Destaro ke bi hezaran serrî yo seba tehnayîşê cew, xele û lazutî şuxilîyeno, Dêrsim de menga Xizirî de hîna weş tehnîyeno.
Destar hacetêk o ke di kerrayan ra yeno pê û kurdîstanijî ney seba tehnayîşî şuxilînenê. Kurdan bi hezaran serran cew, xele û lazut bi destarî ardî kerd. Rixmê teknolojî zî no kultur hema zî dewam keno.
Her komel wayîrê rengêkê bînî yê cuye yo. Şert û mercê cuye zî tesîrê merdiman kenê. Merdimî mîyanê şert û mercanê cuye de kultur û tarîxî ra gêrenê. Destaro ke berhemêkê cuye yo, mîrasanê kulturî ra yew o.
Dêrsim de wexto ke menga Xizirî dîyena destarî zî dest pê ardîkerdişî kenê.
Xizir seba elewîyan rîtuelo tewr fîraz o. Xizir mizgînîya xêr û bereketî, haştîye, heskerdiş û wisarî dano. Menga Xizirî de eşîrî roje gênê û werdê bi nameyê ”Qawût”î pewjenê. Dormeyê werdê Qawûtî de çirayî yenê tavistene û odayêke de ronîyeno. Goreyê bawerîye Xizir do keyeyî zîyaret bikero û Qawûtî ra bara xo biwero. No zî nîşaneya bereketî ya.
Tradîsyonê Qawûtî nika hetê tay merdiman ra dîyeno dewamkerdene.
Dêrsim de kulturê destarî menga Xizirî de hetê tay keyeyan ra yeno dewamkerdene. Dewijî hişyarîye danê ke destar beno ke bêro vîrakerdene û dewijî ney nêwazenê.
Dewijî îfade kenê ke bi çinbîyayîşê nê kulturî hînî Xizir nêro û vanê ”Ma cewherê xo, bawerîya xo destî ra danê. Ma nêeşkenê wayîrê Xizirî vejîyê ke verênanê ma qala ci ma rê kerdêne. Ma hêvîdar ê ke neslo newe do nê tradîsyonî bîyaro ca.” DÊRSIM
