“Zindanî 18 aşman ra pey reyna bi grevê vêşanîye rojdem de yê. Vaştoxê grevê vêşanîye mîyan de peynîardişê sîstemê tecrîdê Îmraliyî zî esto.”
Mîyan serranê 2013 û 2015 de di heyetê dewlete Rayberê Şarê Kurdî birêz Ocalanî reyde derheqê pêvajoyê aşîtîye de pêvînayîş viraştî. Wexto ke eno pêvînayîş terafê îqtîdarê AKPyî ra hamey qedênayene, ay wext ra heya eno wext Rayberê Şarê Kurdî birêz Ocalanî hem avukatanê xo reyde û hem zî keyeyê xo reyde tena di pêvînayîşan viraşto.
23ê êlule de semedê niştoxê nexşê rayîrî, dewleta tirke şeş aşmî ceza dabî Ocalanî. Eno qerarê dewlete semedê tepişteyan adirê fîtilê pana.
Nizdîbîyayîşê faşîzmê AKP-MHPyî çarçeweya pirsgireka kurdî de û nizdîbîyayîşê girawa Îmraliyî ra dîyar beno. Dewleta tirke berê girawa Îmralîyî key ganê cê biwaza akena, key ganê cê nêwaza padena.
Eno nizdîbîyayîşê dewleta tirkî hetê şarê kurdî ra qet nêhame qebulkerdiş. Eno çarçewe de îtirazo tewr pîl hertim zîndanan ra hame.
Tirkîya û Vakurê Kurdistanî de 27ê Teşrîna Peyêne de tepişteyanê PKK û PAJKyî dest pê çalakîya grevê vêşanîye yê bêdem û bêagêrayîşî kerdî.
Tepiştoxî bi rayîrê keyeyanê xo yew mesaj erşawitî teber. Tepiştoxî mesajê xo de bale antî serê hemleya “Tecrîd rê, Faşîzm rê, Dagirkerîye rê bes” o û eno ardî ziwan ser:
“Ma tepiştoxê PKK û PAJKî bi rihê 14ê Temmuze tewrê eno hemlaya xoverdayîşî benê û tîya ra eşkera kenê ke; heta ke Sîstemê Tecrîd û Îşkenceyê Îmraliyî nêqedîyo û heta azadîya şarê ma pê nêro ma zî mîyanê tekoşînî de cayê xo gênê û rolê xo kay kenê. Heta tecrîd biqedo ma do xo ver bidê …”
Bi eno eşkerayîye tepişteyî 27ê teşrîna peyêne de dest pê çalakîya grevê vêşanîye kerdî.
Tepiştoxî eşkerayîye de veng dayî raya pêroyî û vatî: “Ma veng dana şarê xo, dezgeh û sazgehanê demokratîkan û rayaumûmîye ke hîsgerîye tewrê prosesî bibê û çi deste înan ra yeno, wa bikerê.”
Tepiştoxî timî mîyanê têkoşînî de bî
Tekoşînê azadîye mîyan de tepiştoxî timî vernî de cayê xo girewtî. Hem verva faşîzmê 12ê Êlule de hem zî verva pêroyê îqtîdarê ke rayîrê 12ê Êlule de şîyî de têkoşîn berz kerdî û xoverdayîşê tarîxî gam bi gam neqş kerdî. Bi çalakîya 14ê Temmuze tepiştoxî faşîzmê 12ê Êlule têk berdî. Bi esaretê birêz Ocalanî hepsî çalakîyanê xo hîna berz kerdî û çalakîyanê fedaîyaneyan pê ardî.
Tepiştoxî verva tecrîdê serê birêz Ocalanî de çalakîya tewr girde 12ê Êlula 2012î de pê ardî. Eno tarîx semedê tepişteyan zaf muhîm bî. Çimkî eno roje hem hesab persîna faşîzmî bî û hem zî hesab persîna sîstemê tecrîd û îşkenceyê Îmraliyî bî.
Hezaran tepiştoxî 67 rojan grevê xo yê vêşanîye berdewam kerdî. Çalakîya înan encam girewt. Tecrîd qedîya û bi eno çalakî pêvajoyê aşîtî dest pê kerd. Tepiştoxî reyna 14ê Temmuze de yew darbeyêko pîl dayî faşîzmî ro û ser kewtî.
Pêvajoyê aşîtîye 24ê Temmuza 2015î de terafê hukmatê AKPyî ra ame rijnayîş. Dima ra Îmrali de tecrîd dest pê kerd. Ena ray tecrîd tena Îmrali de nê hema hema hema pêroyê civakî ser o hame viraştiş. Mîyanê înan de parlamenter, şaredar, rojnameger û aktîvîstê sîvîl û xeylê kesê bînî pêl bi pêl hameyî tepiştiş û civak qirkerdişê sîyasî reyde rî bi rî mend.
Reyna zindanan ra veng vejîya
7ê aşma Teşrîna Peyêne ya 2018î de parlamentera Partîya Demokratîke ya Şaran (HDP) Leyla Guvene verva enê teda û neheqîyan de nêeşkaye bêveng bimana û zindan de dest bi grevê vêşanîye yê bêdem û bêagêrayîşî kerde. Çend rojan ra dima çalakîya Leyla Guvene heme zindanan de bî vila.
Çalakîya grevê vêşanîye roj bi roj pîl bî. 30 heb zindanan de 250 ra vêşêr tepiştoxî Leyla Guvene ra dima dest pê grevê vêşanîye kerdî. Grevê vêşanîye ena ray tena zindan de nêmend, vila bî pêroyê cayê dinya. Vernî de Strasbourg de, merkezê Komîteya Vernîgirewtişê Muameleyo Xirab û Îşkenceyî ya Ewropa (CPT) û Konseya Ewropa de yew çalakî dest pê kerd. Tira pey Başûrê Kurdistan, Almanya, Fransa, Swîsre, Brîtanya, Îtalya û Kanada de desan tenî dest bi grevê vêşanîye yê bêdem û bêagêrayîşî kerdî.
Xoverdayîş roj bi roj pîl bîyêne û dewleta tirk verva eno çalakîye de neçar mendî bî. Bi yew qerarêk suprîz Leyla Guvene zindan ra hameye veradayîş. Labelê Leyla Guvene keyeyê xo de çalakîya xo berdewam kerde.
Tepiştoxî reyêk qerar dabî û heta peynî waştêne yew encam bigîrê. Kişta grevê vêşanîye de Ewropa de Ugur Şakar, zindan de Zulkuf Gezen, Ayten Behçet, Zehra Saglam, Medya Çinar, Siraç Yuksek, Yonca Akici û Mahsum Pamayî semedm protestokerdişê tecrîdî canê xo ronayî werte û çalakîya fedaîyane pê ardî.
Enê çalakîyan ra dima Wezîrê Edaletî Abdulhamît Gul mecbur mend eşkerayîyêk bido û eşkerayîye de vat; vernîya pêvînayîşê avukatan û birêz Ocalanî de yew pirsgirek çinî yo û avukatî key biwazî eşkenê şêrê girawa Îmraliyî.
Çalakîya tepiştoxan reyna encam girewt û berê Îmraliyî abî. 8 serran ra pey avukatî şîyî girawa Îmraliyî.
Avukatî 2-22ê aşma Gulane de, 12-18ê aşma Hezîrane û 7ê aşma Tebaxa 2019î de 5 rayan birêz Ocalanî reyde zîyaret pê ardî. Leyla Guven bi mesajê birêz Ocalanî çalakîya xo roja 200ine de qedêna.
Labelê tecrîd tirapey reyna dekowt dewre, 7ê Tebaxa 2019 ra heta enka berê Îmraliyî reyna padîyayî. Dozger û Hakîmî heme muracatê avukatan bêbersiv vera danî, yan zî eşkere vanê ma destûrê pêvînayîşî nêdanê.
Eno rewşe de tepiştoxî reyna bêveng nêmendî. 27ê Teşrîna Peyêne ya 2020î de dest bi yewa grevêk newe kerdî. Heme kes zano ke eno kaoso ke Rojhelato Mîyanen û Tirkîya de esto, sedemê cê Sîstemê Tecrîd û Îşkenceyê Îmraliyî yo. Coka kamo/a ke Rojhelato Mîyanenî û Tirkîya de aramî wazen/a lazimo veng bido/a vengê tepiştoxan û tepiştoxan eno çalakî de tena nêverdo/a.
