Rejîmê Putînî heta weçînayîşanê parlamenterî û serekkomarîye hukmatê Erdoganî fînanse kerd. Destûr nêda ke krîzê ekonomîkî xorîn bibo. Bêguman Putînî nê gamî seba hezkerdişê Erdoganî nêeştî. Mabênê înan de “têkilîya hîsdare” çin a.
Birastî ê yew bînî ra zêde hez nêkenê. Yew xo sey çarî hesibneno, o bîn xeyalê “sultanîye” keno. Tarîxê nê di dewletan de çarî qet sultanî ra hez nêkerdbî. Eksê ci mabênê înan de Kafkasya, Deryayê Sipî û Anatolîya ser o xeylêk şerê gonînî qewimîyayî. Ewro zî îdare û îdarekaranê nê dewletan de hişmendîya winayêne yanî hişmendîya îşxalkere û zordeste esta. Şerê Sûrîye de a hişmendîya înan eşkera bîbî. Hetek ra Rûsya serê erdê Sûrîye de polîtîkaya kolonyalîste ramite, hetekê bînî ra Tirkîya bajarê Sûrîye îşxal kerdî. Alozîye de nê di hêzan ge-ge pêkerdêne, ge-ge vera yewbînî dişmenîye kerdêne. Mîsal 24ê teşrîna peyêna 2015î de teyaraya şerî ya Rûsya bi destê hukmatê Erdoganî ameye warodayene. 3 serrî dima adare 2018 de Efrîn hetê leşkerê tirkî ra ame îşxalkerdene û Rûsya vernîya nê îşxalî akerdbî. Nê îşxalî ra tepîya serra 2020î de Rûsya Îdlîb de hêrişê vera leşkeranê tirkan kerd. Nê hêrişî de 36 leşkerî ameyî kiştene.
Çarçîbaya Putînî
Ewro Putîn û Erdogan manenê dileteyanê Sîyamî. Ê êdî sereyê xo ra pabesteyê yewbînî yê. Yanî emelîyet zî bêro kerdene, nê dileteyî yewbînî ra nênê abirnayene. Çike mabênê înan de menfaetê girdî estê. Îdareyê Putînî şerê vera Ukrayna de rejîmê Erdoganî sey “çarçîba” şuxilneno. Mîyanê hêzanê caardişan de ci ra “bîne” gêno. Yew zî Tirkîya de sermayegozarî keno û nêwazeno ke înan vîndî bikero. Ma vajê Santralê Nukleerî yê Akkuyu de çend serrî dima elektrîk do bêro berardene. No santral pêro nika aîdê Rûsya yo. Demê ameyoxî de îdareyê Putînî do nê santralî ra bi mîlyaran dolaran ameye peyda bikero. Xora nika Tirkîya wareyê enerjî de pabesteyê Rûsya ya. Dima ke no santral bêro akerdene, girêdayeyî do bizêdîyo. Erdogan nê pêro menfaetanê Rûsya zano, la o zî seba îqtîdarê xo na rewşe xebitneno. Coka hukmatê Putînî heta weçînayîşanê 2023yî rejîmê Erdoganî rê hetkarîya ekonomîke kerde. Yanî yewbînî rê vanê ke “ti mîyaneyê mi bihurne, ez zî ê to bihurnî.”
Roşnvîrî nangerminîye kenê
Weçînayîşanê turê dideyinî ra dima Rûsya de bi hawayêkê umûmî coş û zerreweşîye qewimîyaye. Şar û îdareyê Putînî xeylê “berxudar” bî. Înan qetî nêwaştêne Kemal Kiliçdaroglu bêro îqtîdar. No psîkolojî çapemenîya ke nêzdîyê Kremlînî ya de zî eşkera bîbî. Nuştoxan û “roşnvîran” fikrê Kremlînî dubare kerd. Roşnvîrê Rûsya “nangerminîya” Putînî kenê. Otokrat ferman dano, ê cade ey anê ca. Na pergale Tirkîya de zî esta. Erdogan wazeno ke nuştoxî pêro vatişê ey bikerê. Yanî wazeno ke wa pêro bêrê “xesênayene” û qelema xo biroşê. Otokrasî her tim wina yo.
Nuşteyê Pyotr Akopovî
Nuştoxanê ke hetê Putînî ra ameyî xesênayene ra yew Pyotr Akopov o. Akopov her tim Rîa Novostî de nuseno û propagandayê Kremlînî keno. Derheqê weçînayîşanê Tirkîya de nuşteyêkê bi nameyê “Erdoganî Tirkîya bedilnaye, îqtîdarê xo pawit” nuşt. Nê nuşteyî de rejîmê Erdoganî goyneno û vejeno asmên. Mîsal Akopov vano ko Erdoganî Tirkîyaya hêzdare û xosere awan kerde. Goreyê fikrê Akopovî Tirkîyaya “xosere” rojawanî ra dûrî ya û embazê Rûsya ya. Nuşteyê Akopovî de her cumle de “subjektîvîzm” yeno çaxkerdene. Wa bizano ke Tirkîya her ware de girêdayîyê teberî ya. Xoserîye qetî çin a. Enerjî û tene de pabesteyê Rûsya ya; otomotîv û endustrî de gîrêdayîyê rojawanî ya û teknolojî de pabesteyê Japonya, Koreya Başûrî û Çînî ya. Na ye ra tepîya do hîna zêde girêdayîyê Rûsya bibo. Tebîî Akopov zaf keyfweş o ke hukmatê Erdoganî Tirkîya “peykê Kremlînî” keno.
