Hamasî 7ê teşrîna verêne de hêrişê vera Îsraîlî kerd û xeylêk sivîlî qir kerdî. Dima hukmatê Netanyahuyî seba ke qesas bigêro hêrişê vera Gazze kerd. Heta nika bi hezaran filîstînijî bi hovî ameyî qetilkerdene. Demê ameyoxî de pêkewtişê mabênê Îsraîl û Hamasî de do şîdetin bibê.
Hêrişê Hamasî seba hukmatê Netanyahuyî şansêko gird aferna. Çike pozîsyonê sîyasî yê Netanyahuyî mîyanê şarê Îsraîlî de xeylê binîqaş bîbî. Derheqê Netanyahuyî de xeylê sucdarkerdişî estbî.
Mîyanê sucdarkerdişan de rişwet (betîl) û bêrayîrîye estbî. Netanyahuyî seba ke nê sucan ra xo bipawo “reformê hukmî” kerdêne. Mîsal ey plan kerdêne ke Mehkemeya Berzî ya Îsraîlî bigêro binê bandora xo. Na mehkeme manena mehkemeya qanûnê bingeyî. Şarê Îsraîlî vera nê gaman bêveng nêmend û vejîya kuçeyan. Netanyahuyî hêriş sey hacet şuxilna û vîrê girseyan cade bedilna. Nê rojan kuçeyanê Îsraîlî de vera Netanyahuyî protestoyî çîn ê. Xora dîktatorî nika şer ra feydedar benê. Hem mîlîtarîzm hem zî patrîotîzm îqtîdarê înan hêzdar keno.
Şerê Rûsya û Ukrayna
Polîtîkaya ke Netanyahu ano ca, na seserre de xeylê populer a. Mîsal Putînî seba îqtîdarê xo yê “bimbarekî” hemberê Ukrayna dest pê şerî kerd. Zerreyê Rûsya de şerê Ukrayna ra ver vera Putînî êdî êdî reaksîyon pîl bîbî. Coka Putînî seba ke vîrê merdimî serobin bikero, qerarê şerê Ukrayna da.
Bêguman yew sebebê nê şerî atmosfero zerreyin nêbî. Hesab û armancê bînî zî estbî. Raştî zî şerê Ukrayna ra dima Rûsya de muxalefet zaf qels bî. Nika komunîstê Rûsya zafane hetkarî danê Putînî. Hukmatê Putînî semedo ke pêro komunîstan bianjo hetê xo, peykeranê fîguranê sovyetan virazeno. Ma vajê peykerêkê Derjînskî dormeyê Moskova de virazîya û yew zî çend rojî verî peykerêkê Stalînî şaristanê Orlovî de zî ronîya. Xora şaristananê ke Ukrayna de ameyî îşxalkerdene de peykerê Lenîn ê ke verê cû rijîyayî newe ra ameyî ronayene. Bi no hawa pergala olîgarşîke zerreyê Rûsya de “patrîotîzm” afernena. Yanî hişê merdimî de “la patrîe” ramneno.
Alîyevî de ‘sakralîzasyon’
Taktîkê Putînî Nagorno-Qerebax de bi destê Alîyevî şuxilîya û hema zî şuxilîyeno. Alîyev şexsî şono cephe, uca de kincanê leşkerî pay keno û poz dano kamerayan. Bi no hawa çimanê azerbaycanijan de “kult” beno. Nameyê xo hişê înan de “bimbarek” keno. Yanî şerê Nagorno-Qerebaxî seba “sakralîzasyonî” sey hacet xebitneno. O çiqas ke hêrişkar beno, çiqas ke vera armenîyan dişmenîye keno, hende şar rûmet dano ci. Mabênê azerbaycanijan û Alîyevî de “emirberîye” est a. Şarî êdî îradeyê xo teslîmê dîktatorî kerdo. Lîteratur de çekuya “tîranofîlîye” est a. Merdim Azerbaycan de vîneno ke komel tîranêkî fîraz keno.
Erdogan wazeno ‘fatîh’ bibo
Hişmendîya Netanyahu, Putîn û Alîyevî rejîmê Erdoganî de zî pawîyeno. Erdogan seba seveknayîşê dîktatorîya xo kurdan sey “qurban” hesibneno. Pêro herêmanê Kurdistanî de polîtîkaya şerî ano ca. Rojêke hêzê Erdoganî yê kanperestî Hewlêr de, roja bîne Kerkuk û Dêra Zorê de provokasyonan kenê. Xora Rojava de bombardumankerdiş her tim dewam keno. Senî ke seserra XX. de kurdî sey “hasm-i kavî” hesibîyayî û kişîyayî, na seserre de zî no nêzdîbîyayîşê dewleta tirkan dewam keno. Erdogan bitaybetî 2023 de wazeno Rojavayî îşxal bikero. Çike ey de hişmendîya Mustafa Kemalî est a. Erdogan plan keno ke tarîxê tirkan de sey “fatîhê Rojavayî” bêro vîrê xo ardene. Labelê nêzano ke kurdî kurdê verênî nîyî. Kurdî nika rêxistinkerde yê. Kurdan de êdî seba pawitişê welatê xo hem hişmendîyêka girde est a, hem zî îrade û stratejî est o. Kurdî qetî do destûr nêdê Erdoganî yê faşîstî û dizdî.
