Dîroka kurdan de na roja 15’ê Gulanî zaf muhîm a. Muhîmeya na rojê zî, bi raya verêna ke kurdî ziwanê kurdkî ra û zaraweya Kurdkî de Kovara Haware weşan beno. Seba ke kurdkî lehçeya Latînî ra bivirazî yo û no mewzûyê ziwanî ser o, bi serra 1913 de ame niqaşkerdiş. Demê o wextî de bi înîsîyatîfê Cemîyetê Hêvîya Talebeyan Kovara Haware weşan bîyênê. Ronşbîranê kurdan zî nê mewzûyê ser qala Latînî û qala erebkî xo mîyanî de niqaş kerd. Labelê o wext seba ke rewşa îslamî hîna zaf bîyêne naray zî alfebeyê erebkî ra fek veranêdanê. Hînê badî serehewenayîşê Şêx Seîdî ra pey Celadet Bedirxan ravêreno Sûrîye û mîyanê ronşbîranê kurdan de hînê birîyarê alfebeya Latînî gêynê û kurdkî Kovare destpêya weşanî bena.

‘Herfê latînî û alfebeya Kurdî bi raya verêne Haware de şixulîyayî’

15 Gulane de bi sera 1932î de Kovara Haware vejîye. Kovara Haware reyde pîya bi karekterê erebî ra alfabeyê Kurdî heti zî çakuyê karakterê latînî ame şîxulnayîş. Kovara Haware hûmara 23. hem latînî hem zî bi ziwanê erebî ra weşan bena. Hawar heyanû hûmara 24. bi heme alfabeyê latînî ra weşan bena. Bi karakterê latînî de alfebeya Kurdî bi raya verênî Kovara Hawarî de ameya şixulnayîş. Kovara Haware bi zafî kurmancî soranî tayê zî zaroweyê kirdkî ra weşan biye.

Demê Osmanî de çapemenîya kurd de re re ca dêne ziwanê tirkî û cayê şaxa açarnayîşê Firansî zî kerdêne. Surîye o dem binê meyatê Fransîzan de bîye. No warî de Kovara Haware standartîya kurdî viraşti bî hem zî ziwanê kurdî de qadroyê xo hedre kerdî bî. Nê qadroyî eynî îşlevê yew dibistanî veynenê. Qadroyê Haware de Celadet Bedîrxan, birayê ey Kamuran Bedîrxan, Osman Sabrî, Nureddîn Zaza, Cegerxun, Kedrî Canî û zafî nuştoxê bînî nuşteyanê xo nuşenê. Kovara Hawarî bi pêroyine ra 57 hûmareyî weşan kerdî. Hawar bi sera 1943 weşanê xora peynî kerd. Hînê badî zî 1942 Şam de Kovara Ronahîye weşan bîye.

‘2006î de 15’ê Gulane sey roja Roşanê Kurdkî îlan bîye’

No semed ra zî TZP-Kurdî û Sazîyê Dezgehê Kurdan zî serra 2006î de 15’ê Gulane sey roja Roşanê Kurdkî îlan kerd. O wext ra heyana ewrozî Roja Roşanê Kurdî yena pîroz kerdiş. Na roja roşanê kurdî de TZP-Kurdî û sazîyê kurd seba balantişê ziwanê dayîke zaf çalakîyan, meşan û panelan virazenê. No sebeb ra zî her serre ziwan tikêyna aver şîyeno.

No hîris serrî yo ke heremê Kurdistanî de şer dewam keno. No warî de şarê kurd ancax bi Tevgerê Azdîya Kurd reyde heme çîyê xo naskerd. La mixabin nê şinasnayîş zî yew rewşa dejayîşî reyde bi. Çimkî no warî de şarê kurd hem kesayeta xo, kurdeya xo, ziwanê xo, kulturê xo, sîyaseteya xo heme têrey de bander bîy û şinasnay.

‘Yew çî hewayê ziwanî ra muhîm nîyo’

Tabî ke nê hewa leze heme çîyê xo sirasnayîş tikêyna rewşa dejayîşî reyde virazîyay. No sebeb ra zî no rewşa dejayîşî hema zî dewam kena. No warî de muhîmeya ziwanî ser o yew vatişê Fîlozofî esto,  Fîlozof vano ke; Eke mi îdareyê yew dewlete bigirotê binê destê xo min bi raya verênî ra bi gumanî ke mi ziwanê înan seba bedilnayîşî girotê ver çiman. Eke ziwan qusurê ey esto se, bi çekuyan ra fikrîyayîşê xo nêeşkeno ke îfade bikero. Eke no warî de fikirîyayîşê xo weş îfade nêbikero se gureyê xo zî û xizmetê xo zî nêeşkeno bikero. Eke gureyê û xîzmetê xo weş nêkero se zî no warî de quralî qaîdeyî kulturî zî xirab benê. No warî de adelet zî şaş rayî ra şono û rayera vejîno. Hînê şar nêzano ke sebikero. No semed ra zî qey yew çî hewayê ziwanî ra muhîm nîyo.”

Bi munasebetê Roja Roşanê Ziwanê Kurdkî heme şarê ma rê fîraz bo.