Di panela duyemîn a roja duyemîn a konferansa Kurd a ji aliyê EUTCC ve li Parlamenta Ewropayê ya li Brukselê tê lidar xistin de, bi sernavê “Di Siyaseta Cîhanê de Serdema Derbasbûnê” pêşkêşî hatin kirin.

Panela duyemîn a roja duyemîn a bi moderatoriya Eda Bektaş a ji KURD-AKAD’ê, bi sernavê “Di Siyaseta Cîhanê de Serdema Derbasbûnê ” pêk hat.

Eko-Qirkirin

Ji Zanîngeha Azad a Berlînê Şermîn Guven, di pêşkêşiya xwe ya bi sernavê “Eko-qirkirin û Guherîna Avhewa– li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê li dijî krîzên cur be cur nerazîbûnên herêmî” de anî ziman ku beriya demsala zivistanê dest pê bike, dewleta Tirk bi taybetî binesaziyên krîtîk bombebaran kir û got ku ev yek dibe sedema qutbûna av û ceyranê.

Şermîn Guven li ser guhertinên avhewayê yên li cîhanê jî rawestiya û da zanîn ku ev yek ji bo gelên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bûye rastiyek û got ji ber êrîşan herêm bi ziwabûneke giran re rû bi rû ye.

Şermîn Guven nexweşiyên mîna kolera yên di salên dawî de derketine jî bibîr xist û got, li aliyê din Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê di têkoşîna li dijî pirsgirêkên aborî û ekolojîk de îradeyeke cidî nîşan daye.

Şermîn Guven, diyar kir ku ji bo parvekirina çavkaniyên avê yên weke Firat û Dîcleyê pêwîstî bi peymanan heye û destnîşan kir ku divê eko-qirkirin weke sûc bê dîtin.

Pergala cîhanê ya nû

Parlamentera berê ya HDP’ê Nûrsel Aydogan ku bi serenavê “Pergala Cîhanê ya nû: Nakokî û Rastî ” pêşkêşiyek kir got, “Li gorî me niha Şerekî 3’yemîn a Cîhanê diqewime, em hê di destpêkê şer de ne.”

Nûrsen Aydogan, destnîşan kir ku dewleta-netewe ne çareserî ne û ji ber vê yekê Şerê Cîhanê yê 2’yemîn pêk hatiye û got “Dema em li pêvajoya ku em gihîştine dinêrin, niha em behsa Şerê Cîhanê yê 3’yemîn dikin. Dixwazin Pergaleke Nû ya Cîhanê ava bikin, lê li Rojhilata Navîn jî yên ku dixwazin cîhaneke alternatîf a vê yekê ava bikin hene.”

Aydogan, modela alternatîf a li Rojavayê jî bi bîr xist û got “Ji bo tevahiya Rojhilata Navîn modela çareseriyê ye.” Aydogan bi gotina “Rêberê Gelê Kurd Abdullah Ocalan ku vê modelê diyarî hemû cîhanê û mirovahiyê kir, ev 33 meh in di girtîgeha Îmraliyê de di bin tecrîda girankirî de tê ragirtin” nerazîbûna xwe anî ziman. Aydogan got, “Tecrîd tê wateya neçarserî, bêaştî û şer.”

Welatên rojava hevkariya sûc ê dewleta tirk dikin

Ji DYE’yê rojnamevan Lîndsey Snell ku bi sernavê “Swêd, NATO û Kurd: Zehmetî û Vebijêrk” pêşkêşiyek çêkir. Snell behsa tawîzên Swêdê yên ji bo bibe endama NATO’yê kir û êrîşên dewleta Tirk ên dagirkeriyê yên li ser Rojava bi bîr xist û bal kişand ser bêdengiya hêzên navneteweyî. Lînsey Snell, destnîşan kir ku dewleta Tirk leşkerên xwe yên bi pere li Lîbya û Qerebaxê jî bi kar tîne û got ku cîhan careke din bêdengiya xwe parast.

Lîndsey Snell got, “Tirkiye qirkirina li herêmên Kurdan didomîne. Armanca Erdogan gelekî zelal e: Dixwaze Rojava bi temamî ji holê rake. PanTurkîzmê derdixîne pêş. Hemû welatên Rojava û DYE’yê hevkarê vê sûcê ne.”

Hevseroka PYD’ê Asya Abdullah, di pêşkêşiya bi sernavê “Rojhilata Navîn a di navbera Statuko û Veguherîna Demokratîk de: Astengî û perspektîf” de diyar kir ku pirsgirêkên li Rojhilata Navîn bingeha xwe ji dewletên netewe digirin û got, “Pirsgirêkên heyî bingeha xwe ji hêzên hegemonîk digirin.”

Asya Abdullah, da zanîn ku şerê heyî li dijî gelan e û got, “Bi koçberkirina bi darê zorê û polîtîkayên qirkirinê dixwazin demografiyê biguherînin. Rewşa îro gelek xeternake û her ku diçe xeterî mezin dibe.”

Asya Abdullah, da zanîn ku çekên ku ji dewleta Tirk re tên firotin îro hem li dijî gerîla û hem jî li dijî Rojava tên bikaranîn û got, “Hêzên navneteweyî jî hevparê şerê dewleta Tirk a li Kurdistanê ne.”

Asya Abdullah ev bang kir, “Li dijî qirkirina li ser gelê Kurd û gelên herêmê helwesteke xurt nîşan bidin.”

Villumsen: Ewropayê xwe radestî Erdogan kiriye

Ji Partiya Çep a Danîmarkayî Parlementerê AP’yê Nikolaj Villumsen jî bi peyama ku şandiye, têkiliyên Yekîtiya Ewropayê yên bi dewleta Tirk re rexne kir û got, “Ewropayê mifteyên xwe radstî Erdogan kiriye. Ev yek bi peymaneke gelekî qirêj a li ser penaberan kirin. Eger Ewropa dixwaze di demokrasiyê de dersekê bide, divê beriya her tiştî bi xwe pêk bîne. Eger YE’yê bixwesta, dikarîbû zextê li Erdogan bikira.”

Villumsen axaftina xwe bi gotina, ” Têkoşîn û berxwedana Kurdan îlhamê dide me hemûyan” bi dawî kir.