Doman hewn ra hêşyar bî
Va hîç guman çîn o dayê
Dayike va guman binê çermê to der o.

Fikrê însanî çîyê ke dorme der ê îno ra êno meydan. Fikr ke çînê bo obje beno, la eke obje çînê bo fikr kî çînê beno. Însan hîsanê xo ra çîyê ke dormê xo der ê îno hîs keno, nê hîso ra maneg de fikrî êne meydan. Maneg zerrê mezgî der o, mezg kî yew obje o. Yanî maneg, eke obje çînê bo fikr kî çînê beno. Fikrîyayîş yew çîyo obje yo, organîzma yo mezgî ra êno hurîndî. No semed ra, rastîya yewîne obje yo.

Heyvan û însan

Heyvan xo tebîyat ra nêabirneno, cuya heyvanî tebîyat ra pîya yo. Însan wînî nîyo. Cuya însanî de kerdena hêşyarîye est a. Însan kerdena cuya xo, waştîşê xo keno obje û hêşyarê xo. Heyvan averî temaşa nêkeno, no kî heyvanî rê dest nêdano semedê averî plankerdene bikero. Labelê însan averî temaşa keno, hem kî semedê ameyoxî plananê kerdene fikrîno, no kî însanî hem tebîyat ra hem kî heyvananê zobîno ra abirneno. Însano ke semedê ameyoxê xo plan nêkeno, maneno binê plananê zobîna însano de, goreyê plananê îno ciwîyeno. Însano ke wazeno aver şoro, ganî semedê ameyoxî plananê kerdene bikero.

Rojava de kultur û huner

Rojava de naye ra çend serî averî destê dewleta tirke ra ceng ama meydan, dunya de çiqaş fahşî est ê veradayî serê Rojava û Sûrîya. Şarê ma kurd û şarê ke azadîye û haştîye wazenê pîya dûştê nê fahşo de ceng kerd û serkewtiş kerd. Labelê Rojava de pêro çîyo hewl hunerî ser o kî zaf çîyê girdî kare kerdê. Rasta ti eşkena cengê dûştê dişmenî de kare bikerê, la eke cengê kulturî kare nêkeno ti qe çî kare nêkena. Rojava de yew het ra dûştê fahşo de ceng bî, hete ra kî kulturî ser ceng bî. Nê cengê kulturî hem poşt dabî cengî, hem kî paştdayîşê zerreyê şarî kerd berz. Înano ke waşt kulturê kurdo ke kerdo binê ardî beton ser ra kere temam ra vîndî bikerê la waştena îno qirika înan de mende.

Sînemaya kurdî

Hata nika eke qalê hunerê kurdî kerdene tenya muzîk ameyêne vîra şaro, la şoreşê Rojava ra pey, hem hunerê muzîkî sero hem kî sînemaya kurdî ya rêze û zobîna hunero ser o zaf çî ardî meydan. Taybetî ra sînemaya kurdî sînemaya Rojhelatê Kurdîstanî dima dunya de ama naskerdene û nam da. Sînemayê kê Rojava sero virajîyê pêro dunya de televîzyonanê dewleto da amay musnayene. No zaf çîyode muhîm o, pêro şaranê dunya şarê ma yo kurd nas kerd û rastîya ma dewleto çiqaşî nêwaşt bibîyêne la hetê şaro ra ame dîyayene. Muzîkê kurdî ser o zaf çîyê muhîmî ardî meydan, hem muzîko kan o bêname reyna vet werte, hem kî muzîkê newî viraştî.

Qomî û xobedelnayîş

Objeyî her daîm zerrê hereket û bedelîyayene der ê. Her bedelîyayene de hereket zarurî yo. Her hereket de kî bedelîyayene est a. Eke hereket çîn o, bedelîyayîş nêbeno. Bedelîyayene şeklbîyayena obje ya, bedelîyayene hem kî bîyayena qoman a serê dunya de. Qomê ke hereket û xobedelnayene nêwazenê, tenya keyf û sefa fikrînê, dunya ser o qe wayîrê çî nêbenê. Tenya eşkenê koledarîye de biciwîyê. Tarîx de nîya dame, qomê ke dunya ser o pêro ver dewlete yê yan zî qomî ardê pêser nika dunya ser o tenya namê xo mendo, la ê qomo ra qet teba nêmendo. Eke qise ama kurdo ser, namê kurdo bîle nêwazenê bîyarê xo fek, çunkê tarîxê kurdo înkar kenê. Naye ra gorê eke tarîx de peyser seyr keme, qomê ke dunya ser o virên de beşerîye arda pêser. Nika dunya ser o çîn ê. Çunkê qomê beşerî yê rûnîştevanî eke her daîm xo zerrê hereket û xobedelîyayene de nêgenê, vîndîbîyayene rê mecbur manenê. Qomê ke nika bîyê vîndî, peynîya rûnîştevanî ra keyf û sefa fikrîyê o semed ra jêhatîya cengî kerda vîndî û qomanê fahşo rê bîyê yew tîkê goştî, bîyê werdê fahşo. Eke wazena dunya ser o namê to û qisaya to bibo, o waxt her daîm hereket bike û xo rindî ser bibedelne.