Key ke Iraq de serra 2003yî de pergalêko federatîf virazîya, seba kurdanê Başûrê Kurdistanî zî îmkanê otonomî peyda bî. Netîce de kurdî resayî otonomî. Şarê kurdî guman kerdêne ke otonomî ra dima reseno weşhalîye û aramîye. Ey pawitêne ke herêma Başûrê Kurdîstanî de îdareyo ke vera kolonîzekerdoxan vileyê xo çewt nêkeno yeno awankerdene. Gelo şar mîyanê 20 serran de resa armancanê xo? Gelo Başûr de îdareyêko demokratîk, raverperest, hesas û azad peyda bî? Gelo herêma otonome de huqûqêko xoser est o? Gelo “keyeyo” ke 20 serrî yo herême îdare keno, wayîrê ercanê Kurdîstanî vejîno? Merdim nê persan rê tu cewabêkê pozîtîfî nêeşkeno bigêro. Xora serra 2003yî de zî kes zêde hêvîdar nêbî. Çike zanayêne ke tayê “arîstokratê” keyeyê Berzanîyan têna seba menfaetê xo têgêrenê û do Başûrî zî seba weşhalîya xo bişuxilnê.
20 serran ra pey PDK êdî sey “partî” tênêgereno. Sey kurbeşiko ke şarê xo rê tunelanê xeternakan virazeno têgêreno. Êdî PDK rolê “Congolosî” kay keno. Seke zanîyeno Congolos mîtolojîyê yunan û tayê şaranê Trakya de yew mexluq o. Zafane zimistanî peyda beno û bişeme fetelîno. Yew wezîfeyê ci est o, o zî “tersnayîşê şarî” yo. Rengê ci zî sîya yo û hertim bi xo şane kirişeno. Congolos bi nê şaneyî şarî “kuweno.” Ewro Başûrê Kurdîstanî de rolê PDKyî Congolosî ra zêde cîya nîyo. Seke ci ra derheqê “bêrayîrîye” de çîyêk yeno persayene, cade vera ê kesan teda keno. Seke ci ra yeno perskerdene “ti çi ra bi dewleta tirkan yanî îşxalkeran hemkarîye virazenî/a” desinde rexne keno yan zî erzeno zîndan.
Demokrasî yan ‘kleptokrasî’
PDKyî nê 20 serran de her çîyêko xirab kerd. 20 serrî yo endamê keyeyê Berzanîyan herêma otonome îdare kenê. Kes nêeşkeno tewrê îdareyî bibo. Nê keyeyî pêro îqtîdar girewto binê bandora xo. Demokrasî nê, “kleptokrasî” est o. Endamanê nê keyeyî 20 serran de heme dewlemendîyê şarê kurdî diznayî, çimeyê binerdî seba xo şuxilnayî, rotişê neft û gazî ra sermayaya xo zêdînaye. Welatanê bînan de bi nameyê xo mal û milk herîna. Bi kilmî Kurdîstan çimanê înan de “rantîstan” bî. Nika zî PDK vano ke “ez welatê xo ra hez kena”. Welat seba ey cayo ke rant aferneno yo. Eke rant biqedîyo, welat seba keyeyê Berzanîyan tu qîymet îfade nêkeno. Na çarçewe de PDK de fetîşîzmê rantî est o. Her çî seba na partî “meta” yo. Bi pênaskerdişê Karl Marksî na partî de “fetîşîzmê metayan” est o. Yanî meta û rantî derûdormeyê ci girewto.
Başûr de kataklîzmos
20 serran ra pey merdim çimdarîye keno ke qabê şarê Başûrê Kurdîstanî “anafor” virazîyayo. Her ke şino no anafor pêro ercanê Kurdîstanî “qûltî” keno. Eke PDK wina dewam bikero, “kataklîzmos” zî do xorî bibo. Bi taybetî dewleta tirke Başûr xo rê kerdo hedef. A wazena ke serre bi serre na herême îşxal bikero. Xora nika îşxalêko “de facto” est o. Dewleta tirke hema hema 90 baregehî akerdî. Tayê cayan de bi destûrê PDKyî kontrolê rayîran zî kena. Îdareyê tirkan baxusus Kerkuk de seba ke walîyîye qezenc bikero xeylêk “desîseyî” kerdî. PDK zî bi zerrîwazî leteyê nê desîseyan bî û vera YNKyî bi Cepheyê Tirkmenan hemkarîyêka lêşine awan kerde. Seke zanîyeno Cepheyê Tirkmenan têna tirkmenan ra nêno ware. Na awanîye herême de îşxalê tirkan asan kena. Bi kilmî PDK paştî dano îşxalkeran.
‘Dizdan ra hesab bipersê’
Başûrê Kurdîstanî do 20ê teşrîna verêne de weçînayîşan bikero. No weçînayîş zaf krîtîk o. Şarî do çarenusê xo dîyar bikerê. Eke polîtîkaya 20 serran a qilêrine ra razî yê, eke wazenê wa bindestîye dewam bikero, eke wazenê Kurdîstan de serdestîya dizdan û îşxalkeran biramîyo, eke wazenê anafor de bimirê, wa şerê raya xo bidê PDKyî. La eke şarî wazenê wa Başûr de aramîye bibo, eke wazenê herêma xo de dîyarker bibê, eke wazenê hesabê heme bêrayîrîye, dizdîye, serokerdoxîye, bertîl û bêedaletîye bipersê, o wext qet nêvinderê wa raya xo bidê înanê ke wayîrê qabîlîyetê îdarekerdişî yê. Her çî destê şaran de yo. Eke biwazê û xirt bibê, sêneyê asmênî de silîye bîla raminê.
