Sîstemê ked-werdoxan mîyan de kapîtalîzm, herî peynîyê û herî bêwijdan o. Çimkî kapîtalîzm civak bêqewet û bêtakat verdeno.
Sermeyadarî her tim wazenê hukmê xo civak ser o berdewam bikerê, semedê eno berdewamîya xukmî zî şer, veyşanîye, feqîrî kenê qeder dekenê vernîya civakî. Eno sîyasetê înan zî merdiman hertim beno verva qedêneyîşî…
Meqsedê kapîtalîzmî tena karkerdin o, coka zî nirxê ke merdimayî heta enka dest nevistînê, dest fîneno.
Kapîtalîzm dest visto werdê ma zî. Hem zî werdê esasî nan, sewzî, zaxîre û heta goşt reyde zî kay keno.
Kapîtalîzm bi rayirê şirketê îlacan, şîrketê teknolojîyê weşîye û şîrketê sîgortayan, zincîrê xişnî yê citkarî û marketan; kedkaran, feqîrê dew û sukan girewtî binê destê xo û kontrol keno.
Kulturê werd û şimitişî kewto destê sermayeyê globalî. Sermayeyê globalî zî eno werdê ma destê xo de kerdo sîleh. Çend hebî mêrdimê ke merdimayîye ra vecîyayê eno sermeyeyê globalî reyde merdimayî girewto binê kontrolê xo.
Enê serranê peyênan de semedê Endûstîrîyalîzmî, werdê linga ser o vera bi milyonan merdim nêweş kewtî. Yew cay ra, bi weşîbîyayîşê global endûstirî yê beşa werdî de, hûmara nêweşîya obezîte (Qelewbîyayîş) zaf bîya, cayo bîn ra zî veyşanîye û feqîrî vêşî bîyê.
Ewro dinya de 800 milyon merdim veyşano, polo bîn de zî 1 milyar 200 milyon merdiman de zî nêweşîya obezîte esta.
Rewşa dinya enawa miyan de nakokî de ya, labelê Tirkîya de rewşe senîn a? Werdê ke ma rojane wenê çiqas baş o û semedê weşîya merdimî çi feydê xo esto?
Greenpace Akdenîzî, Tirkîya de sewzî yo ke heze fringî, îsot û xiyarê ke yeno rotin ser o yew rapor eşkere kerd. Namê raporê; Tahlukeya ser sofrê ma: Pestîsît o. Raporê Greenpeace de yeno vatene ke 90 hebî sewzîyan ser de cigêrayîş ameyo kerdene. Eno 90 heb sewzîyan mîyan de 14 sewzîyan de maddeyê Pestîsîtê, 46 hebi mîyan de zî pestîsîtê ke ser hormonê merdiman ser o de zirarê ci esto ameyo tespîtkerdene.
Raporê Greenpeacê bal anceno serê yewna babete û vano ke; maddeyê kîmyewî yê ke terafê sazîyê Weşîya Cîhan ameyo qedexekerdene bi rayîrê eno şîrketê globalan dekeweno sofrê ma mîyan û ma bi destanê xo eno jehr danê gedanê xo. Eno werdê ka ma rojane kar anî mîyan de endî jehr esto, lazimo ma semedê enê jehrî tedbîr bigêrê.
Tedbîrê enê karî, yan zî eno jehr ke ma rojane wenê, werdê xozayî yo. Eke ma zî heze ma û pîyê xo yan zî heze dapîr û bapîrê xo werdê xozayî biwerê hem emrê ma vêşî beno, him zî nêweşîya wextê kapîtalizmê heze obezîte nêbeno belayê serrê ma. Eke dewa şima esta se, wext vinî mekî şêrê dewa xo.
Xo rê çand heywanan bigirî û çand donima erd biramî mebî koleyê Kapitalizmî…
