Di serdema serokatiya Joseph Biden de, serokkomarê Tirkiyeyê qet li Qesra Spî hevdîtinek şexsî nekir û têkilî pir aloz bûn. Aloziyên siyaseta derve di navbera her du hevalbendan de jî pir zêde bûn. Xistina droneke Tirkiyeyê li ser Sûriyeyê ji aliyê Pentagonê ve di Cotmeha 2023an de, bû sembola van nakokiyan. Parastina leşkerî ya stratejîk a Rûsyayê bû çavkaniyeke din a nakokiyan. Wezareta Xezîneyê ya Dewletên Yekbûyî pêşî gef li gelek şîrketên tirk xwar û dû re jî ceza li wan ferz kir. Projeya Santrala Hêza Nukleerî ya Akkuyu ya stratejîk rastî êrîşê hat. Piştî hilbijartina xwe ya ji nû ve, sala 2023an, Tayyîp Erdogan hewl da ku têkiliyên xwe bi rêveberiya Biden re sererast bike û di civîna NATOyê de ku li Vilniusê pêk hat, qonaxeke têkiliyên nû bi Dewletên Yekbûyî (DY) re ragihand.
Lê belê, ji nû ve destpêkirina têkiliyên bi rêveberiya berê re bi ser neket. Nakokiyên stratejîk li ser mijarên dualî, di nav de Sûriye, Ukrayna û Başûrê Qefqasyayê, berdewam kirin. Ji ber vê yekê, hatina Donald Trump ser desthilatê, li Enqereyê bi kêfxweşî hat pêşwazîkirin. Hêviyên mezin li ser wî hatin danîn, ji bo lihevkirina li ser rakirina cezayên CAATSAyê, çareserkirina pirsgirêka kurd li Sûriyeyê û çareserkirina nakokiya Ukraynayê, ku siya xwe da ser armancên navbeynkariyê yên Stenbolê û gef li ser windahiyên darayî ji bo şîrket û bankayên Tirkiyeyê xwar.
Trump di cih de amadebûna xwe ya hevkariyê bi Tirkiyeyê re nîşan da û Erdogan wekî ‘’dostê’’ xwe bi nav kir. Guhertina desthilatdariyê li Şamê, 8ê Qanûna 2024an, “rêza” Komarparêzan ji bo hevkarê xwe yê NATOyê hîn xurttir kir. Ji wê demê ve, wî di axaftinan de bi berdewamî bi bîr xist ku Erdogan di desteserkirina desthilatdariya Şamê de bi ser ketiye. Ev yek jî nîşan dide ku muxalefeta alîgirê Tirkiyeyê li Sûriyeyê serdest e.
Înîsiyatîfên “Aştiyê” yên Trump li Ukraynayê ji hêla Erdogan ve bi germî hatin pêşwazîkirin. Her çend Stenbol destpêkê hate paşguhkirin û şêwirmendiyên yekem ên di navbera Wezareta Derve ya Rûsyayê û Wezareta Derve de li Riyadê pêk hatin jî, Tirkiye di demek kurt de dîsa statuya xwe ya navbeynkar bi dest xist. Du dewreyên danûstandinan li ser vegerandina têkiliyên dîplomatîk di navbera Dewletên Yekbûyî û Rûsyayê de li Stenbolê hatin lidarxistin. Bi vê paşxaneya erênî ya berfireh, Erdogan, 25ê Îlona 2025an, ji bo serdana xwe ya yekem a Qesra Spî piştî demek dirêj gihîşt Amarîkayê.
Daxuyanîya Trump der barê cezayên ku wî bixwe ji bo kirîna pergala parastina hewayî S-400 ên rûsî ji aliyê Tirkiyeyê ve ferz kirine, li Tirkiyeyê geşbîniyek çêkir. Donald Trump, di bersiva pirseke li ser îhtimala rakirina cezayan de got, “Ger em civîneke baş bikin, ev dikare pir zû, hema hema tavilê çêbibe.” Rojnamevanên tirk nîşana balafirê li ser lepê Trump dîtin. Lê belê, yekser piştî civîna du saetan, aşkere bû ku tu rêkeftinên cidî nehatine kirin. Di civîna çapemeniyê de, Trump diyar kir ku ji bo bidawîkirina peymana F-35, divê Erdogan “tiştekî” ji bo wan bike. Ev “tiştek” berbiçav e. Komarparêz berdewam kir, “Tiştê herî baş ku ew dikare bike ev e ku dev ji kirîna petrolê ji Rûsyayê berde.” Hêjayî gotinê ye ku petrola Rûsyayê bi qasî % 90 ji îtxalata petrolê ya Tirkiyeyê pêk tîne. Di rewşek krîzek darayî û enflasyonê de, her çend sivikkirî be jî, lê dîsa jî berdewam dike û her wiha têkoşîna dijwartir a di navbera rayedar û Partiya Gel a Komarî ya muxalefetê de, encamên aborî û siyasî ji bo Erdogan zêde nayên nirxandin.
Li ser mijarên jeopolîtîk, tevî lihevkirina li ser bidestxistina agirbestê ya li Xezzayê (wekî ku Erdogan di balafirê de nîşan da) jî, hevrêziya Amerîka û Tirkiyeyê dê bi dijwariyên girîng re rû bi rû bimîne. Her çend serokkomarê Tirkiyeyê israr dike ku Hamas û çareseriyeke aştiyane ji bo pevçûna Xezzayê peyda bike jî, Trump bi vebijarkeke leşkerî razî ye. Helwesta serokkomarê Amerîkayê li ser Hamasê hêdî hêdî bi pêş ketiye. Her çend berê ew piştgiriya diyalogê bi koma filistînî re dikir jî, niha wî ji bo jiholêrakirina wê destûr daye û bi bêdengî piştgirîya dagirkirina Xezzayê ji hêla Îsraîlê ve dike. Ne tesaduf e ku Trump biryara 10 welatên rojavayî ya ji bo naskirina serxwebûna Filistînê, di Civata Giştî ya Neteweyên Yekbûyî de rexne kir. Berovajiyê vê, Erdogan pêşwaziya ev kiryar kirin.
Li gor Tirkiyeyê tenê encama erênî ya kêm-zêde berbiçav a hevdîtinên Qesra Spî memoranduma (hişyariya) li ser hevkariya nukleerî ya sivîl bû. Piştî temamkirina projeya Akkuyuyê, rayedarên Tirkiyeyê dixwazin du santralên din ên nukleerî li Trakya û Sînopê ava bikin. Şîrketên Koreya Başûr û Rosatomê eleqeya xwe nîşan dane. Her çend der barê projeyan ti biryar nehatibin dayîn jî, şîrketên amerîkî şanseke wan heye ku bi Moskow û Seulê re pêşbaziyê bikin.
