HDPyî waşt dewaya qefilnayîşî weçînayîş ra dima bêra nîqaşkerdene. Labelê Mehkemaya Qanûnê Bingeyî beşdarbîyayîşê HDPyî qebul nêkerd. Huqûq binê destê cergan de yo. Dewletanê kapîtalîstan de hacetê berhemardişî her tim destê sinifêkî de yê. Nameyê nê sinifî ge-ge sey burjuwazî, ge-ge sey olîgarşî zanîyeno. No sinif girseyan xizan keno û înan wina îdare keno. Ramangêro anarşîst Pyotr Kropotkîn nuseno ke “cayêkî de eke xizanîye esta, uca de koleyîye esta.” Dewleta tirke de zî girseyî raştê hêrişê olîgarşî manenê.
Demokrasî kayê domanan o
Olîgarşî yo ke wayîrê hacetanê berhemardişî yo game bi game organanê dewlete gêno binê bandora xo û seba îqtîdarê xo qanûnan virazeno. Tirkîya de zî sîstemo winayên esto. Her tim qanûnan olîgarşî pawit. 20 serrî yo Erdogan sey serekê olîgarşî hukmî kanalîze keno. Seba menfaetanê xo yê şexsîyan ey şuxilneno. Eke dewletêke de hukm yew merdimî rê xizmet keno, uca de “otokrasî” esto. Demokrasî destê serdestan de kayê domanan o.
Polîtîkaya resentralîzasyonî
Tirkîya de vera panbîyayoxan hêrişî her tim bîyî û nika zî dewam kenê. HDP ewro panbîyayoxan temsîl keno. Dînamîkê cîyayî yê komelî û etnîsîteyî HDP de kewenê polîtîka. Ê wazenê ke otokrasî birijnê. Ê wazenê herinda “resentralîzasyonî” polîtîkaya “desentralîzasyonî” bîyarê ca. Her etnîsîte wazeno bi ziwanê xo de perwerde bîgêro û îtîqatê xo bi azadî rayra bero. Labelê îdareyê yewmerdimî waştişanê dînamîkan û etnîsîteyan qebul nêkeno. Otokrat wazeno ke partîya înan werte ra wedarno û wareyê sîyasetî biqefilno.
Erdogano derbekar
Erdogan key ke ame îqtîdar, wad kerd ke vera derbekaran têkoşîn bikero. La bixo derbekaro boyin bî. Her çî rê derbe kerde. Akademîsyenî wezîfe ra girewtî, rojnameyî qefilnayî, unîversîteyî padayî, şaredarî, sîyasetmedarî eştî zîndanan û qeyûmî bi bêşermîye ardî wezîfe. Ê qeyûmî şaredarîyanê Kurdistanî de hem dizdîye hem zî nîjadperestîye kenê.
Îslamofaşîzm
Armancê Erdoganî yo ewroyên qefilnayîşê HDPyî yo. Hem Erdogan hem hemkarê ci yo bêmuraya mîyanî Bahçelî her roje hukmî rê gefan wanenê. Dadger û dozgerî huqûqnas nê, sîyasetmedar bîyî. Edaleto leng êdî bi temamî polîtîze bî. Hukm zerreyê çemberê tersî de yo.
Binê gefanê îqtîdarê faşîstî de qeraranê huqûqî nêgêno. Na çarçewa de Dozgerê Komare yê Dadgeha Berze ya Temyîzî Bekîr Şahîn sey endamê AKPyî têgêreno. Ey “delîlo viraşte” berard. Bi nê hawayî qerarê birnayîşê hetkarîya xezîne ser o tesîr kerd. AYMyî zî “fermanê” Şahînî cade qebul kerd. Nameyê na pergale “îslamofaşîzm” o.
Tirkîya de mabênê kemalîstan û îslamperestan de “nobetdarbîyayîş” esto. Turkofaşîzm û îslamofaşîzm bi dore kurdan ser o teda kenê. Verî kemalîstan vera kurdan polîtîkaya qirkere rayra berde, bado zî îslamperestan rayra berde. Mîsal wextê Mustafa Kemal û Îsmet Înonu de kurdî zaf reyî ameyî qirkerdene. Ne huqûq ne heq estbî. Bado cû Partîya Demokratîke (DP) serra 1950î de ameye îqtîdar û heta 1960 Tirkîya îdare kerde. Nê serran vanê ke “demokrasî” estbî. La vera ziwan û nasnameyê kurdî oncîna şovenîzm estbî. Dewaya 49an nîşanêkê hişmendîya îslamperestanê DPyî ya. Seba ke roşnvîranê kurdan bi ziwanê xo nuşt yan bi ziwanê xo weşan waşt, ameyî tepiştene. Roşnvîrî raştê îşkenceyî ameyî û tayê zîndanan de ameyî qetilkerdene.
