Erdogan 21 serrî yo îqtîdar de yo. No perîyod de di taybetmendîyê îqtîdarê Erdoganî xeylê balkêş ê. Yewin dizdîye ya, dideyin zî “îstîsmar” o. Erdogan û “hemrayanê” ci destpêk ra heta nika her tim “dizdîye” kerde. Butçeya şarî seba menfaetanê xo şuxilnaye. Her tewir bêrayirîye virazîyaye. Pêro embazê Erdoganî yê lîse “maldar” bîyî. Sinifa “nurjuwazî” peyda bîye. Tirkofaşîzmî nobeta xo daye îslamofaşîzmî. Tirkperestan bi serran her muşterekê şarî dizna, nika zî îslamperestî nê “tradîsyonî” domnenê. Wirdî hetî bi dore komelî kolonîze kenê.
Rejîmê Erdoganî de baxusus îstîsmarê vera domanan xeylêk bala merdimî anjeno. Nê serranê peyênan de merdim zaf raştê serebûtanê eceyîban yeno. Mîsal serra 2016î de Weqfê Ensarî de skandalêk qewimîya. Karaman de mabênê serranê 2012-2015an de 45 lajekî bi destê mamoste Muharrem Buyukturkî ameyî îstîsmarkerdene. Îstîsmar û herimnayîş keyeyanê ke pabesteyê Weqfê Ensarî û Komeleya Mezûnanê Lîseya Îmam-Hatîpî ya Karamanî de peyda bîyî. Nê îstîsmarî de nameyê Asim Sultanogluyî zî derbas bîyêne. Derheqê ey de qaso ke “tehqîqat” ame akerdene. Îqtîdarê Erdoganî nê skandalî de qet mesuldarîye nêgirewte xo ser. Eksê ci zerrî daye îstîsmarkerdoxan. Ne Weqfê Ensarî ne zî kerdoxan cezayêka tatmînkare nêgirewte. Yew zî îstîsmarkerdox Asim Sultanogluyî seraya Erdoganî ra “xelatêke” girewte. Sultanoglu tayînê Mudirîya Perwerdeyê Neteweyî ya Riha bî. Yanî hukmato tirk îstîsmar û herimnayoxan paweno.
Komelî aqil firnayo
Têna Weqfê Ensarî de nê, weqf, komele, cemat û terîqetanê bînanê ke nêzdîyê hukmatê Erdoganî de yê zî serebûtê herimnayîşî her tim qewimîyenê. Rixmo ke komel nê serebûtan zano, oncîna gedanê xo rusneno kursanê Quranî yan wendegehanê îmam-hatîpî. Hem îdarekaran, hem zî komelî aqilê xo firnayo. Komel bi zerrîwazî tutanê xo erzeno mîyanê adirê cehenemî. Rixmo ke zano no îqtîdar îslamî şuxilneno, oncîna domananê xo teslîmê dizdan û “deccalan” keno.
Demê Osmanî de ‘gulamperestîye’
Êdî îstîsmar yan “gulamperestîye” Tirkîya de kultur bîyo. Hem kerdox razî yo hem zî komel. Gelo no kultur yan na bonderîye verê cû estbî? Gelo no kultur têna wextê rejîmê Erdoganî de peyda bî? Eke merdim tarîxê Dewleta Osmanîyan ra biewno, eşkeno bivîno ke “gulamperestîye” o wext zî vilabîyaye bîye. Zanîyeno ke seraya Osmanî de “oglanperestîye” estbî. Îdarekaranê Împaratorîye zî oglanperestîye de eleqedar bîyêne. Mîsal Yildirim Beyazidî de hem “îşret” hem zî gulamperestîye estbî. Cigêrayoxî nusenê ke oglanperestîye Yildirim Beyazidî reyde dest pê kerd. Zanîyeno ke cinîya Beyazidî Olîvera Despîna semedê mêrdeyê xo oglanê hirîstîyanî ardî pêser. Ey ra dima sedrazam Çandarli Halîl Paşayî tayê “oglanî” sey oglanê zerreyî girewtî seray. Zerreyê seraya hukumdarî de her tewir entrîka qewimîyabî.
Tabûrê cîvelekî
Demê Dewleta Osmanîyan de nimûneyêka bîne zaf yena nîqaşkerdene. Fikrîyeno ke şerî ra ver seba ke yenîçerîyî hewcedarîya xo ya cinsî peyda bikerê, tabûrêk ronîyabî. Nameyê ci “tabûrê cîvelekî” bî. Yanî dewlete semedê zewqê artêşa xo oglanî û camêrdê homoseksûelî ardêne pêser û ci ra tabûr viraştêne. Yenîçerîyan bado herimnayîşê Genç Osmanî zî kerdbî.
Hemaman de oglanperestîye
Demê pîrbavanê Erdoganî de oglanperestîye bitaybetî hemaman de estbî. Oglanê ke hemaman de şuxilîyêne sey “oglanê hîzî” ameyêne pênaskerdene. Nê oglanî heman wext de sey “oglanê hemamî” yenê namekerdene. Tewr zîyade îdarekaranê dewlete nê oglanan de têkilîyî viraştêne.
Dellakname-î Dilkûşa
Derheqê oglanperestîya hemaman de çimeyêko namdar esto. Nameyê kitabî “Dellakname-î Dilkûşa” yo. No kitab serra 1685î de bi destê Derwîş Îsmaîlî amebî nuştene. Derwîş Îsmaîl o wext kethudayê hemaman bî. Kitabê xo de nuseno ke Stenbol de 408 hemamî xizmetê şarî vînenê. Nê hemaman de 2 hezarî 321 tellaqî xebitîyenê. Goreyê nê kitabî Derwîş Îsmaîlî tayê ciwanî sey oglanê zerreyî girewtê hemaman. Yew zî Derwîş Îsmaîl qala çend oglananê hemamî keno. Mîsal nameyê Yemenîcî Balî Oglanî vîyareno. Hetta Balî Oglanî kethudayî rê vato ke “cuya mi ser o kitabêk binuse û nameyê mi nê kitabî de sey eser bimano.” Kethudayî zî dest pê nuştişî kerdo.
Berbanê exlaqî
Tarîx de asîyeno ke îstîsmar û oglanperestîye kulturê dewleta tirke de estê. Senî ke demê Dewleta Osmanîyan de domanî sey “oglan” ameyî xebitnayene, nika zî Komara Tirkîya de domananê şarî weqf û komelan de îstîsmar kenê. Ê yê ke tewrê îstîsmarî benê yan îstîsmarkerdoxan rê zerrî danê, eynî wext de komelî rê “berbanîya exlaqî” kenê. Keso ke wayîrê çîyêkî yo, heman wext de dizdê ê çîyêkî yo.
