Yew ziwan bîyarêne vîrê xo. 3 hezarî ra zêde merdimî no ziwan qalî kenî û hezaran km de cuyenî. No ziwan de bi hezaran çekuyî estî û kitabî yenî nusnayîş. No ziwan vengê xo rengê xo no tebîetî ra girewto. La nêeşkeno texma xo û rengê xo bido tebîet.
Ziwan seba dar o. Na dare ça de awe bivîna ristimê xo weyrê ra derg kena. Çend ristimê aye pîl bibî, gilê aye zî derg benî. Dar bi kokê xo û bi gilê xo bena dare. Ziwanê ma zî seba na dare bi ristimê xo û bi gilê xo pîl bîya, vil girewta û bezreyê xo vilayê her cayî kerda. Şima eşkenê na dare ra vajîme ristimê xo fek vera de, gilanê xo derg mekere û bezrê xo vila mekere. Şima helbet eşkenî vajîme. La tewr vernî ganî şima vernîya çimanê awe zuwa bikerî û vernîya tîje padî. Eger şima eşkenî înan bikerî o wext şima eşkenî nêverdî ke dare pîl biba.

Şima eşkenî çîyek bin zî bikerî. A zî şima dare bibirnî. La şima dare bibirnî zî şima nêeşkenî bezreyê dare vînî bikerî. Çimkî yew dare ra mîlyaran bezrê/toximî virazîyenî. Yew toximî ra hona zî yew dare virazîyena. Aye ra şima se bikerî nêkerî, dare timî bi xo sero ya. Dare mîyanê na xozaye de ne lez qir bena û ne zî vînî bena.
Ziwan seba dar o. Nasnameyê merdiman o. Ziwan nameyê xo qalkerdişê merdimanê xo ra gêno. Nika zafinan nameyê xo ziwanê netewa xo ra gênî. Helbet netew tena ziwan ser o nêno fehmkerdine. Netew bi kultur, bi ziwan, bi fikir, bi bawerî û bi folklorî virazîyeno. Nê heme seba gilê dare yî. Gilê daran çendêk derg bibî, versî/sîya xo danê erd. Dinya aye semed honik bena.
Heta nika bi mîlyonan merdimî ziwanê ma qalî kerdî. Mîlyonan merdimî veyveyanê xo ra bigêrêne heta şînanê xo bi kulturê xo no ziwan qalî kerdî. La yew roje de no mîrasêk pîl vînî zî beno.

Yew gede tewr vernî pîzeyê maya xo de veng eşnaveno. Semedê gede, no veng ziwano vernî yo. Bado ke ame dinya bi bermayîşe xo dinya de maneno. Ziwanê gede bermayîş o. La gede bermayîş ra pey ziwanê diyîne museno. O zî ziwanê maya ci yo. Ziwanê diyîne ra pey vera vera bermayîş vîrî keno. Êdî ziwanê diyîne ci rê beno ziwanê yewine.
Heta wextêk gede vano qey tena yew ziwan esto. O zî tena ziwanê ci yo. Ziwananê bînan eceb vîneno. Gede ge-ge bi zerrîya xo ziwan museno û ge-ge zî bi zorî museno.
Cuya ma kurdan de ziwano diyîne hertim bi trajik ca girewto. O ziwan zî tirkî yo. Zafaneyê şarê ma bi zerrîya xo no ziwan nêmusayî. Ez heta nêşîyayêne mekteb mi tirkî nêzanayêne. Wextek ez şîya mekteb, mi zaf waştêne ke ez bi lez tirkî bimusa. Tewr zaf zî mi waştêne ez sondwendişê tirkî bimusa. Çimkî hewşa mektebî de her kes bi qîrayîş sondwendiş wendêne. Mi vatêne ez çendêk sondwendiş weş biwana, ez do lez tirkî bimusa. Çend aşmanê peyênan de ez tirkî musaya û êdî mi sondwendişî ra fehm kerdêne. La mi seyî sondwendişî ra fehm kerd, mi wendişê sondwendişî ra fek vera da. O çax mi fehm kerde ke no sond sondê ma nîyo. No sond fek veradayîşe ziwanê ma yo. Yeno mi vîrî ke ez bermayêne û mi waştêne ke ez erêy şêra mekteb û ez qet sond nêwana.

Ziwanê tirkî tarîxê komelê ma de û tarîxê heme merdimanê ma de qet cayêk baş de ca nêgirewto. Mehkemaya Îstîklalî de kesê 18 serrî ra qijî ameyî dardekerdiş. Çimkî goreyê dewlete kesê ke tirkî nêzanê faydeyê/havilê înan zî dewlete rê çinî yo. 70 serrî verê cû 50 roşnvîrê kurdan, semedê şîîra Apê Musa “Şîîra qimil” kewtî zîndan. Seba çi? Seba na şîîra kurdî. Çimkî na dewlete de yew ziwan esto. Vîşêrê no ziwanî sewbîna ziwanêk diyîne çinî yo. Ziwanê kurdî ê diyîne zî nêbeno. Ziwanê kurdî ziwan nîyo. Namê o zî çinî yo. Aye ra nêbeno diyîne zî.
Demê 12 Êlule de yew xortêk yeno qiseykerdine. Nameyî o xortî Kamber Ateşî yo. Kamber zîndan de yo. O tirkî zano la maya ci vîşêrê kurdî sewbîna ziwanêk nêzana. Gedêyê bînî, maya xo ra vanî “Dayê Qemberî reyde bi tirkî qisey bike, eke ti kurdî qisey bikera leşkerî do ci bikuyî. Ganî ti tirkî qisey bikera”. Dima ra maya xo musnenî nê vatişî “Kamber Ateş nasılsın”.
Maya Qemberî şona zîndan, aye benî zerre û mahkuman anî înan ver. Mehkuman ver de yew leşker esto û destê înan de cop esto. Maya Qemberî û Qember ewnîyenê yewbînan. Çimê wirdinan zî benî de. Bade pey maya ey, ci rê vana “Kamber Ateş nasılsın?”.
Lajê aye “Sağ ol anam benim, iyiyim ben, sen nasılsın?” û cewab dano. Maya ci nêzana no persî rê vaja se û bade pey hona vengê xo berz kena, bermena û vana “ Kamber Ateş nasılsın?”

Lajê aye hona perseno vano “Sağol anam, ben iyiyim, sen nasılsın, babam nasıl, memleket nasıl?” û paweno ke maya ci cewab bida.
La maya Qemberî fehm nêkena û zerrîya aye qesyena nêzana se bikera û dima hona ewnêna lajê xo Qemberî û vana “Kamber Ateş nasılsın?”.

Doruverê înan de kam esto heme ewnenî înan û Qember û maya ci rê bermenî.
No se serre de hûmara meseleyê winasîyan ê kurdan bi hezaran ê. Serranê peyênan de kurd bi vengê mîlyonan kewtî meclis, şaradarîya pîlan û kijan girewtî. Bi hêzê xo seba dare kokê xo û gilê xo kerdî pîl. Nika zî ziwanê înan meclise de hema zî nîno qebulkerdiş. Zabitê meclise de ziwanê kurdan nêno zanayene. Zabitê meclise de kurdî “ziwano nêzanayene yo. (bilinmeyen bir dil).” Di hewte verê cû zî Zîndanê Elezîzî de cezaya deyîrê kurdî mahkuman rê ame dayîş. Seba ke no ziwan kurdî yo. Zabitan de wina ame nusnayene “… anlaşılamayan bir dilde halay çektikleri için disiplin cezasına çarptırılmaları…”
Goreba na dewlete ziwanê ma ziwanê diyîne, hîrêyîne û çarine zî nîyo. Goreba înan ziwanê ma ziwan nîyo. Çimkî nameyê ziwanê ma ziwano nêzanayene yo.

Mi verê cû destpêkê nuşteyî de zî va. Ziwanê maye sey dare yo. Seyî ke kesêk nêeşkeno vernîya tîje bigêro û vernîya çimanê awe bigêro û zuwa bikero, yew nêeşkeno ristimê dare û gilê dare zî bivindarno.