“Sey tofanî bi. Qiyamet asmên re ameyo war. Hewarê qêrayîşî vera çimi çiman nêvînaynê, Vengê tifingî senî amey, solonê xo pay nêkerd û xo keye ra eştî teber. Tay pê ereba, tay zî pê lingan vazdayî. Heme çîyê xo, pênîya xo de vera dayî. Waştêne xo biresnî koyê Şengalî. Heta nika koyê Şengalî paştî da înan, înan rê bî sixinakêko pîl. Heta nika kal û pîranê xo ra mûsayî, xo koyê Şengalî de bipawî, ko înan gêno verera xo û înan keno pistina xo û temernena. Kal û pîrê înan verê vatêne; ma ser o 72 fermanî virazîyayî û koyê Şengalî ma pawit û xelesna. Gere xo biresnayênê verestîya koyê Şengalî. Heta verestîya Şengalî nêvînî xelesnayîş çîn o.
Vazdayî heta koyê Şengalî. Tîje înan rê bî dişmin, leşe înan, înan re bî kerra. Fekê înan rengê erdî girewte û çim înan bî tarî. Binê tîje de, bêsol, verêra înan de tutê qij, pêyniya înan de kal û pîrî vazdayî. Heta nika vernîya xo dayên tîje dua kerdî. Nika zî tîje bedenê înan rê bîya dişmin. Nêeşkênî rayîr şerî. Tayî senî solanê xo vera dayî, na rey tutanê xo yê qijan vera dayî. Kal û pîranê xo zî vera dayî. Gere nêewnê pênîya xo. Kam biewnîyayêne pênîya xo neşkênî ling bierzo/a. Yew verestîya derg pîl kewtenê lingan înan, lingan rê bedenê înan û bê helm verdêne veredîyane û kewtenê war. Zanayêne na verestîya sîya cellat, Ezîdîxan re kiştiş û qirkerdiş ana. Bi hezaran Ezîdî xo resna koyê Şengalî. Zanayêne meleka tavusî înan exta de tenya nêverdena û înan miqate kena û pawena. Ê çendêk awer şîyênê pêynîya înan de verestîya sîya zî waştêne xo biresna înan. Verestîya derge quwetê koyî nêzanayêne, xo senî bi fetelna. Senî verestî xo resna koyê Şengalî, 7 tavusê melekî zerrêyê koyî ra veciyayê. Ezîdîyan girewt xo dima û înan heminan xelesnayî. Verestîya derge remaye. Zanayêne koyê Şengalî înan beno mezel, o çax fek Ezîdîyan ra vera daye. Hezar Cemaatê Ezîdîyan heta quwetêk bêro bêşom û bêawe 7-10 rojan xo viyarna. Tayê tersî ver, semedo ke nêkewî destê DAIŞî, namusê înan wa nêxerepîyo xo koyî ra eştî war. Tayê vêşonî ra û tayê zî têşonî ra bêhal biyî. Tayê hesron xo, tayê gonîya xo, xo rê kerdî awe. ”
Roja 3ê Tebaxa 2014î de verê çimanê dinya de yew jenosîd virazîya. Ezîdî na rê vanê fermanê 73. Na roje de vahşetêk pîl amey serê Ezîdîyan. Seserra 21. de jenosîdêk pîl û trajîk amey serê Ezîdîyan. Mezg û zerrîya înan de timî qirkerdiş estbi. Zafînê qirkerdişan cîran û embazan ra ameyî. No hewe zî kirvê înan inân re bêbextî kerdî. Şewe kirvon xo reyde pîya şamîya xo werdê, la sere sibayî cîrananê xo re biyî arayî.
Bi hezaran Ezîdî ameyî kiştiş, bi hezaran ganî-ganî eştî zerê mezelan, bi ganî-ganî herre eştî înan ser. Hereketo radikal cihadist DAIŞ bi hezaran cînî û gedeyan esîr girewt. Heme sey kole ameyî rotiş, lajêkî yê ke hema emrê înan 11î ra cêr bî kerd leşker û ê bîn zî ameyî kiştiş. Gedeyanê lajekan kontrol kerdêne, ê ke binê çenganê înan de muye/pirç vejîyayî kiştêne. A kênayên ezepan rê zî kontrolê bekarîtîye kerdene. Qijan ra heta pîlan dest eştêne heminan. Kêynayê rîyê xo kerdêne tenî û semedo ke înan nêberî vatêne ma zewejnayeyî. Ê vajî nêvajî zî êdî havilek înan rê çin o. Kesêk bawerîya xo bi kênayan nêkerdêne. Dest eştenê înan û cira kerdêne. Cinîyan ser de şîddetêko cinsî ê sîstematîk kerdêne. Zafînê kêna û cinîyî çend serrî ra dima pê pere rotişî xelesîyayê. 500 hezar ra cor Ezîdîyî keyê xo veredayî, koçê çar perçeyê dinya kerdî û vila bîyî. Nika destê DAIŞî de hema 3 hezar cînî û gedeyî estî. Yew nêzano ke nê hê ça de yî. Aqubetê hezaran camêrdan nîno zanayene ke ê se bîyî. Vera vera mezelê pêserbaye abenî û aqubetê înan uca ra vejîyêno. Zafînê mezelê pêserbaye anebîyê. Mîyanê mezelê ke abîyê de camêrd û cinîyê 60 serre ra pîlî estî.
Zafînê Ezîdî cayê xo ra bîyî û bîyî koçber. Koçbertî înan rê zulmê newe ard. Rayirê okyanusî de awe înan rê bî mezel. Ya kewtî destê tacîrê merdiman ya zî kewtî kampanê koçbertî yê dewletan. Yanî remayîş înan rê çare nebî. Gedeyê kênayî 7 ra bigêrên heta 17in heme ameyî rotiş û ameyî îstîsmarkerdiş.
Ê ke xo resnayî dewletanê pîl û zilmkaran, Ewropa zî înan ra fek vera nêda. Çimkî ziwan nêzanayêne. Zafinê înan cînîyan bî. Zafînê cînîyan belkî des rey, vîst rey, se rey ameyî rotiş û ameyî îstîsmarkerdiş. Her roja newe înan rê sey mergî bî. Bi çimanê xo kiştişê wayanê xo û birayanê xo dîyî. Gedê dayîkan bi zorî dayîkanê xo ra qerefnayêne. Camêrdî, cînîyan kerdî mulkê xususî. Bi zorî kerdî bisilman. Taye seba ke hewl dayî biremî ameyî kiştiş, taye bombardûmananê koalîsyonî de merdî, taye birîndar bîyî û taye zî hawayêko dramatîk jehr werdî û xo kiştî. Dinya înan re bî cehnime.
Çi heyfo ke ê ke xelesîyay zî hona bi rotiş ameyî xelesnayîş. Tayê netîceyê tecawuzî de bîyî wayîrê tutan. Cemaatê Ezîdî tutan qebul nêkerd, o çax nêeşkayê tutanê xo, xo reyde bîyarî. Mecburî gedê xo yurdan de bi ca kerdî. Irak û Rojawanî de vera dayî.
7 serrî ra bigêrî heta 70 serrî heme bîyî koçber. Bêziwan, bêdadî, bêbavî, bêway û bêbira cayê xo de bîyî belangaz. Ge Elmanya ge Fransa ge Kanada û ge zî Avustralya de caye bîyî. Hemin sey hebê tesbîhî vilayê her cayê dinya bîyî.
Polîtîkayê entegrasyonê dewlete înan rê bî zilmêk newe. Zanayêne no polîtîkayê dewlete reyde Ezîdîtî do vîn bibo. Zanayêne dûrê Ezîdîxanî ra yew cuye nêbena. Na rewşe de heme kewtî tezîye. Goşê înan sade Ezidîxanî de bî. Cilan sipîyan nêdanî xo ra. Her roje yenî vere yewbînenî hawarîya dejanê xo kerdêne. Vatêne heta ke esîrî nêxelesîyê rûh ma zî nêxelesîyeno. Heta kênayê ma nêrî ma ver, ma hê binê erdî de yî. Heta lajê ma nêrî ma ver, ma bêvengî. Heta mêrdeyê ma nêrî ma ver, ma bê nefes î. Heta kal û pîrê ma nêrî, çimê ma tarî yî.
2015î de pey çimanê huqûqnasîya xo mi rewşa Ezîdîyan dî. Ge ez şîya Kampa Sileman Iraq û ge zî ez şîya Kanada mi înan reyde pêvînayîş viraşt.
Mi çiqas înan reyde qalî kerdêne, zerrîya mi qesîyayêne. Mi bênefestîya înan û belangazîtîya înan pê çimon xo dî. Hawarîya înan zerrîya mi dejnayêne. Mi zanayêne sebebê zilmo ke dîyî Kurdîtîya xo û Ezîdîtîya xo ra bi. Heta nika 73 rey ameyî qirkerdiş. Dewa înan, keyeyê înan bîyî mezel. Desmalî înan, înan re bîyî kefen. Hesirê înan, înan rê bîyî awe û awe înan, înan rê bî laser. Yew keye ra yew merdim ya xelesîya ya zî nêxelesîya. Her tim gere xo bipawitêne. Bawerîya înan hema zî xelesîyayîşê merdiman rê estibî. Keye û her ca de fotografê esîranê înan estbî. Deyîrê dejin ê înan nêqedîyayêne. Cilan sîya xo ra nêvetêne. Vêyveyan bêveng kerdêne. Yew nêzanayêne ke merdim meymanê înan o. Merdim xo sey ferdê keyeyê înan vînayêne û hîskerdêne. Bawerîya înan kesêk nêameyêne, la hona zî sofrê înan her tim her kesî rê akerde û dekerde bi… Ciwanan emrê xo emrê dinya ser vînayêne. Sukunetê xo pawitêne. Her tim şibakanê xo qefelnayêne… Perdeyanê sîyayan eştêne ser şibakan.
Ezîdi milletêko qedîm o. Heta nika des hezaran rey kulturê xo û bawerîya xo, vernîya xo dayî tîje û înan pawit î. Nêvatêne no qeder o. Qederê ,xo fetelno û bibedelno. Ne fikrê xo ra ameyî cêr û ne zî ziwanê xo ra. Ziwanê Kurdî ge-ge înan rê bî embaz, la ge-ge zî bî dişmin. Dişmintî û bisilmontî sey yewbînan bî. Hemrayî û embazîya înan zî serê kokanê înan de zergun bîyêne. No kok înan giron, ziwan û qedera trajik o.
Nika ma zonî 7 leşkerê melekê tavusî Ezîdîxan feletna. Ezîdî êdî zanê ke kokê înan vîn nêbeno. Heme vila bîyî, wazenî kokê xo ra biresî. Sey pelê daran vilayê her cayê biyî. Nika wazenî biresî ristêmi xo. Ristim înan ho Şengal û Şexan de yo. Nika cînîyî Ezîdîxan de bîyî hêz û xo pawenî. Ezîdîtî senî cînî ra dewom keno, têkoşîn zî ser cînîyan beno awan. Dişmin û embazanê xo zanêne. Trajedîyê xo kerdî xelesnayîşê dinya. Zanî ke ganî yew cînî daxî destê nê cellatan de esîr nêmana. Zanê ke qirkerdiş tena Şengal de nêvirazîyayî. En zîhnîyet Zîlan ra bigêre heta Dêrsimî, Enfalî ra bigêre heta Gimgim, Pirsus, Sûr re dewom kerdo. Êdî qebul nêkenî ke no qederê cografyaya înan o. Qeder cînîyan bedilnayî kerdî xelesnayîşê cînîyan. Xelesnayîşê cînîyan bedilnayî kerdî xelesnayîşê dinya. Ne dinya ra vêrenê, ne zî xo ra vêrenî. Vengê tîlîlîyê cinîyan kewt verê tifingo. Tilîlîyê cînîyan bîya vengê dinya. Dismala cînîyan bîya ala dinya. Munîtişê porê cinîyan bîya ristimê Ezîdîxanî.
No ponc serrî de waştişê pêroyê Ezîdîyan o yo ke, bêrê tepîya agêrî Ezîdîxanî. Tewr vernî zî statuya xo wazenî. Wazenî bi statuya xo, bi meclîsê xo û bi koma xo bicuwîyê.
Wazenê ke çîyê ke ameyî sereyê înan, suçê Mîyanneteweyî ser yew Mehkemaya Cezaya Mîyanneteweyî virazîya û ena mehkema wa sucanê mîyanneteweyan ser o xebatan bikera. Kesê sucdar wa kamî cezaya xo bigêrî. Kam paştîya lojîstîk û fînansî dayo/a, kam cû dewlete paştîya daya no sucî, wa bêrî eşkerakerdiş û teşhîrkerdiş. Heta dewletî nê sucan eşkera nêkerî, nê sucî nêqedîyenî. Nika sucdar nêrî cezadayiş, nê sucî kewenî milê pêroyê dinya ser. Dinya de zelalî bi edalet beno. Global tekoşîn xo reyde global edalet ano. “Heta ke edalet nêbo, aştî nêbena.”(Carla Del Ponte)
