Nêweşxane de bi makîne wa bî, makîne ke nêbîyayêne ew hendî çinêbî. Doktorî va, “Çareyê xilasê ci çini yo. Qelbê ci zî hendî nêeşkeno bikero gurme gurme. Ger şima goş danê mi, ma fîşê ci biancê.”

Antişê fîşî ameyêne ew mana ke hendî ew go ene dinya ra şoro. Ga tûtî bieşkê çi bersiv bidê doktorî?

“Fîş”, erê fîş muhîm o.

Mîyanê jîyana merdiman de zehf fîşî estê. Mesela fîşê elektrîkî, ê sarincoke, fîşê televîzyonî, ê kompîturî… Heta şima vacê fîşî zehf ê. Ê fîşan ra enerjî şina zere. Înan ra nêbo enerjî zî çini ya. Enerjî çinêbo heyat jî çini yo.

Çawey kabloyê fîşan estê û enerjî bi vatişêke bînî elektrîkê kabloyan ra şino û yeno, di bedenê merdiman de zî damarî estê. Ê damaran ro gunî şina û yena, bi vatişekê bînî enerjî şina û yena. Kam a gunî şiraweno? Qelbê însanî gunî pompa keno û mîyanê damaran ro şiraweno.

Egir qelb vindero? Egir qelb nêeşko hendî gunî pompa bikero, egir qelb fonksiyonê xwu nêyaro ca? Tam ewca de merdim mireno.

Çawa mîyanê teknolojî de enerjî muhîm a, fîş çinêbo enerjî zî çini ya, di mîyanê bedenê merdiman de zî qelb çinêbo nêbeno.

Ma agêrê sere. Mêrik berdbî nêweşxane û doktorî vat, “Çare çini yo, ma fîşê ci biancê”. Yanê çî yo ke ma bikerê çini yo, ma fîş biancê, makîne bidê vindertiş û bedenê ci berê defin bikerê.

Bêrê ma xwu bikerê şûnê tûtanê ey: Mesela şima dadîya xwu, yan zî babîyê xwu berdo doktorî û doktor vano çare çini yo. Mesela babîyê şima makîne wa wo. Makîne bêro vinderdiş, jîyana ey ya enî hetî qeybî ê yena vindertiş. Û doktorî zî vanê çare çini yo û ma fîş biancê.

Erê merg esto, erê ma go heme bimirê, erê yew heta heta ene dinya de nêmaneno. La reyna zî ma yew zî nêwazenê babî, dadî, bira yan waya ma, yan tûtê ma bimirê. Û doktor perseno: “Şima çi biryar da?”

Mesela şima bê şima go çi biryarî bidê? Mesela şima go bieşkê vacê, “Temam, fîşî biancê?” Wa yew mihtacê biryarêka aneyîne nêbo, wa yew mecbûr nêmano ke biryarêka aneyîne bido ya medo, la rastî dinya zî ene wa û beno ke merdim rastê biryarêka aneyîne bêro. Wexto ke merdim rastê biryarêka aneyîne ame go bira û wayan ra çende hebî vacê “Ma fîş biancê” yan jî vacê “Ma fîş nêancê”. Egir biryarê ê vanê “Ma fîş biance” bibo serdest, sibaroj go ê bînî “Nêvacê şima babîyê ma kişt, belkî bibîyayêne baş…”

Ger şima vacê ene çi ya ra vecîya? Ez o vacî biewnê dewrê xwu ra, miheqeq nimûneyê aneyînî go bêrê verê çimanê şima.

Erê, ene mesela meselayêka zehmetin a û biryardayîş zî zehmet o. Wa Homa mergêkê rehetî bido her kesî û yew rastê biryaranê anayînan nêmano.