Di 25’ê Mijdarê Roja Têkoşîna li dijî Tundiya li ser Jinan a Navneteweyî ye. Li seranserê cîhanê jin li dijî tunidya mêr dewletê ji bo parastina azadiya xwe zêdetir daxwazên xwe tînin rojevê. Li Tirkiye û Kurdistanê rojê herî kêm 3 jin tên kuştin. Di pêşengiya jinên kurd de jin li dijî vê têkoşîna xwe mezin dikin.
Jin destnîşan dikin ku li dijî tundiya li ser jinan divê hem bi torên piştevaniya civakî têkoşîn bê meşandin û gotin û hem jî parastina cewherî bi qasî fîzîkî, di alî civakî û aborî de girîng e. Li ser parastina cewherî û parastina mafê jinan, Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan di parêznameyên xwe de nirxandinên berfireh kirine.
Abdullah Ocalan destnîşan dike ku ger aştî, azadî û demokrasî bê xestin divê torên ku desthilatdariyê li dora jinê ava kiriye bê rakirin û ji bo xwe gîhandina azadî, wekhevî û demokrasiyê wekê din rê tuneye.
Abdullah Ocalan tîne ziman ku ji derketina hiyerarşîk heta niha li zayendperestiyê îdeolojiya desthilatdariyê hatiye barkirin û girêdayê çînîkirin û destheilatdarbûnê ye û wiha dibêje: “Hemû lêkolîn diyar dikin demên ku çavkaniya otorîteyê jin bûne û ev dirêj berdewam nekiriye, hene û ev otorîteyeke ku civak xurt dikir bû. Bi taybetî mîtolojiya Sumeran, hema hema mîna bîranîna xwezaya civakî ya di dîrokê de, pir ronî dike. Dîroka şaristaniyê di heman demê de dîroka windakirin û windakirina jinê ye. Ev dîrok dîroka ku kesayeta serdest a mêr bi xweda û xizmetkarên xwe, serdest û bindest, aborî û zanistê ve hatiye xurtkirin e. Lewma windakirin û windakirina jinê ji bo civakê kêmbûn û windahiyeke mezin e. Civaka zayendperest encama vê kêmbûn û windabûnê ye. Dema ku zilamê zayendperest serdestiya xwe ya civakî li ser jinê saz dike, ewqasî dilgiran e ku her têkiliya xwezayî vediguhere nîşaneya serdestiyê. Fenomeneke biyolojîkî ya weke têkiliya zayendî her tim bi têkiliyeke desthilatdariyê ve hatiye girêdan. Ew tu carî ji bîr nake ku ew têkiliya cinsî bi jinê re bi hewayek serfiraziyê re dike. Vê yekê adetek pir xurt çêkiriye.”
Malbat bi serweriya mêr dibe şaneya dewletê
Rêberê PKK’ê Abdullah Ocalan li ser têkiliya mêr malbat û dewletê jî radewiste û wiha dibêje: “Têkilî bi giranî karakterê destdirêjiyêye. Di vê çerçoveya civakî de malbat weke dewleta piçûk a mêr tê avakirin. Di dîroka şaristaniyê de, kamilbûna berdewam a saziya bi navê malbatê bi şeklê xwe yê îroyîn, hêza mezin e ku dide hêz û dezgehên dewletê. Ya yekem, malbat li dora mêran bi hêz dibe û dibe şaneya civaka dewletê. Ya duyemîn jî, keda jinê ya bê sînor û bê heq tê garantîkirin. Ya sêyemîn jî zarokan mezin dike û hewcedariyên nifûsê pêk tîne. Çarem, sazî û dezgeh e ku ji bo hemû civakê weke modeleke rolê tevdigere. Her mirovek di malbatê de xwe wek xwediyê xanekê dibîne. Malbata wî çiqasî girîngtir be, mêr wê ewqas ewlekarî û rûmetê bi dest bixe. Di heman demê de girîng e ku malbat bi şeklê heyî weke saziyeke bîrdozî were nirxandin. Di rewşa heyî ya şaristanî, desthilatdarî û şerê dijwar û berdewam yê dewletê de pêwîste jin û malbat weke jiyaneke bi êş, feqîr û têkçûyî bê dîtin. Ev yek yekdestdariya mêr a li ser cîhana jinê, mîna zincîra yekdestdariyê ye. Û yekdestdariya herî kevnar a hêzdar.”
Azadiya jinê bi olê bi sînor dikin
Abdullah Ocalan der barê kolekirina jinê de jî wiha tîne ziman: “Hiyerarşî wek jin bi koletiyê re dibe Hikûmetên pîroz ên xwedî îmtiyaz hatin avakirin, rêya koletiyê ji beşên din ên civakê re hat vekirin. Mêr dibin kole piştî jin dibin kole. Koletiya zayendî jî ji koletiya çînî û netewî xwedî aliyên cuda ye. Rewabûna wê bi zextên nazik û tund û derewên hestyarî pêk tê. Hebûna wê ya di qada giştî ya civakê de ji aliyê olî ve heram û ji aliyê exlaqî ve şerm tê nîşandan. Her ku diçe ji hemû çalakiyên girîng ên civakî tê dûrxistin. Ji ber ku hêza serdest a xebatên siyasî, civakî û aborî dikeve destê mêran, lewaziya jinê zêdetir bi sazî dibe.
Di çavkaniya mulk de koletiya jinê heye
Jina di malê de maleke ewqas kevn û kûr e ku mêr bi xwedîderketineke bêsînor dibêje ‘jin a min e’. Jin nikare di bin navê zewacê de mafê herî biçûk jî li ser mêrê ku pê re hatiye girêdan bixwaze. Lê mafên mêran li ser jin û zarokan bêsînor in. Çavkaniya herî bingehîn a xwedîtiyê divê di malbatê de, di desthilatdariya koletiyê ya li ser jinê de bê gerandin. Çavkaniya milkiyetê di jina kole de ye.
Rêxistibûn esas e
Divê azadiya jinê li gorî pênaseya diyardeyê çarçoveyekê bibîne. Azadiya civakî ya giştî û wekhevî dibe ku rasterast ne azadî û wekheviya jinê be. Xebat û rêxistinbûna orjînal girîng e.
Pêwistî bi venasîna azadiyê heye
Dîsa tevgera demokratîkbûna giştî dikare derfetan ji jinan re veke. Lê jixweber demokrasiyê nayne. Divê jin bi xwe armanc, rêxistin û hewldanên xwe yên demokratîk nîşan bidin. Beriya her tiştî pêwîstî bi pênaseya azadiyê heye ku wê bi koletiya jinê re rû bi rû bimîne.
Xwîna mehane ya ku ji bo jinan kêmasiyek tê dîtin jî, divê wekî nîşana girêdana nerm a jinê ya bi xwezayê re were fêm kirin. Xwîna uterus divê wekî herikîna xwezayî ya berdewam a jiyanê ku neqediyaye were dîtin. Rehê jiyanê neqediyaye, divê berdewamiya wê weke nîşaneya vîna wê were fêmkirin. Divê jin pênasekirina ku çanda serdest ferz dike red bike.”
ÇAVKANÎ: JINNEWS
