12 Aralık, Perşembe - 2024

Gösterilecek bir içerik yok

Stêrkoka li ser peyva jinê: Jin*

Ev çend sal in, ji ber ku 8’ê Adarê bi gelek rêxistinên jin ên cur bi cur tê pîrozkirin û her wiha her rêxistin li gor bîr û baweriya xwe tevdigere, hin nîqaş li ser navê vê rojê û naveroka wê jî tên kirin. Hin rêxistin ku dibêjin ‘jin’ esas e, bi giştî dibêjin ‘roja jinê’. Yên ku dibêjin, ‘na mijara çîn û karkeran bingeh e’, navê ‘jinên kedkar’ bi şid diparêzin. Rêxistinên ku balê dikişînin ser têkoşîna hemû jinên cîhanê dibêjin ‘roja navneteweyî ya jinan’. Yên ku dibêjin ev rojeke femînîst e, wek ‘roja femînîstan’ bi nav dikin. Yên têkoşînê diparêzin, dibêjin ‘roja jinên têkoşer’. Û herî dawî yên ku naxwazin bi tu bîrdozî û zayendê ve vê rojê girê bidin, tenê dibêjin ‘8’ê Adarê’.

Ango ji jinên bûrjûva bigire, heta yên karker, ji yên femînîst bigire heta yên dij-femînîst, ji jinan tenê bigire heta gelek mêran, gelek komên cihereng xwe di pênaseyên 8’ê Adarê yên cuda de dibînin.

Bi taybetî bi bilindbûna rexneya li ser heteronormatîvîteyê ku kategoriyên ‘jin û mêr’ hem wek zayenda cinsî û hem jî wek zayenda civakî red dike û dibêje zayend li gor dualîtiya zayendan hatine sazîkirin; hemû rolên ku civak û biyolojî li ser jin û mêr wek zayend ferz dike, red dikin, navê 8’ê Adarê bû mijara nîqaşê. Ev pêla postfemînîst ku ji xwe re queer jî dibêjin, sedemên newekheviyê ne di baviksalariyê de, lê di heteronormatîvîteyê de dibînin. Dibêjin heteronormatîvîte ku li gor berjewendiyên zilam xwe bi têşe kir, baviksalariyê jî ava kir. Ev nîqaşeke berfireh e û têrî vê quncikê nake, lê tişta ku ez dixwazim balê bikişînim ser, şaneya *(stêrkok) e ku ev kesên kategoriyên jin û mêr wek zayenda avakirî red dikin, bi vê stêrkokê xwe pênase dikin û her wiha têkoşîna me ya bi hev re ya bi stêrkokê re ye.

Lewra ji ber ku ev kes û rêxistinên queer xwe li derveyî zayendên xwe yên biyolojîk (çi jin, çi mêr) pênase dikin û di heman demê de xwe di têkoşîna azadî û wekheviyê de wek tifaqa jinan dibînin piştî peyva jinê bi stêrkokekê (*)  xwe pênase dikin: Ango wek “Jin*”. Divê ev stêrkok bi vî awayî hemû kesên ku xwe li derveyî zayendên hetero (jin û mêr), kesên trans, înter, homoseksuel, biseksuel û hwd., pênase û destnîşan bike.

Tevî rexneyên pratîkî û teorîk ku li queer femînîzmê tên kirin, li gor min di têkoşîna azadiya jinan û bindestan de yek ji tifaqên herî bi wate jî tifaqa bi stêrkokan re ye. Lewra di navbera heteronormatîvîte û baviksalariyê de têkîliyeke yekser heye. Baviksalarî bi normên heteronormatîv xwe bi sazî dike. Derketina li dijî vê dualîtiyê, di heman demê de li dijî serdestî û bindestiyê derketin û li hember ‘norm’ê sekinandin (beramberî vê yên derveyî ‘norm’ê naskirin) e.  Pirî caran ev helwesta sekinandina li derî normê, ji hêla rêxistinên jinan û femînîstan ve bi guman tê şopandin. Heta tê gotin, ev helwest nasnameya jinê ku bi têkoşîna sedan salan hatiye bidestxistin, dixe xetereyê. Lewma dema kesên queer bi gotina 8’ê Adarê ve piştî “queer-femînîst”şaneya “*” jî pê ve kirin, jin gotin, “8’ê Adarê jî ji dest çû!”

Birêz Abdullah Ocalan di analîzên xwe yên der barê jineolojiyê de dibêje dîtina jinê tenê wek zayendeke ku biyolojiya xwe cuda ye, koritî ye. Têkiliyên serdestî yên di navbera jin û mêrî de wek sedema bingehîn a newekheviyê dinirxîne. Girêdayî vê zayendperestiyê wek bîrdoziya desthilatdariyê dibîne. Ev tespîta der barê sedema newekheviyê bi ya queerê ve digihîje hevudû. Heta di mijara ‘kuştina zilamtî’ û ‘kuştina jina heyî’ de redkirina ‘jinantî û mêrantî’ya heyî heye. Lewra hem jinantî û hem jî mêrantiya heyî di her du zayendan de jî mewcûd e. Pênaseya jinê di heman demê de pênaseya mirovan bi giştî ye. Ango dema jinê “azad, wekhev û demokrasiyê di xwe de bicîhkirî” pênase dike, di heman demê de terîfa mirovê azad dide. Ev taybetmendî mirov nikare bibêje ku biyolojîk e, an jî tenê aîdê zayendekê ye. Bi gotineke din, em wek jinên kurd li dû avakirina jina azad, mirovê/a azad û civaka azad in. Lewra jî di 8’ê Adara jinên kurd de gelek nasname hene: Roja navneteweyî ya jinên têkoşer, kedkar, femînîst û stêrkok (*)’an e. Nasnameyên li dijî zayendperestiyê, li dijî bîrdoziya zilamê spî yê serdest têdikoşin û di lêgerîna civaka azad de ne, tifaqên me ne. 8’ê Adarê bi stêrkokan hîn rengîntir e.

Naveroka berê
Naveroka ya piştî vê

Stêrkoka li ser peyva jinê: Jin*

Ev çend sal in, ji ber ku 8’ê Adarê bi gelek rêxistinên jin ên cur bi cur tê pîrozkirin û her wiha her rêxistin li gor bîr û baweriya xwe tevdigere, hin nîqaş li ser navê vê rojê û naveroka wê jî tên kirin. Hin rêxistin ku dibêjin ‘jin’ esas e, bi giştî dibêjin ‘roja jinê’. Yên ku dibêjin, ‘na mijara çîn û karkeran bingeh e’, navê ‘jinên kedkar’ bi şid diparêzin. Rêxistinên ku balê dikişînin ser têkoşîna hemû jinên cîhanê dibêjin ‘roja navneteweyî ya jinan’. Yên ku dibêjin ev rojeke femînîst e, wek ‘roja femînîstan’ bi nav dikin. Yên têkoşînê diparêzin, dibêjin ‘roja jinên têkoşer’. Û herî dawî yên ku naxwazin bi tu bîrdozî û zayendê ve vê rojê girê bidin, tenê dibêjin ‘8’ê Adarê’.

Ango ji jinên bûrjûva bigire, heta yên karker, ji yên femînîst bigire heta yên dij-femînîst, ji jinan tenê bigire heta gelek mêran, gelek komên cihereng xwe di pênaseyên 8’ê Adarê yên cuda de dibînin.

Bi taybetî bi bilindbûna rexneya li ser heteronormatîvîteyê ku kategoriyên ‘jin û mêr’ hem wek zayenda cinsî û hem jî wek zayenda civakî red dike û dibêje zayend li gor dualîtiya zayendan hatine sazîkirin; hemû rolên ku civak û biyolojî li ser jin û mêr wek zayend ferz dike, red dikin, navê 8’ê Adarê bû mijara nîqaşê. Ev pêla postfemînîst ku ji xwe re queer jî dibêjin, sedemên newekheviyê ne di baviksalariyê de, lê di heteronormatîvîteyê de dibînin. Dibêjin heteronormatîvîte ku li gor berjewendiyên zilam xwe bi têşe kir, baviksalariyê jî ava kir. Ev nîqaşeke berfireh e û têrî vê quncikê nake, lê tişta ku ez dixwazim balê bikişînim ser, şaneya *(stêrkok) e ku ev kesên kategoriyên jin û mêr wek zayenda avakirî red dikin, bi vê stêrkokê xwe pênase dikin û her wiha têkoşîna me ya bi hev re ya bi stêrkokê re ye.

Lewra ji ber ku ev kes û rêxistinên queer xwe li derveyî zayendên xwe yên biyolojîk (çi jin, çi mêr) pênase dikin û di heman demê de xwe di têkoşîna azadî û wekheviyê de wek tifaqa jinan dibînin piştî peyva jinê bi stêrkokekê (*)  xwe pênase dikin: Ango wek “Jin*”. Divê ev stêrkok bi vî awayî hemû kesên ku xwe li derveyî zayendên hetero (jin û mêr), kesên trans, înter, homoseksuel, biseksuel û hwd., pênase û destnîşan bike.

Tevî rexneyên pratîkî û teorîk ku li queer femînîzmê tên kirin, li gor min di têkoşîna azadiya jinan û bindestan de yek ji tifaqên herî bi wate jî tifaqa bi stêrkokan re ye. Lewra di navbera heteronormatîvîte û baviksalariyê de têkîliyeke yekser heye. Baviksalarî bi normên heteronormatîv xwe bi sazî dike. Derketina li dijî vê dualîtiyê, di heman demê de li dijî serdestî û bindestiyê derketin û li hember ‘norm’ê sekinandin (beramberî vê yên derveyî ‘norm’ê naskirin) e.  Pirî caran ev helwesta sekinandina li derî normê, ji hêla rêxistinên jinan û femînîstan ve bi guman tê şopandin. Heta tê gotin, ev helwest nasnameya jinê ku bi têkoşîna sedan salan hatiye bidestxistin, dixe xetereyê. Lewma dema kesên queer bi gotina 8’ê Adarê ve piştî “queer-femînîst”şaneya “*” jî pê ve kirin, jin gotin, “8’ê Adarê jî ji dest çû!”

Birêz Abdullah Ocalan di analîzên xwe yên der barê jineolojiyê de dibêje dîtina jinê tenê wek zayendeke ku biyolojiya xwe cuda ye, koritî ye. Têkiliyên serdestî yên di navbera jin û mêrî de wek sedema bingehîn a newekheviyê dinirxîne. Girêdayî vê zayendperestiyê wek bîrdoziya desthilatdariyê dibîne. Ev tespîta der barê sedema newekheviyê bi ya queerê ve digihîje hevudû. Heta di mijara ‘kuştina zilamtî’ û ‘kuştina jina heyî’ de redkirina ‘jinantî û mêrantî’ya heyî heye. Lewra hem jinantî û hem jî mêrantiya heyî di her du zayendan de jî mewcûd e. Pênaseya jinê di heman demê de pênaseya mirovan bi giştî ye. Ango dema jinê “azad, wekhev û demokrasiyê di xwe de bicîhkirî” pênase dike, di heman demê de terîfa mirovê azad dide. Ev taybetmendî mirov nikare bibêje ku biyolojîk e, an jî tenê aîdê zayendekê ye. Bi gotineke din, em wek jinên kurd li dû avakirina jina azad, mirovê/a azad û civaka azad in. Lewra jî di 8’ê Adara jinên kurd de gelek nasname hene: Roja navneteweyî ya jinên têkoşer, kedkar, femînîst û stêrkok (*)’an e. Nasnameyên li dijî zayendperestiyê, li dijî bîrdoziya zilamê spî yê serdest têdikoşin û di lêgerîna civaka azad de ne, tifaqên me ne. 8’ê Adarê bi stêrkokan hîn rengîntir e.