Hemserekê HDP’yî Cahît Kirkazakî dîyar kerd ke şarî êdî wazenê Birêz Ocalanî bi fizîkî zî azad bivînê û wina va: “Tirkîya ganî bi lezûbez game bierza, yew hetê huquqî, yew zî hetê sîyasî ra. Ganî Tirkîya zî adirbest îlan bikera û çareserî netewa demokratîk a.”
Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalan Girawa Îmraliyî ra vengdayîşê “Aştî û Komelo Demokratîk” kerd. No vengdayîş Rojhelato Mîyanên û dinya de do bibo semedê pêvajoya bedilyayişî û no bedilyayiş zî do sey perpirike tesîr bikero. Êdî seserra diyine de dem demê komara demokratîke yo.
1ê teşrîna verêne de Serekê MHP’yî Dewlet Bahçelî Meclîs de zîyaretê grûba DEM Partî kerd û destê xo Hemserekanê DEM Partî rê derg kerd . Dima waşt ke Rayberê Şarê Kurd Abdullah Ocalan Meclîs de vengdayîş bikero û vajo ke rêxistina xo fesih bikero û çekan verdo. Nê vengdayîşî ser o bi 23ê teşrîna verêne de Wekîlê DEM Partî Omer Ocalan bi nameyê keyeyê xo şî Îmrali û Rayberê Şarê Kurd Abdullah Ocalanî reyde pêvînayîşêk kerd. Demê winayî de Abdullah Ocalanî mesajêko kilmek û xorîn da şarî. Va: ‘Tecrîd dewam keno. Eke şert û çarçewa bêrê viraştene, ez hetê teorîk û pratîkî ra amade ya ke zemînê şerî bikera zemînê huqûqî û sîyasî.’
Badê cû bi nameyê DEM Partî yew heyet ame organîzekerdiş û 22ê kanûne û 28ê kanûne de di rey şîyê Îmralî û Abdullah Ocalanî reyde pêvînayîşî kerdî. Rayberê PKK’yî Abdullah Ocalanî pêvînayîşê 28ê kanûne de xerîtaya ke 7 madeyan ra yena meydan, şarî reyde pare kerde û berpirsîyarî daye meclîs, partîyê sîyasî, rêxistinê komelkî û heme beşanê şarî. Badê ke heyet zaf partî û rêxistinan reyde pêvînayîşî kerdî, 27ê Sibate de reyna şî Îmrali û agêra. Na rey Rayber Abdullah Ocalanî beyanatêko sey manîfesto şarî reyde pare kerd. Na roje ra nika rojeva Tirkîya hetta dinya bedilya.
Ma zî averşîyayîşê pêvajo ser o Hemserekê HDP’yî Cahît Kirkazakî reyde qise kerd. Birêz Cahît Kirkazak persanê ma rê bi zerrî ra verpers da.
-Şima vengdayîşê Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî senî ercnenî?
Bi raştî, vengayîşê Birêz Ocalan serî de seba kurdan, Rojhilato Mîyanên, Tirkîya û heme dinya rê vengdayîşêko avzel o. Vengdayîşê Birêz Ocalanî ser Neteweyê Yewbîyane, Amerîka, Fransa, Almanya ercanayîşo pozîtîf kerdê û vatê ke ê hetkarî bidê no vengdayîşo tarîxî rê. Hewna kurdan destpêkê seserra 20. de çin ameybî hesibnayîş û înkar ameynî kerdene. Têkoşînê Birêz Ocalan û rêxistinê ci înkarkerdişê kurdan werte ra hawana la Birêz Ocalan va ke têkoşîno bi tundî nê goreyê têkoşînêkê zerrîya ci ya. Goreyê no dem têkoşînêko mecburî bî la ewro şert û mercî Birêz Ocalan şuxulneno û bi raştî nê ser dayîşûgirewtişî, nê ser pêameyîşêkî yo. 0 bi xo vano ke ez nika ra pey têkoşînê şarê kurd û heme şarê Tirkîya û bawerîyan rayîrê demokrasîye û sîyasetî reyde pê bîyaro. Seba têkoşînê heme şarê bindest, rayîr û rêbazêko newe yo; ma eşkenî no zî vajê; seba heme şarê bindest, şarê belucî zî, rêxistinê belucî zî vengdayîşê Birêz Ocalan xo ra sey finakêk girewtê, ê zî do silgir û rêbazê têkoşînî goreyê xo bibedilnî.
-Vengdayîş û seba çareserîya nêzdîbîyayîşê Rayberê Şarê Kurdî Ocalanî hetê şarê Kurdistan û Tirkîya senî ame dîyene?
Yanî di hewte qedîya, ma zî qadan de bîyê. Xususî ma Anatolyaya Mîyanên de ma xebat kerd û Kurdistan zî xebata ma est a. Heme şar di hîsî pîya cuyenê, merdim eşkeno bivajo ke ercnayîşêkê pozîtîfîya bi şik û guman est o, nêzdîbîyayîşêko înan ê wina est o. Hem pozîtîf vînenê hem zî şik û gumanê înan est o. Bêguman Birêz Ocalan têkoşînê xo destpê kerd, hetanî nika çi kerdo se seba şar û demokrasîye çikê pozîtîf hîna hera bîyê. Serî de şarê kurd û dostê şarê kurd pêrabesteyê sey DEM Partîye û DBP’î Birêz Ocalan rê bawer ê. Çimkî zanenê do rolêko tarîxî kay bikero, eynî demî de heme nê pêrabesteyan nêzdîbîyayîşê dewlete, rayber û hukmatê dewlete ra şik û gumanê înan est o la coş û kelecanêko weş est o.
Birêz Ocalan rol û mîsyonê xo kay kerdo
Şar ma rê persenê, do pêvajo senî aver şîro? Na pêvajo kam merhele de ya, ma zî vanê; Birêz Ocalan rol û mîsyonê xo kay kerdo; êdî nika ra pey rol, rolê dewlete yo. Dewlet ya zî hukmat rolê xo kay bikero, goreyê ci zî xebata do bikerê, çimkî Birêz Ocalan vengdayîşê xo de aşkera aneno ziwan; vano ke aqubetê nê pêvajo bi xebata şar û sîyasetî netîce bibo. Bê şik û guman dewlet û hukmat goreyê menfaetê xo hereket bikerê, goreyê destkewteyê şarî hereket nêkerê. Ma dibare bikerê û vajê ke Birêz Ocalan ra şar bawer o, şik û gumanê înan hukmat û dewlete ra est o la mîyanê xebate de bibê û çimkî lazimîya xebate est a.
-Pêvajoyêk senî verê ma est a û na pêvajo de muhîmîya heqê hêvî çî ya?
Ma serî de bivajê vengdayîşê Birêz Ocalan, vengdayîşêkî sey ke o û dewlet pê ameyê; binê destê înan nexşereyêk est a, vengdayîşêko wina nîyo. Yew het de kesêkî xo ra û rêxistinê xo bi bawer o, vengdayîşê bedilnayîşî yê têkoşînî, form û rêbazê têkoşînî kerd. Gama yewine ya Birêz Ocalan; rêxistinê xo tasfîye bikero, goreyê ci zî vengdayîşê tasfîyeyî rêxistinê xo ra kerd la Birêz Ocalan vengdayîşê xo de aşkera vano ke goreyê ke rêxistin yanî PKK xo tasfîye bikero; vano lazim o ke namekerdişê rayîr û rêbazê demokrasîye û namekerdişê huquqî est o. Nika ra pey vengdayîşê Birêz Ocalan ra PKK verpers da, vengdayîşê Birêz Ocalan rê û na roje ra pey ganî dewlete gam bierza.
Na game çî ya? Sereke şert û mercê xebate yê pê bêro û xebatêka bi azad seba Birêz Ocalan pê bêra. Birêz Ocalan nika ra pey bi eşkera bi rehetî na pêvajo bişopno û tasfîyekerdişê rêxistinê xo, hem pawitişê rêxistinê xo hem zî na pêvajoya demokrasî seba aştî û demokrasîye pê bîyara û aştîya mayinde ra biba semed; Birêz Ocalan serî de şert û mercê xebate yê azad de biciwo.
Heqê hêvî ganî bi lezûbez pê bêro
Nika heqê hêvî yeno nîqaş kerdene, merdim gere heqê hêvî çî yo, name bikero? Dadgeha Heqê Merdiman a Ewropa, serî de 2009 de yew hepsîyê îngilîstanî serpiro da Dadgeha Heqê Merdiman ê Ewropa ke hetanî emrê xo yê peynî hepisxane de bibo, ma vanê; qedexekerdişê îşkence û muameleyê xirab ame ci rê kerdene. No ser avûkatê Birêz Ocalan zî serpiro da Dadgeha Heqê Merdiman ê Ewropa û serra 2014î de seba Birêz Ocalan û vatê ke heta peynîya emrê xo hepisxaneyî de bibo û ci rê muameleyê xirab û îşkence ameyo kerdene, no goreyê Pêameyîşê Dadgeha Heqê Merdiman ê Ewropa yê Xala 2. qedexe yo. Goreyê ci zî yew hepsî her 25 serrê de rewşa ci bêra ercnayîş û bêra serbesveradayîş. Cezaya Birêz Ocalan, 26 serrê qedîya, goreyê huquqî ke Tirkîya girêde ya Birêz Ocalan serrêk a zêde hepisxane de yo, yanî bêhuquqî ameyo girewtiş. No ser ganî bi lezûbez Birêz Ocalan azad bibo, tena fizîkî nê hetê sîyasî zî ganî azad bibo Birêz Ocalan. Birêz Ocalan de pêvajoyêk nika aver şona û goreyê na pêvajo zî şerto ke azad bibo. Birêz Ocalan hetê vîrdozî û hişmendî xo azad vîneno la şar êdî Birêz Ocalan bi fizîkî zî wazenê azad bivînê. Tirkîya ganî 2 mesele de bi lezûbez gam bierza, yew hetê huquqî û sîyasî ra diyine zî rêxistinê Birêz Ocalan xo tasfîye bikero û kongreya xo kom bikero, ganî Tirkîya zî adirbest îlan bikera.
-Na pêvajo de rol û mîsyonê HDP û partîyê kurd do çi bibê?
Ma xebata xo, nameyê ma bibedilyo zî têkoşîn û vîrdozîya ma yew a. Nika pêvajo ser DEM Partîye aver şona, ma eşkenî wina vajê DEM Partî nê zî partîyê kurd, verfekê Birêz Ocalan ê nê zî verfekê rêxistinê Rêxistinê Birêz Ocalan ê. Esas rol û mîsyonê DEM Partî û partîyê kurd nîyê ke vengdayîşê Birêz Ocalan; bi raya pêroyî ra pare bikerê, no vengdayîş û demokrasîya netewa demokratîk yeno çi manayî? bi ziwanêko asan şarî reyde pare bikerê. No vengdayîş, vengdayîşo vîrdozî bî, vengdayîşo bi rêxistinî û polîtîk bî.
Provokator vejîyayê werte
Çi heyfo ke na pêvajo de hetê desthilatdara hukmatî provokator vejîyayî werte û ser çapemenîye provokasyo kenê; sekî PKK çin bî, têk şî û kurd êdî ziwanê xo zî nêşuxulnê. Bi no rayîrî zî şar manupule kenê, no zî nîşan dano ke şarê ma, hema zî maneyê netewa demokratîke nêzano. Birêz Ocalan vengdayîşê xo de na mesele aneno ziwan; çareserîya problemê kurd, bêguman bi netewa demokratîk çareser bena. Ganî DEM Partî, HDP, DBP û partîyê kurd mîyanê şarî de bibê û na mesele bidê nîqaşkerdene. Nêrazîbîyayîşê şarî zî na pêvajo de kom bikê û dewlete ra çi wazenê, raya pêroyî ra pare bikerê. 3 tewir rolê înan partîyê kurd est ê? Rolêko yewin merkezî, rolêko diyin no vengdayîş parekerdene, rolêko hîrêyine zî waştişê şarî bîyarê rojeve. No hewte 100 ca de kombîyayîş ameyê kerdene, nê kombîyayîş zî tura hîreyine ke yenê kerdene. Nê kombîyayîşan aşma teşrîne de destpê kerdê, ez bawera ke do DEM Partî rolê xo bi serkewt kay bikero.
