Xeyalê Kurdistanî qontarê koyê Agirî de binerd kerdbî û ser beton kerdbî. Badê 28 qetlîyaman civata kurde di serranê 1970an de amebî tepesnayîş û bêveng bibe. Kurdî nêeşkayî vacê ma kurd ê û est ê. La ciwananê kurdan di rayberîya Rêzdar Ocalanî de hedrekarîya serhildanê 29. kerde. Nê ciwanan di 27ê teşrîna peyêna 1978. de partîya xo ya bi nameyê PKK awan kerde û di Kurdistan de dest bi xo birêxistinbîyayîşî kerd. Dewleta tirke qabê tasfîyekerdişê nê ciwanan û rêxistina înan di 12yê êlula 1980î de raynê derbeya leşkerî pêk arde. Darbekaran di Kurdistan de û ser ciwananê kurdan wehşetêko zaf xedar pêk ard. La ena ray nêeşkayî ciwananê kurdan teslîm bigerê û tasfîye bikerê. Xoverdayîşê ciwananê kurdan di zîndanan de veng dabî. Fîşeka yewîn a 15ê tebaxa 1984î îlankerdişê serkewtişê xoverdayoxîya ciwananê kurdan bîye û têkşîyayîşê derbekaran bîye.
Xoverdayîşê kurdan
Serhildanê kurdan o 29. o 40 serran bi rihêkê fedaî yê bêhempa bê beyntar verdewam keno. Dewleta tirke di nê 40 serran de ray û raybaza hovaneya ke nêcerebno çin a. Bi teknîkê NATOyî qirkerdiş, wêrankerdiş, talankerdiş, zîndan, sirgûn… Heme rayî cerebnayî, la ena ray bisernêkewte û nêeşkaye xoverdayîşê kurdan tasfîye bikero. Xoverdayîşê kurdan ser bi ser, pêl bi pêl di çar parçeyanê Kurdistanî de vila bî û roj bi roj xurt bî. Di encamê nê xoverdayîşî de Başûr û Rojava bîyî wayîrê statû. Û di Rojhelatê Mîyanênî de kurdî bîyî qewetêko stratejîk. Xurtbîyayîş û serkewtişê kurdan yeno manaya pûçbîyayîşê polîtîkayanê dewleta tirke yê qirkerdiş û çinêkerdişê civata kurde.
Pergalê serokdewlete
Dewleta tirke qabê tasfîyekerdişê Tevgera Azadî û çinêkerdişê destkewteyanê kurdan di serra 2015î de kurdan şerêko topyekûn da destpêkerdiş. Qabê ke bieşkê şerêkê bêpîvan, bêexlaq, bêhiqûq û dijwarî ser kurdan de biramê û raynê bi xurtî qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî bikerê merîyet bi pêşniyarê MHPyî di serra 2018î de pergalê dewlete bedelna. Derbasê pergalê serokdewlete ke heme erkân dano yew kesî bîyî.
Erdogan û faşîzm
Di serra 1925î de seyin meclîs qabê qirkerdişê kurdan bi qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî heme erkî dabî Înonu, di serra 2018î de heman meclîs raynê qabê qirkerdiş û tasfîyekerdişê civata kurde heme erkî dayî destê Erdoganî. Erdoganî xeta faşîzmî ya tirke esas girote û bi heme qewetê xo qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî vist merîyet. Heme walîyê şaristananê Kurdistanî bi erkê mufetîşanê umûmîyan û bi erkê walîyanê rewşa awarteye ameyî erkdarkerdiş. Dadgehê Kurdistanî heme fina dadgehê “Îstîklal Mahkemesî” ameyî erkdarkerdiş. Bi hezaran rayber û sîyasetmedarê kurdan kerdî zîndanan, bi destê walîyanê xo şaredarî heme desteser kerdî, heqê herî rewa yê hemwelatîbîyayîşî weçînîyayîş û weçînayîşî destê kurdan ra girotî, heme sazî, rêxistin û dezgehê kurdan desteser kerdî, partîya kurdan a siyasî bi destê dadgehî girote. Qabê tasfiyekerdişê statuyê Başûr û Rojava hêrişê dagirkerî bê beyntar verdewam kenê. Di heme qadan de hêrişê ziwan, kultur, nasname û estbîyayîşê kurdî û kurdan kenê.
Îsmet Înonu û Kenan Evren
Tenê di hebî çekûyanê kurdî ke rê tehamûl nêkenê. Bi talîmatê wezîrê Erdoganî yê karanê zerreyî nimê şewe de bi destê walîyan çekuyê “hêdî û pêşî peya” yê ser cadeyan bi boyax sîya kenê. Ma vînenê ke heme hêriş û kiryarê înan di çarçoveyê qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî de pêk yenê. Wazenê heme xalanê qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî yew bi yew bi ca biyarê. Çi yo ke Îsmet Înonu û Kenan Evrenî nêeşkayî bikerê û pêk biyarê Erdogan û Bahçelî wazenê bikerê û pêk biyarê. Badê seserre wazenê qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî bi ser bifînê.
Xoverdayîşê 40 serran
Nê xoverdayîşê 40 serran di çar parçeyanê Kurdistanî de kurdo merde yo mezele de bî û serê ey betonkerde bî birih kerd, wist lingan ser û qabê esbîyayîşê xo bi zanayî û bi bawerîyêka xurte xover dano. Civata kurde bi xoverdayîşê xo û bi bedelanê zaf giranan qanûnê Takrîr-î Sukûnî û raporê Islahatê Şerqî pûç kerdo û eştê sergoyê tarîxî.
Xoverdayîş dewam keno
Kurd henî kurdo verîn nîyo. Hişyar û zana bîyo. Bi dek û dolabanê neyaranê xo hesyo. Bi mergê xo razî yo, la bi cuyêka bêrûmete razî nîyo. Se serrî yo kurdan xover do, nika bi hawayêkê fedaî xover danê û do heta azadîya xo xover bidê. Dewleta tirke çiqas di şer de israr bikero, do endêk bi xetereyanê giranan ra rîbirî bimano. Bêguman her tim çekûya peyêne xoverdayoxî vanê.
