Tirkîya û Vakurê Kurdistanî de wextê îqtîdarê AKPyî de cînayetê cinîyan se ra 1400 zêdîyayî. Cînayetê cinîyan bi taybetî Vakurê Kurdistanî de binê kontrolê dewlete de sey polîtîkaya şerê taybetî yenê kerdene.
Hemsereka Şubeyê Amedî ya Komeleya Huqûqnasanê Seba Azadîye (OHD) Gîzem Mîrane û Endama Komeleya Cinîyan a Rosa Halîme Akyole derheqê babete de ANFyî rê qisey kerd.
Gîzem Mîrane pê hesna ke cînayetanê cinîyan de Kurdistan de qala ‘namus, tore’ yena kerdene û vat: “Sebebê nê qiseyan û pênasekerdişî mezgê dewleta netewe yo. Cinîyê kurdan binê nameyê ‘namusî’ de kişîyenê. A raşt nê pêro mefhumî seba ke sereyê nê cînayetan bêro girewtene û camêrdî ‘bêsûc’ biasê yenê pêşkêşkerdene. Hetê bînî ra Kurdistan de cinîyî nêeşkenê bi ziwanê xo derdê xo dezgehanê dewlete de vajê. Ancax wexto ke ma xo resnenê nê cinîyan hetkarîye dîyena înan.
A raşt têkoşînê cinîyan û prosesê namzedîya seba Yewîya Ewropa de qanûnan ra ame vetene ke cînayetanê ‘namusî’ de ceza nêra kêmkerdene. La ancî zî seke qanûn hema est o, mehkemeyan de camêrdî yenê veradayene. Dewlete hema zî cînayetanê cinîyan de cezayanê camêrdan rê ‘kêmkerdişê tehrîkî’ kena.”
Halîme Akyole vist vîrî ke Kurdistan cografyayêka kolonîzekerde ya û tede şîdetê camêrdan yeno nimnayene. Akyole vat: “Raşt nîyo ke cînayetê cinîyan bi nameyanê cîyayan bêrê pênasekerdene. Pêro cînayet û qetilkerdişê cinîyan polîtîk ê. Îqtîdarê AKP-MHPyî bi mezgê camêrdan ê klasîkî keno ke cinîyan ‘terbîye bikero.’ Mîyanê têkoşînê cinîyan de keda têkoşînê cinîyan ê kurdan bi taybetî serewedaritişê Jin, Jiyan, Azadî ra hîna zaf eşkera bîye. Cinîyan ê kurdan prosesê Xoverdayîşê Kobanê û hêrişanê DAÎŞî yê vera êzidîyan de zî tewirêko xurt mojna.”
Akyole bale ante ser ke dima ke HUDA-PAR newe ra vejîya werte, kerdişê Hîzbullahî yê serranê 90an ancî ameyî vîran û wina vat: “Ma şahîdê ci yê ke Hîzbullahî kezap eştêne rîyê cinîyan. AKP seba ke ‘pê cinîyan nêeşkeno’ bi rayîrê HUDA-PARî taxan de cinîyan rê teda keno.”
