Mereş de 6ê sibata 2023yî de qezaya Bazarcixî de bi pîlîya 7.8î û qezaya Elbistanî de bi pîlîya 7.6î di erdlerzê girdî qewimîyayî. Nê erdlerzan de şaristananê sey Hatay, Semsûr, Meletî, Kîlîs, Osmanîye, Edene, Xarpêt, Dîlok, Amed, Riha zîyanêko pîl dî. Bi hezaran kesî rîyê polîtîkaya awanî ya AKPyî ra şîyî rehmet. Hukmatê Erdoganî şar xapêna û hûmara merdeyan nimite. Selahîyetdaran eşkera kerd ke erdlerzan de pêro şaristanan de nêzdî 50 hezar kesan dinyaya xo bedilnaye. Labelê rayapêroyî zanayêne ke no eşkerakerdiş raştîye nîşan nêdano. Netîce de raştîye bi destê namzetê AKPyî yê Şaredarîya Stenbolî Murat Kurumî ra ameye vatene. Ey pare kerd de erdlerzan de nêzdî 130 hezar kesî şîyî heqîya xo.
Rosa Luxemberge nusena ke dewlete rêxistina burjuwazî ya. Ewro Tirkîya de dewlete destê olîgarşî de ya û menfaetanê olîgarkan rê xizmet kena. Serekê olîgarkan Erdogan o. O hem dizdîye keno hem zî dormeyê xo “dizd” keno. Her sazgeh û dezgeh binê kontrolê na sinife de yo. Olîgarşîyê seraya Erdoganî sey ahtapotî pêro dewlete girewto binê serdestîya xo. Bi nê hawayî goreyê karê xo têgêreno. Cuya merdimî zêde girîng nîya. Na hişmendîye baxusus demê erdlerzê 6ê sibate de eşkera bîye. Mîsal Hatay de Bananê Bajarê Emlakî yê ke bi destê mutehît Mehmet Ozatî ameyî awankerdene de 370 kesan dinyaya xo bedilnaye. No mutehît erdlerz ra dima rema û nêzdî 9 aşmî nêame tepiştene. Polîsê Erdoganî qet “eleqedar” nêbî. Netîce de mexduranê erdlerzî Anqara de mutehît girewt pê û teslîmê polîsî kerd. Yewna Ronesans Rezîdans nêzdî 750 kesan rê “mezele” bî. Mîyanê merdeyan de polîs, futbolbaz, psîkîyatr, avûkat, didansaz estbî. Gama ke no rezîdans serra 2011î de ame awankerdene, sey “çengeyêkê behiştî” reklamê ci virazîya. Hetta wezîrê edaletî, walî ûsn. tewrê akerdişê awanîye bîyî. Behiştî “doje” ard dinya.
Erdlerz û çarenus
Xeylêk bajaran de nimûneyî est ê. Îqtîdarî sextekarîye kerdêne, şarî zî zafane paştî dayêne ci. Peynî de reyna şarî bedelê girdî dayî. Hukmatê Erdoganî 9 reyî efê awanî vetbî. Yanî awanîyê ke duştê ruxsetî ameyî awankerdene yan ê yê ke wayîrê ruxsetî nîyî ameyî efkerdene. Dima ra awanîyî erdlerz de rijîyayî. Şar vera vayê pêtî bêvabirk vera dîya. Rixmo ke îdareyê Erdoganî zanayêne Kurdistan û Tirkîya serê mîya erdlerzî de yê, nêzdî 20 serrî tedbîrê şênberî nêgirewtî. Dizdîye û bêrayîrîye kerdî, dima ra bîlançoyê erdlerzî rê “çarenus” vatî.
Her çî xirabêr beno
Erdlerzî ra dima yew serre derbas bîye, hema zî persê serekeyî nêameyî çareserkerdene. Na çarçewa de rojnameyê Yenî Yaşamî Kooperatîfê Cinîyan ê Rîmenî ra Cansel Aslane reyde pêvînayîş kerd. Aslane wina qisey kena: “Înan vat ke herêma erdlerzî de normalbîyayîş est o, labelê her çî hîna xirab şino. Kuçeyî mîyanê awe de yê. Elektrîkî birîyenê, derheqê germbîyayîşî de problemî dewam kenê. Seba domanan cayê kayî çîn o.”
Şar xeyman de ciwîyeno
Riha de zî problemî bale anjenê. Sekreterê TMMOByî yê Rihayî Fîkret Çakirî yewna Yenî Yaşamî rê tayê ercnayîşî kerdî. O nê şîroveyan keno: “Hema zî dirbetîyê ma nêameyî pîştene. Rijîyayîşê bînayanê ke wayîrê xesarê giran û mîyanênî yê giran yeno caardene. Seba merdimanê ke erdlerz de keyeyê ci rijîyayî qaso ke keyeyê dewe û keyeyê TOKÎ virazîyenê. Labelê merdimî hema xeyman de ciwîyenê.”
Erdlerz tesîrê cinîyan keno
Bêguman mexdurê erdlerzî derheqê ameyoxê xo de raştê bê bawerîye yenê. Na rewşe baxusus cinîyan ser o tesîrê girdî kena. Cinîyî bê bawerîye zêdeyêr hîs kenê. Xora dewleta tirke de vera cinîyan şîdet şuxilîyeno. Psîkolojîyê erdlerzî nê şîdetî hîna zaf fît keno.
