Di van rojan de li Tirkiyeyê binçavkirin û girtina ciwanên kurd bi taybetî bi hinceta ku govend girtine zêde bûye. Ev rewş hem di warê hiqûqî hem jî di warê sosyopolîtîk de dibe sedema nîqaşan. Mînak li Mêrsînê komek ciwan ji ber govend girtinê ji aliyê polîsan ve hatin binçavkirin û girtin. Sedema binçavkirin û girtinê jî bû ku govend girtin “propagandaya rêxistinê” hatiye dîtin.
Bûyerên bi vî rengî di nav ciwanên kurd de fikar û bertekek mezin çêdike. Parêzer îdia dikin ku pêkanînên bi vî rengî azadiya derbirînê û azadiya çandê binpê dike, gelek rêxistinên mafên mirovan jî vê rewşê şermezar dikin û destnîşan dikin ku binçavkirina keyfî ya ciwanan li dijî hiqûqê ye.
Ji aliyê sosyopolîtîk ve ev girtin aloziyên etnîkî yên li Tirkiyeyê hîn kûrtir dike û zirarê dide baweriya bi desthilatdariya dewletê di civaka kurd de. Krîmînalîzekirina çalakiyeke çandî û kevneşopî ya weke govend nasnameya Kurd di bin zextê de hîs dike û zirarê dide aştiya civakî. Ev rewş ji aliyê azadiya derbirînê û mafên çandî ve ne tenê yên ciwanên Kurd lê ji bo hemû welatiyên Tirkiyeyê cihê gumanê ye.
Govend beşeke girîng a çanda kurdî ye û hevgirtina civakî, bihevrebûn û nasnameya çandî îfade dike. Govend ku koka wê digihêje hezar salan, dîlaneke gelerî ye ku nifş bi nifş derbas dibe û di civaka kurd de xwedî wateyeke kûr e. Bi taybetî di dawet, cejn, merasîmên sinetkirinê û merasîmên girseyî de govend hema bêje rîtuelek e ji bo kurdan. Ev dans sembola hişyarkirina mirovan e ku li dora armancek hevpar werin ba hev û bi hev re tevbigerin.
Tevahiya xeleka kesên ku di dema govendê de destên hev digirin nîşana herî berbiçav a girêdan û yekitiya civakî ye. Reksvan bi avêtina gavên xwe tevheviyekê pêk tînin û ev yekitî parçeyek ji hevgirtina civakî ye. Gavek, sembola govendê, dewlemendî û kûrahiya çanda kurdî nîşan dide. Rîtm û tevgerên govendê enerjî û coşa wê ya berhevkirî eşkere dike.
Govend di warê îfadekirin û parastina mîrata çandî de jî xwedî nirxek mezin e. Kurdî nirxên xwe yên çandî bi govendê zindî dihêle û digihîne nifşên paşerojê. Digel ku ev reks dihêle ku ew nasnameya xwe îfade bikin, di heman demê de dibe sedema qutbûna bîr û zindîtiya civakî.
Goven girtin tê wateya parvekirina bîr û nirxên hevpar di civaka Kurd de. Di vê dansê de, hûn ji amûrek şahiyê wêdetir dibînin, ew fonksiyona sazkirina girêdan û yekitiya civakî xurt dike. Di dawet, betlaneyek an bûyerek de govend dibe alîkar ku bîranîna civakî vejîne û kesayetiya çandî xurt bike. Ji ber vê sedemê jî govend di çand û hafizeya civakî ya kurdî de parçeyeke bêdawî ye.
Sedemên binçavkirin û girtinê yên ciwanên kurd ên ku govend girtine, bi giştî weke “propagandaya rêxistina terorê” an jî “binpêkirina zagona civîn û xwepêşandanan” tê gotin. Ev hincet li ser îdiaya ku ciwanên ku govend girtini di nava çalakiyeke siyasî de ne. Lêbelê, ev bingehên qanûnî li ser şîroveyên berfireh ên ku pir caran têne rexne kirin û nakokî têne bingeh kirin. Rêxistinên mafên mirovan û parêzer dibêjin ku pêkanînên bi vî rengî azadiya ramanê binpê dike û dibe sedema pêkanînên keyfî.
Binçavkirin û girtina ciwanên kurd ên ku govend girtine, di nava civate kurd de nerehetiyek giran çêdike. Kiryarên bi vî rengî nahêlin ciwanên Kurd nasnameya xwe ya çandî derbixin holê û zextên civakî zêdetir bikin. Di heman demê de ev rewş bandoreke neyînî li têkiliyên ciwanên kurd ên bi dewletê re dike û nelihevhatina civakî kûrtir dike.
Bandoreke din a girîng a van binçavkirin û girtinan ew e ku bandorê li hişmendiya siyasî-civakî ya ciwanên Kurd dike. Zextên bi vî rengî dibin sedem ku ciwan li ser mijarên siyasî û civakî hestiyar bibin û çalakiya siyasî teşwîq bikin. Lê belê ev rewş hêviya pêşerojê û ewlehiya ciwanan jî dixe xeterê.
Binçavkirin û girtina ciwanên kurd ên ku govend girtine, di pêkhateya civakî û siyasî ya Tirkiyeyê de pirsgirêkek girîng derdixe holê. Ev rewş binpêkirineke giran a azadiya derbirînê diafirîne û aştiya civakî dixe xeteriyê. Di pêvajoya demokratîkbûna Tirkiyeyê de ji bo ciwanên kurd xwedî li nasnameya xwe ya çandî azad derbikevin gelekî girîng e. Ji ber vê yekê divê aliyên hiqûqî û civakî yên pêkanînên bi vî rengî ji nû ve bên nirxandin û polîtîkayên berfirehtir bên pêşxistin.
Zêdebûna bûyerên bi vî rengî zexta li ser ciwanên kurd ên ji bo îfadekirina nasname û pratîkên xwe yên çandî zêde dike û di warê civakî-polîtîk de jî wan biçûk dixe. Ev marjînalbûn zerarê dide hesta xwedîderketina ciwanên Kurd û têkiliyên wan ên bi dewletê re hîn aloztir dike. Ev xem û berteka ku di nav beşên mezin ên civakê de belav bûye, di demeke dirêj de li pêşiya avakirina aştiya civakî dibe asteng. Ji ber vê sedemê bi dawîkirina zextên li ser reqsvanên ciwan û bidestxistina azadiyên çandî wê tevkariyên girîng ên pêvajoya demokratîkbûna Tirkiyeyê û aştiya civakî bike.