Azadiya çapemeniyê yek ji hêmana pêwîst a civaka demokratîk e. Lê rojnamegerî li Tirkiyeyê di her heyama dîrokê de bi taybetî ji bo rojnamegerên kurd bûye qada têkoşînê ya dijwar. Zextên li ser çapemeniya azad, dozên ku li dijî rojnamegeran tên vekirin, provokasyon û hedefgirtina wan a rasterast, bi awayekî micîd gefan li ser mafê civakê yê wergirtina agahiyan dixwe. Ev rewş dikare wekî beşeke ji stratejiyeke ku ne tenê rojnameger, herwiha hemû beşên civakê yên ku li mafan digerin jî bêdeng bike bê hesibandin.
Zextên ku rojnamegerên kurd pê re rû bi rû dimînin yek ji mînakên herî aşkere yên xêzên sor ên li ser qeydên azadiya çapemeniyê ya Tirkiyeyê ye. Girtina sîstematîk a dezgehên ragihandinê yên kurdî yên wek Ozgur Gundem, Azadiya Welat û astengkirina malperan û girtina xebatkarên wan yek ji nîşaneyên herî berbiçav ên vê rewşê ne. Rastiya ku rojnamegerên kurd bi tawana ‘propagandaya rêxistinê’ yan jî ‘dewletê dike hedef’ tenê ji ber ku mafê xwe yê ragihandinê bi kar tînin derdikeve holê ku zagon li welêt wekî amûreke siyasî tê bikaranîn.
Zexta li ser rojnamegerên kurd tenê bi salonên dadgehê re sînordar nabe. Rojnameger dema li qadê dixebitin rastî êrîşên fizîkî tên, gef li wan tê xwarin û tên kuştin. Wek mînak, kuştina rojnamegerên kurd di salên 1990î de di dîrokê de maye, wek rûpeleke reş hê jî li benda zelalkirinê ye. Kuştina Mûsa Anter yek ji mînakên herî trajîk ên rojnamegeran e. Anter kesayetek bû ku bi pênûsa xwe ji bo parastina mafên çandî yên kurdan şer dikir û vê têkoşînê ew kir hedefa hêzên tarî yên ku dixwestin wî bêdeng bikin.
Di van salên dawî de, rewş ber bi pîvaneke cuda ve çûye. Rojnamegerên kurd ne tenê tên bêdengkirin, di heman demê de bi awayekî berfirehtir dibin hedefa derfetên serdema dîjîtal. Li ser medyaya dijîtal kampanyayên qirêj li ser ewlehiya jiyana rojnamegeran dixe xeterê. Operasyonên li dijî Ajansa Mezopotamyayê û xebatkarên JINNEWSê yên sala 2023yan nîşan didin ku polîtîkaya çewisandina rojnamegerên kurd dewam dike. Di van operasyonan de rojnameger tenê ji ber xebatên xwe yên ragihandinê hatin binçavkirin û bi girtina demdirêj hatin cezakirin.
Êrîşên bi vî rengî yên li ser azadiya çapemeniyê li Tirkiyeyê encamên ku ne tenê li ser rojnamegeran, li tevahiya civakê jî bandor dike. Bêdengkirina çapemeniyê rasterast mafê raya giştî ya xwegihandina rastiyan asteng dike. Bêdengkirina rojnamegerên serbixwe, bi taybetî li ser mijareke hestiyar wek pirsgirêka kurdî, bandoreke wê dike ku polarbûna civakê kûrtir dike û pêvajoya çareseriyê têk dibe.
Rastiya ku rojnamegerên kurd di bin zextan de dixebitin jî rewşek e ku nahêle gelê kurd dengê xwe bide bihîstin. Ev yek ne tenê zirarê dide têkoşîna mafên kurdan, herwiha derbeke giran li pêvajoya demokratîkbûna Tirkiyeyê jî dixe. Di nîvengeke ku çapemenî ne azad be, di mijarên wekî aştî û têkoşîna mafan de ne pêkan e ku bi pêş bikeve.
Binpêkirina azadiya çapemeniyê li Tirkiyeyê jî bala raya giştî ya navneteweyî dikişîne. Rêxistinên wekî Dadgeha Mafên Mirovan a Ewropayê bertekên xwe yên li hember zextên li ser rojnamegerên kurd nîşan dan. Lêbelê, mirov nikare bibêje ku ev bertek ji bo afirandina guhertineke watedar di qadê de bes in. Di mijara qelsbûna mafên mirovan û azadiya çapemeniyê ya li Tirkiyeyê, ferz dike ku di qada navneteweyî de pêwîstî bi hevgirtineke xurt pêk bê.
