Dewleta tirke ya hêrişkare Rojhelatê Mîyanênî de alozîye vejena. Seba hîrakerdişê sînoranê xo mîyanê şaran de şer û kaos afernena. Bitaybetî herêmanê kurdan de polîtîkaya “futuhatî” rayra bena.
Erdogan 21 serrî yo îqtîdar de yo. Destpêk ra heta nika îdîa keno ke dewayêka înan esta. Ma vînenê ke dide dewayê xo estê: dizdîye û kolonyalîzm. 21 serrî yo ke butçeya şarî û xezîna bi destê rejîmê Erdoganî yê “serdekerdoxî” ra bi hovî û xedarane şuxilîyenê. Erdogan, lajê ci, embazê ci yê lîse (embazê unîversîte qet cayêkî de nêasenê) û derûdorê ci yo bîn 21 serrî yo diznenê la mird nêbenê. Ne huqûq ne esto, ne zî demokrasî. Têna “kleptokrasî” esto. Zanîyeno ke çekuya “kleptes” ziwanê yewnankî de yena manaya “dizd”. Dizdanê Tirkîya de qet sînor zî çîn o. Erdogan û embazanê ci de nêweşîya “kleptomanî” esta. Her tim diznenê û qetî mird nêbenê. Yanî dewaya yewine ya rejîmê Erdoganî serdekerdoxî ya.
Dewaya dideyine ya îdareyê Erdoganî “kolonyalîzm” o. Nê konteksî de Erdogan polîtîkaya futuhatî ya Dewleta Osmanîyan teqîp keno. Yanî wazeno ke seserra 21. de Împaratorîya Osmanîyan gandar bikero. Coka Erdogan xo sey “hukumdar” hesibneno. Ey de tîya de oncîna nêweşîya “atavîzmî” esta. Rewşa Erdoganî patolojîk a. Seba caardişê armancanê xo şaristananê Kurdistanî de polîtîkaya qilêrine rayra beno.
Awa pake mird nêkena
Îdareyê Erdoganî ne Tirkîya ne Kurdistan ne zî Rojhelatê Mîyanênî de şaran rê weşhalîye û aştîye nêyano. Çike no rejîmo boyin têna şerî ra feydedar beno. Mîyanê şarî de vatişêk esto “awa pake maseyî mird nêkena”. Îdareyo tirk zî awe qilêrin keno ke ci ra xo mird bikero. Na çarçewa de Rojava û Sûrîye de tayê şaristanî îşxal kerdî. Ezaz, Cerablus, Bab, Efrîn, Girê Sipî û Serêkanî hetê artêşa tirke ra ameyî îşxalkerdene. Yew zî Îdlîb binê îşxalê cerganê ke Tirkîya ra paştî gênê de yo. Hukmatê Erdoganî wazeno ke pêro nê şaristanî tewrê sînoranê Tirkîya bibê.
Dêra Zorê de pêkewtişî
Yew zî cayanê bînanê Kurdistanî de şer û pêkewtişî yenê serûberkerdene. Xora xeylê wexto Wezîrê Karanê Teberî Hakan Fîdan “pêvînayîşan” keno. Nê pêvînayîşan ra pey Dêra Zorê û Kerkuk de alozîyeyî peyda bîyî. Wina asîyeno ke dewleta tirke Dêra Zorê de tayê cergan vera Îdareyê Xoserî fît kena. Gama ke Erdoganî Soçî de Putînî reyde pêvînayîş kerd, babeta Dêra Zorê ser o vat ke “eşîrê ereban şerê anorî kenê”. No mojneno ke îqtîdarê Erdoganî cergan rê hetkarî keno. Bitaybetî çapemenîya tirkan de propagandaya sey “QSD vera eşîranê ereban şer keno” zaf virazîyaye. Hem Tirkîya hem zî îdareyê Şamî wazenê ke Dêra Zorê îşxal bikerê. Nê semedî ra propagandaya lêşine kenê. Ê zanê ke Dêra Zorê de çimeyê neftî estê. Îşxalkerî hesabê neftî kenê. Labelê QSD hemverê her xeternakîyêke amade yo. Çend rojî yo vera madeyê tiryakî, bazirganîya çekan a bêqanûnî û cerganê DAIŞ, Şam û Tirkîya operasyonê serkewteyî rayra beno. QSD do demê ameyoxî de asayîşê şarî hêzdar bikero. Xora zanîyeno ke domanê eşîranê ereban tewrê QSDyî benê û herêma xo pawenê. Dînamîkê îşxalkerî nê paştîdayîşî ra tersenê û nêwazenê ke Rojava de birayîya şaran awan bibo.
Kerkuk welatê kamî yo?
Cayo bîn o ke alozîye qewimîyaye Kerkuk bî. Uca de zî neft esto. Xora kotî de ke neft esto, uca de hêzê îşxalkerî tevgerdar ê. Dewleta tirke û PDK pîya kenê ke Kerkuk de tayê provokasyonan biafernê. Eke mîyanê kurdan û ereban de alozîye girdêr bibo, îdareyê Erdoganî do na alozîye sey firsend bişuxilno û bi bahaneya pelixnayîşê pêkewtişî artêşa xo bişirawo. No metod heman wext rayirêkê îşxalkerdişî yê bînî yo. Hêzê îşxalkerî êdî wina têgêrenê. Yanî leşkeran şirawenê, la uca ra nêvejîyenê. Hem îqtîdarê AKP-MHPyî hem zî partîyê nîjadperestî yê Tirkîya yê bînî ge-ge vanê ke “Kerkuk aîdê tirkmenan o” û vera kurdan ziwanê hêrişkarî şuxilnenê. Kerkuk de nika şarê zobîninî manenê. Ganî yo ke kurdî, tirkmenî, erebî, asûrî û armenîyî ûsn. mîyanê aramîye de biciwîyê.
Tirkan seserra XI. de koç kerd
Gelo tirkî key ameyî Kerkuk, rastî Kerkuk şaristanê tirkmenan o? Reya yewine wextê Dewleta Emewîyan de serranê 673-674an de bi destê Ubeydullah bîn Zîyadî tayê tirkî sey hêzê leşkerî ameyî cakerdene hetê Basra. Dima ra serra 694î de hetê Walîyê Kûfe Haccac bîn Yusufî ra tirkan ra artêşa taybete virazîyaye û na artêşe ameye cakerdene bajarê Bedre. Badê cû demê Dewleta Ebbasîyan de serranê 754-755an de kêmî-zêde 20 hezarî tirkî seba ke artêşa Ebbasîyan de xizmet bikerê erşawîyayî Bexdad. O wext xelîfeyê Ebbasîyan Cafer el-Mansûr bî. Merdim vîneno ke tirkî têna sey hêzê leşkerî ameyî xebitnayene. O wext koçkerdişê Kerkukî çîn o. Beno ke çend keyeyî Kerkuk de ca bîyî. Seserra XI. de bi ronîyayîşê Dewleta Selçukîyan a Girde ver bi Kerkukî koçkerdişî dest pê kerd. Yeno zanayene ke tirkmenan ra ver Kerkuk de şarê bînî (kurdî, asûrî ûsn.) estbî. Yanî “Kerkuk şaristanê tirkmenan o” propagandaya gemarin a.
