Tirkîya de se serrî yo îqtîdar destê di bloqanê lêşinan de yo. Yewin bloqo kemalîst o. Dideyin bloqo olperest o. Hemberê nê di bloqan têgêrayîşê kurdan bloqê hîrêyinî yanî bloqê sosyalîzm û demokrasîyê radîkalî pêşnîyaz keno. Bitaybetî no bloq yan rayîro hîrêyin hetê Serekê PKKyî Abdullah Ocalanî ra yeno formulekerdene.
Bloqo yewin bloqê tirkanê sipîyan o. Nê tirkî eynî wext de sey “kemalîst” zanîyenê. Kemalîstî xo sey ronayoxê Komara Tirkîya hesibnenê. Coka her tim “pawitoxîya” komare kenê. Cumleyêke est a, vanê ke pawitoxê çîyêkî dizdê ê çîyêkî yo. Kemalîstan nêzdî 30 serrî dewlete “îdare” kerde, tarîxêko qilêrin viraşt. Xeylêk şaristananê Kurdistanî de qetlîyamî kerdî û erdê kurdan açarna bi “nekropolîs”. Kemalîstan hetêk ra xo sey “şorişgêr, raverperest, sekular û modern” pênas kerdêne, hetekê bînî ra kurdî û ê şarê bînî qir kerdêne. Înan vera ziwan, nasname, kamîye û tarîxê kurdan polîtîkaya cîyakere arde ca.
Terteleyê Dêrsimî
Nîjadperestîye her dezgehêkê netewe-dewlete de peyda bîye. Waxtê kemalîstan de baxusus Terteleyê Dêrsimî de rîyê kemalîstan o gemarin bi zelalî eşkera bîbî. Goreyê fermanê Mustafa Kemalî artêşa tirke vera kurdan û qizilbaşan qestî “polîtîkaya tenkîlî“ arde ca. Gede û cinîyî tede bi hezaran kesî xedarane ameyî qirkerdene. Birastî tertele de “sekularan” û “olperestan” vera şarê kirmancî hemkarîye kerdbî. Ma vajê serra 1937î de qirkerdiş bi destê serekwezîr Ismet Inonuyî ame îdarekerdene, serra 1938î de zî Celal Bayarî serekwezîrîye kerde. Na hemkarî dem bi dem virazîyaye û heta nika zî dewam kena.
Partîya Demokrate
Yeno zanayene ke serra 1950î de Tirkîya de pergala yew partî qedîyaye. Qaso ke “prosesê demokrasî” dest pêkerd. Partîya Demokrate ameye îqtîdar. Şarî reformê radîkalî pawitêne. Labelê gamê şênberî yê demokratîkî nêerzîyayî. Têna wareyê dînî de “azadîye” ameye awankerdene. Hukmatê Adnan Menderesî vera kurdan polîtîkaya kemalîstan a tedakere dewam kerde. Vera ziwan û kulturê kurdan mêrasê dişmenîye dewam kerd. Mîsal Dewaya 49an de xeylêk kurdê zanyar û roşnvîrî tepişîyayî. Îdareyê Menderesî fermanê artêşe ardbî ca. Xora Celal Bayarî vatêne ke ganî vera kurdan “înkîla” bêro kerdene. Eke Derbeya Gulana 27î nêqewimîyayêne, ciwanê kurdî 50 bi 50 ameyêne daliqnayene. Hukmatê Menderesî eslê xo de temsîlkarê “olperestan” bî. Rixmo ke di bloqî vera yewbînî têkoşîn kenê, meseleya kurdan de yew benê. Merdim eşkeno vajo ke mîyanê di bloqan de “nobetdarîya” nîjadperestîye est a.
Taybetmendîya bloqê dideyinî
Bloqo dideyin eslê xo de olperest o. Rixmo ke referansê nê bloqî îslam o, temsîlkarê nê bloqî teqez dîndar nîyî. Ê “dînbaz” ê. Yanî îtîqatî seba menfaetanê xo gurênenê. Nê bloqî de “hîle-î şerîyye” est o. No bloq qaso ke vera kemalîstan têkoşîn keno, her tim polîtîkaya dewleta tirke ya fermî de paştî dano ci. Ma vajê persa kurde de “cîyaker” o. Ewro AKP yan rejîmê Erdoganî temsîlkarêkê bloqê dideyinî yo raştîken o. Mîsal qetlîyamê Roboskî de Erdoganî vatbî ke artêşa tirke “wezîfeyê” xo ardbî ca. Xora artêşa tirke êdî goreyê fermananê Erdoganî têgêrena. Bitaybetî serra 2012yî ra yanî Şorişê Rojawanî ra nata metabolîzmaya dewleta tirke yan Erdoganî xeripîyaye. Hewnê netewe-dewlete remeno. Êdî peynîya estbîyayîşê na dewlete yeno. Seba “selametê” xo her tim hêrişê herêmanê kurdan kena. Wayîrê dewlete zî bloqo dideyin o. Temsîlkaranê nê bloqî hem vat “îslam îtîqatê aştî yo”, hem zî Efrîn, Girê Sipî û Serêkanîye îşxal kerdî. Înan hem vatêne Rojhelatê Mîyanênî rê “weşhalîye” anê, hem zî çekî şirawitêne DAÎŞî ke wa kurdan û şaranê bînan qir bikero. Goreyê îslamî “milk aîdê heqî yo”. Nê olperestî milkî genê binê serdestîya xo û eştbîyayîşê kurdan înkar kenê. Yanî îslamî zî binpay kenê. Yeno vatene ke îblîs seba menfaetê xo Quran ra sureyan waneno.
Bloqo hîrêyin
Ne bloqo yewin, ne zî bloqo dideyin şaranê Tirkîya û Kurdistanî nêxelisnenê. Ê têna şer, dişmenîye, bacîye ramnenê û înan ra “berhem” genê. Ê nê welatî seba menfaetanê xo şuxilnenê. Wirdî bloqî mîyaneyê şarî de sey “parazîtî” ciwîyenê. Îslam û tirkperestîye seba ke plananê xo yê lêşinan binimnê sey hacetî xebitnenê. Têna bloqo hîrêyin eşkeno şaranê nê erdî bixelisno. No bloq bi destê Serekê PKKyî Abdullah Ocalanî yeno teorîzekerdene. Goreyê formulasyonê ey no bloq neteweya demokratîke, hemwelatîya têduşte û demokrasîyê radîkalî teşmîl keno. Pêro şarî, nasnameyî, grûbê îtîqatî na pergale de wayîrê temsîlîyetî yê. No bloq her çî ra verî azadîya cinîyan paweno. Goreyê nê bloqî berhemardiş ganî komelkî bibo. Yanî komel bi kooperatîfan bêro rêxistinkerdene. Bi kilmî no bloq azadîye, têduştîye û aramîya komelî armanc keno. Ewro kurdî, elewîyî, sosyalîstî û dînamîkê bînî yê demokratîkî nê bloqî gird kenê. Gama ke no bloq serdest beno, komel zî xo xelisneno.
