlandiya, fînî li Swêdê, bask û katalonan li Spaniyayê, perwerdeya zimanên almanî, fransî, îtalî li Swisreyê, fransiziya li Kanadayê, perwerdeya bi ermenî, suryanî ya li Başûr û Rojavayê Kurdistanê.
Dor dora rojhilatê Kurdistanê û nemaze li bakurê Kurdistanê ye ku li xwe vegerin, li zimanê xwe vegerin û ji şîrê helal ê diya xwe têr vexwin!
