Berdevka Partiya Demokratîk a Gelan (HDP) Ebrû Gunay li Navenda Giştî ya HDP’ê civîna çapemeniyê li dar xist. Gunay, da zanîn ku tevî bi ser Komkujiya Roboskê re 11 sal derbas bûne jî faîlên wê hêj nehatiye eşkerekirin û wiha got: “Heta ku kujer tên dîtin û hesabê didin dê têkoşîna me bidome. Ji ber ku em baş pê dizanin ku demokrasiya rasteqîn a welêt bi pirsîna hesabe ji faîlên Komujiya Roboskê pêkan e.”
‘Darizandineke nehiqûqî bû’
Gunay, bal kişand ser Doza Geziyê û wiha got: “Mixabin em vê salê dîsa bi polîtîkayên dijminane û bêhiqûqiyan bi dawî dikin. Cezayê muebbeta giran a li Osman Kavala hatiye birîn û cezayê girtiyên din hate erêkirin. Em careke din dibînin ku îktîdar darazê weke ço bi kar tîne. Darizandineke nehiqûqî bû. Em ê heta dawiyê li cem berxwedana Geziyê bin û bi wî rûhî têbikoşin.”
‘Tecrîd sedema bingehîn a şer e’
Gunay, da zanîn ku Nobeta Edaletê ya ku partiya wan li dijî tecrîda li ser Îmraliyê daye destpêkirin di roja 7’an de didome û wiha got: “Yek ji mezintirîn sedemên polîtîkayên şer ên vî welatî, polîtîkaya tecrîdê ya îktîdarê ye. Parêzerên birêz Ocalan, Buroya Hiqûqê ya Sedsalê da zanîn ku birêz Ocalan derneketiye hevdîtina bi CPT’yê re. Jixwe ev 21 meh in parêzer û malbat nikare hevdîtinan pê re bike û bi tu awayî pêwendî pê re nayên danîn. Em baş pê dizanin ku sedema bingehîn ên bêhiqûqî, bêedaletî û sepanên faşîzan ên li vî welatî pergala tecrîdê ya li Îmraliyê ye. AKP, îktîdareke wisa ye ku faşîzma xwe bi tecrîdê xweyî dike. Ji bo li dijî rejîma yekzilam bisekinin, em li dijî polîtîkaya tecrîdê têdikoşin û di vê têkoşîna xwe de biisrar in.
Bang li wezîrê dadê kir
Koma me ya li parlamentoyê ji bo ku dewlet bi hiqûqê bike û parêzer bikarin hevdîtinê bikin, li pêşiya Wezareta Dadê dest bi nobetê kir. Bi ser nobetê re hefteyek derbas bû lê mixabin wezaretê hêjta daxuyaniyek nedaye û gavek neavêtiye. Ya din; serlêdana me, ya hevserokên me yên giştî, ya Hevseroka Giştî ya DBP’ê Saliha Aydenîz, Hevserokê KCD’ê Berdan Ozturk û parlamenterên me nehatine bersivandin. Ez careke din vê ji wezîrê dadê re dibêjim; kursiya ku hûn li ser rûdinin, ji bo bicihanîna edaletê ye. Li girtîgeheke di bin berpirsyariya we de ev 21 meh in destûra hevdîtina bi parêzer û malbatan re nayê dayîn. Heke di polîtîkaya israra di tecrîdê de hebe, wê demê hûn hiqûqê binpê dike. Weke wezîrê dadê hûn jî dibin şirîkê vî sûcî. Em dixwazin ku wezîrê edaletê nebe şirîkê sûc û, bersiva daxwazên me bide û rê bide ku tavilê parêzer û malbat bikarin hevdîtinê bikin.
Tecrîd bûye şêweyê birêvebirinê
Polîtîkayên tecrîdê û şer, rejîma yekzilamî xweyî dikin. Di bingeha hemû bêhiqûqiyên li vî welatî de polîtîkaya tecrîdê heye û tecrîd bûye şêweyê rêvebirinê yê AKP’ê. Dijderketina li rejîma yekzilamî û tecrîdê, israra di demokrasî, aştî û azadiyê de ye. Em baş dizanin ku bi hevdîtinên birêz Ocalan re dê aştî, demokrasî û azadî pêş bikeve. Lê herî zêde îktîdara AKP’ê ji vê aciz e ku hebûna xwe bi saya polîtîkayên şer didomîne. Lewma di tecrîdê de israr dike.
Zextên li ser DBP’ê
Bi polîtîkaya tecrîdê re li her deverê êrişî gelê kurd û hêzên wê yên birêxistinkirî dikin. Herî dawî jî Hevserokê Giştî yê DBP’ê Keskîn Bayindir û Hevserokê DBP’a Amedê Hayrettîn Altûn hatin girtin. Gelek hevserokên bajaran hatin binçavkirin û li gelek rêxistinên DBP’ê bi awayekî derhiqûqî lêgerînin hatin kirin. Ev îktîdar winda dike û her ku winda dike jî dijminatiyê li kurdan dike. Dixwazin bi girtina wan re starta hilbijartinê bide destpêkirin. Lê gelê kurd dê tu carî vê zilmê, êrişa li dijî vîna wan, girtin û binçavkirinan ji bîr neke û li ser sindoqê bersiva pêwîst bide. Banga me ew e ku Bayindir tavilê were berdan. Em ê li her qadê mil bidin milê DBP’ê û bi hev re têbikoşin.
Li her derê dijminatiya kurdan
Dijminatiya li hemberî kurdan di komkujiya li Parîsê de jî dom kir. Di salvegera 10’emîn a Komkujiya Parîsê de komkujiyeke din li Parîsê hate kirin. Yek ji pêşengên têkoşîna jinan Emîne Kara, hunermend Mîr Perwer û Abdurrahman Kizil hatin qetilkirin. Ez ji bo malbatên wan sersaxiyê dixwazim. Heke hêz tarî ya li pişt komkujiya Parîsê ya ewil bihatina teşhîrkirin, komkujiya duyemîn nedihat kirin.
Îktîdar, li her devera cîhanê êrişî destkeftiyên gelê kurd dike. Polîtîkayên nîjadperest ên îktîdarê li her deverê rê li ber êrişên wiha vedike. Em li vir careke din bang li rayedarên Fransayê dikin ku vê komkujiyê ronî bikin û hêzên tarî ên tiliya wan di komkujiyê de hene derxînin. Her du komkujiyên li Parîsê jî li dijî nirxên gelê kurd bûn. Tu kujer nikarin bi tena serê xwe van cînayetan bikin û ev cînayet bi organîzekirî ne. Divê kujer û hêzên li pişt wan bên teşhîrkirin.
Hêzên tarî hatin nixumandin
Danişîna doza Denîz Poyraz nîşan da ku li wir darizandineke çênebû. Me di pêvajoya vê dozê de dît bê ka hêzên tarî yên li pişt vî kujerî çawa hatin parastin. Delîl hatin tunekirin, nehatin lêkolînkirin û di her mercê de kujer hat parastin. Bombeyên gazê avêtin eywanê, parêzer, endamên malbatê û hevseroka me ya giştî negirtin eywana danişînê. Ev ne darizandinek lê nixûmandina bi ser cînayeteke siyasî bû. Hêzên ku tiliya wan di cînayetê de hebûn hatin parastin. Ne pêkane ku kujerek bi tena serê xwe bikare vê êrişê bi tena serê xwe organîze bike. Heta ku hêzên tarî hesabê didin jî dê têkoşîna me bidome.
Sala 2022’yan saleke tarî bû
Di sala 2022’yan de êriş û zordariya AKP-MHP’ê zêdetir bû. Li dijî vê me jî di tevahiya salê de li ber xwe da. Li dijî tundiya hovane ya AKP-MHP’ê, gelê kurd jî berxwedaneke mezin raber kir. Sal, bi krîza aborî ya giran derbas dibe. AKP-MHP’ê bi saya polîtîkayên tecrîdê, sala 2022’yan bo hemû gelan veguherand saleke tarî. Di vê salê de pir eşkere bû ku tecrîd, bûye şêweyê rêveberiyê yê îktîdarê. Di encama vê de jî li girtîgehan binpêkirinên mezin çêbûn, cenaze derketin, girtiyên nexweş nehatin tedawîkirin, înfazên girtiyan hatin şewitandin, êriş, îşkence û miameleya xerab hat kirin.
Hemû nerazîbûn bi polîtîkayên tecrîdê hatin astengkirin
Emîne Şenyaşar, dayikên ku Nobeta Edaletê digirin, mirovên Şemiyê, kurdên ku li dijî tecrîdê daketin qadan û hemû kesên têkoşîna siyaseta demokratîk dimeşandin rastî astengkirin, dorpêç û êrişan hatin. Di sala 2022’yan de tecrîd û dorpêç derket asteke wisa ku kolan ji bo her cureyên lêgerîna maf hatin qedexekirin, lingê parlamenteran hatin şikandin û siyasetmedar hatin astengkirin. Hemû nerazîbûnên li dijî van sepan û polîtîkayan jî bi polîtîkayên tecrîdê hatin astengkirin. Ji bo vê jî aborî têk çû, demokrasî ji holê rakirin û rê li ber bêhiqûqiyan vekirin. Lê tevî her cureyên êrişan jî me têkoşîna xwe di tevahiya salê de domand. Me Tifaqa Ked û Azadiyê ava kir û bûn hêviya hemû gelan. Em hêjta li kolanan in, hêjta li ber xwe didin û dê her li ber xwe bidin.
Konferansa komara demokratîk
Êdî dem hatiye ku em vê tarîtiyê bi dawî bikin. Hilbijartina sala 2023’yan, girîntirîn hilbijartinên dîroka welêt in. Lewma jî me amadekariyên bo vê hilbijartinê temam kirine. Stratejiya me ya bingehîn jî ew e ku bi vê îktîdarê bidin windakirin, nûnertiya xwe ya di Meclisê de zêdetir bikin û pêşeroja welat li ser bingeha tifaqa demokratîk ava bikin.
Di 4-5’ê sibata 2023’yan de em ê li Stenbolê bi tevlibûna rojnameger, nivîskar, rewşenbîr, siyasetmedar û akademîsyenan Konferansa Komara Demokratîk li dar bixin. Her wiha em ê têkoşîna xwe ya li dijî tecrîdê di sala nû de jî bidomînin. Sala 2023’yan dê bibe sala me ya mezinkirina çalakî, xwepêşandan, birêxistinkirin û têkoşînê.”
