Wisar heme rindekîya gerdûne mîyanê xo de hewênena û bi heme ganîyan reyde bare kena. Bi barekerdişî reyde pîl bena, bi pîlbîyîşî reyde azad bena. Nameyê bîn yê ameyişê wisarî û rocanê newe, Newroz o. Newroz seba şarê kurd tenê ameyişê wisar û abîyişê vilikan nê, eynî wext de sembolê xoverdayîş û serrewedartiş o.
Verîya mîlade, Kawayo Asinkar verva zilmê Dehaqî adir tafina û no adir saya Têgêrayîşê Azadîye resaya astêka newe. Hemleya yewin ya Têgêrayîşê Azadîye serra 1973î de Anqara de verva faşîzmê dewleta tirke, bi kombîyayişêke pêk ame. Di na kombîyayiş de koma Apocîyan ke toximê Têgêrayîşê Azadîye bi, ame ronayene. Na toxime her ke şi pîle bî û awankerdişê PKKyî serra 1978î reyde bî xeta xoverdayîşî. Verva xoverdayîşê Têgêrayîşê Azadîye yê bakûrê Kurdistanî, dewleta tirke xeylê rayberanê têgêrayîşê qetil kerde û xeylê zî zîndanan de rehîn girewte ke nêy zîndanan bibîy cayê îşkenceyî.
Xoverdêro bêmerg Mazlum Dogan ke Zîndanê Amedî de rehîngirewte bi, Newroza serra 1982î de îşkenceyan protesto kerd û bi sembola Newroze, bi Kawayê hemdemî. Çalakîya Mazlum Doganî ra dima Newroz êdî wateyêke bîn da Kurdistan û bî sembola xoverdayîşî yê verva heme zilm û zordarîyan. Adiro ke Zîndanê Amedî de ame tavistiş, ro heme civatî vila bi û dehaqanî hemdemî tersnay.
Şaro kurd badê serranê 90î seba ke adirê Newrozê tafîno û seba kamîya xo tekoşîn bikero zaf bedelî day û heta ewro zî pîrozkerdişê Newroze û tekoşîne ra fek vera nêday.
Bi Newroza emserrî reyde zî Têgêrayîşê Azadîye dekewena serra 50î ya tekoşîne. 50 serrî ra ver merdim Kurdistan de nêeşkayêne seba Newroze adirêke şenkek zî tafîno. La ewro bi mîlyonan şaro kurd paytexta Kurdistan Amed û heme bajar û dewanê Kurdistan û teberwelatî de Newroze pîroz kenê.
Di Newrozanê 50 serranê peyenî de her tim peyamê berzkerdişê tekoşîne yeno dayene û her serr zî şaro kurd gamêke bîn nêzdî azadîya xo benê ke aye bi saya îradeyê Têgêrayîşê Azadîye pêk yeno. Têgêrayîşê Azadîye û Rayverê Şaro Kurd Abdullah Ocalanî bawerî û îradeyêke pîl awan kerd, bedêlenê pîl girewtê ver çiman û bi cesaret û bi fedakarîya xo tekoşîne ardê asta tewir berz. Girêdayişê şaro kurd û ewladanê înan yê qehreman yo bi têgêrayişê reyde kerd ke ma eşkenê ewro rixmê heme zextê dehaqanê hemdemî Newroze pîroz bikerê. Bi nêy sebebî ra şaro kurd emserr vano: Newroza 50î yê tekoşînî pîroz bo!
