Xêylê rayî ma dîyê û ma bîyê şahid ke tirkê nîjadperestî vanê, heme kesê ke Tirkîya de ciwîyenê tirk ê û ziwanê înan zî tirkî yo. Ena ray gama ke şarê ma înan rê vanê, nê ma tirk nîyê, ma kurd ê û ziwanê ma zî tirkî nîyo, kurdî yo, mihal înan zî ma rê vanê şima terorîst ê û wazenê ke dewleta ma lete bikerê.

Seke yeno zanayîş dewleta Tirkîya roca ke awan bîya heta nika bi pergalê yewperestî yena îdarekerdiş.

Yanê naye dewlete (Tirkîya) binîata xwu yew ziwan, yew şar, yew welat û yew ala ser o awan kerdo. Eke seserre verê cû Tirkîya de yew persname/anket biameyêne kerdêne û şarî rê bivatêne qewmê/nîjadê şima çî yê ? O çax do tewr vêşî sera ra panc bivatêne ma tirk ê û tewrî kem zî do sera hîrês û panc zî bivatêne ma kurd ê. La pergalê Tirkîya yewperest mîyanê seserre de kultur û ziwanê şaranê sey laz, ereb, çerkez, tatar, arnawût, boşnak… asîmîle kerdê. Ma eşkenê bivajê ke kurdan ra vêşêr heme şaranê binê ke Tirkîya de ciwîyenê vera polîtîkayanê asîmîlasyonî de têk şîyê û tirk û tirkitî qebûl kerdê. Ê şarê ke ziwan û naznameyê xwu yê bingeyî eşt ê û asîmîle bîyê roca ma yê ewroyîne de tirkan ra vêşêr nîjadperestîya tirkan kenê. Coka eke Tirkîya de ewro yew persname bêro kerdiş sera heştay ra vêşêrî şarî do bivajê ma tirk ê. Yanê naye dewlete bi pergalê xwu yê nîjadperestîye xwu rê yew şarê newe û bê binge viraştê. Enê şarê arêdayê (devşirme) zî xwu sey wayirê ney welatî vînenê û gama ke yew vano ma tirk nîyê, hema ca de vanê “yan şima do bivajê ma tirk ê, yan zî şima do no welatî terk bikerê”, bi taybetî zî vera ma kurdan de wina vanê.

Çimkî ma kurdan sey înan asîmîle nêbîyî, ma vera pergalê yewperestî de xover da û ma bi qandê hêza xwu hertim û her ca de vera polîtîkayanê înkar û asîmîlasyonî de dewaya heq û ziwanê xwu kerde. Enê cehd û xoverdayîşê şarê kurdî yê vera dagirkerdoxan de tirkanê nîjadperestan har keno. Coka gama ke ma yew ca de bi ziwanê xwu (kurdî) qisey kenê, înan ma rê vanê, “ziwanê dewleta ma tirkî yo, seba ke ma yewbînan fam bikerê, ganî şima zî sey ma bi tirkî qisey bikerê, şima zî do sey ma bi tirkî qise bikerê.”

Reyna vanê, “Tirkîya de tenya kurd çin o, sewbînan şarî zî est ê, eke dewlete ziwanê kurdan fermî qebûl bikero, o çax şarê binî zî do dewaya ziwanê xwu bikerê. Coka nêbeno ke dewlete de yewî ra vêşêr ziwanê fermî bibo, çimkî eke dewlete ziwanê heme şaran nas bikero do mîyanê şarî de bêtifaqî bivirazê û peynî de dewlete do lete bibo.”

Helbet heqê şaranê bînan zî est ê ke dewaya ziwanê xwu bikerê, çimkî ziwan heqêko xozayî yo. La mi heta nika nêdîyo ke kurdan ra vêşêr sewbînan şaran dewaya ziwan û heqanê xwu yê bingeyînan kerdê û yan zî seba ke ê heqan bidest bifînê yew xebate kerdê, seke mi jor de zî vat, ê tirkan ra vêşêr tirkî yê.

Gelo ferqê kurdan yê şaranê bînan çi yê?

Kurdan ra vêşêr zafaneyê şaranê bînanê ke nika Tirkîya de ciwîyenê teberî ra ameyê ney welatî, tirk zî mîyanê ê şaranê ke teberî ra ameyê de yê. La ma kurdî wayîrê ney welatî yê, ma tarîxê xo de îta de yê, verênan (baw û kalê) ra ma îta de yê, rîçê ma îta de yê. Ma seke şaranê bînan bi mêmandarî nêameyê ney welatî, ma wayîrê enê welatî yê, eno zî ferqê tewr pîl yê mîyanê ma kurdan û şaranê bînan de yo. Coka nêbeno ke kes ma kurdan û şaranê bînan bikerê yew, çimkî ma wayîr ê, înan mêman ê. Raşta mêmanê ma nika seba ke xwu bi pergalê yewperestî bidê heskerdişî hertim û her ca de bi vatişan: “Çi bextewar ê ke vanê ez tirk a” galeyê kurdan kenê la înan zî hol zanenê ke ney welat, welatê ma Kurdan o û nameyê ci zî Kurdîstan o.

Şixulnayîşê çekuya terorîstî

Verê cû Tirkîya de çekuya “terorîst” qada sîyasetî de zaf aktîf nêbîye la ena seranê peyênan de sîyasetmedarê Tirkîya zî nê qalê (terorîst) zaf şixulnenê, bi taybetî zî temsîlkarê hikumetî. Raşta ci “terorîst” hetê mana de çekûyêka zaf giran a la roca ma ya ewroyêne de, sîyasetmedarê Tirkîya sey ke xwu ra qurtêk awe bişimê ney çekuyê xerab vera ferd, grube û partîyan de şixulnenê. Bi rastî şixulnayîşê ena çekuye ziwanê sîyasetî zaf lêmin keno.

Serekê dewlete ra bigirê heta wezîr û wekilê dewlete zî ena çekuye (terorîst) zaf rehet şixulnenê, bi taybetî vera ma kurdan. Gama ke temsilkarê kurdan, sîyasetê hikumetê yê kurdan ser o rexne kenê û dewaya heqê kurdan kenê, o çax ê hema ca de vanê, şima terorîst ê. Bi eno qaydeyê hem hetgiranê xwu yanê nîjadperestan vera kurdan de har kenê û hem zî heme gune û sucanê xwu niminê.

Bi kilmekî Tirkiya de krîterê terorîstîye wina yo: “kam ke xwu rê bivajo ma tirk ê û ziwanê ma zî tirkî yo, o çax benê hemwelatîyê ney welatî û kam beno wa bibo yê ke wina nêvajê zî benê xaîn û terorîst.”

Raşta ci ma kurdan heta nika nasname û ziwanê kesî qedexe nêkerdo, ma kultur û hunerê kesî înkar nêkerdo, ma goristanê kesî bomba nêkerdo, ma welatê kesî dagir/îşxal nêkerdo, ena ray ez verpirsê persa “terorîst kam o” şima rê verdana.