Serranê 1923-1924an de rayberanê kurdan Palû de kombîyayîşêk kerd û qerar da ke xebatê nimitkî yê têgêrayîşê kurdan wa bêrê hêzkerdene. Şêx Seîd seba serekîya cemîyetî yeno weçînayene. Cemîyetê Azadîye yê Kurdan amac keno ke 21ê adara 1925î de roja Newroze sere wedaro. La Şêx Seîd nêeşka eşîranê Dêrsimî îqna bikero ke tewrê serewedaritişî bibê. Aşma sibate de komêka şêx û mollayan Şêx Seîdî reyde Licê û Hêne zîyaret kerd. Nê zîyaretan de pîl û kalikê rojnameger Seyîd Evranî, Salîh Bego Hêneyîj û keyeyê ci û keyeyê bînî yê mensubê qezaya Hêne paştî danî serewedaritişî.
Qezaya Hêne cayêko şenik a û nizdîyê 34 keyeyê ci estî. Hetêk ra welatperwerî û hetêk ra zî dînperestî herême de serdest o. Se ra 95ê Hêne zazayan ra pê yeno, la wexto ke merdim hetê Amedî ra şino têna çend dewê kurmancan ê girdî estî. Hêne de keyeyê welatperwerî yê bi eslûkok zêde yî ke wextê serewedaritişê Şêx Seîdî ra yenê zanayene û bi paştîdayîşê xo yê têkoşînî biname û veng î. Keyeyê Evranî zî înan ra yew o.
Seyîd Evran bi nameyê xo yê nasnameyî Seyîd Mahmut Evran 1969 de qezaya Hêne ya Amedî de yeno dinya. Pîyê ci H. Abdullah Hêne de goştroşîye keno û kalikê ci H. Bekir zî serewedaritişê Şêx Seîdî de tewrê têkoşînî beno. Keyeyê ey mîyanê tradîsyonê serewedaritişê Şêx Seîdî de ciwîyayêne û aye ra dima keyeyî timî mîyanê refanê têkoşînî de ca girewt. Şorişgêrîya Evranî zî keyeyê ci yê welatperwerî ra yena. Evran unîversîte ra dima yeno Hêne ke ewja de felsefeya azadîye vila bikero. Wexto ke gerîla herême de aktîf beno o zî lez dano xebatanê xo yê rêxistinbîyayîşî û kombîyayîşan pê ano.
Evranî wexto ke Unîversîteya Çukurova de waneno Gurbetellî Ersoze şinasneno û aye ra tesîr beno. Evran 1990 de Amed de tewrê refanê têkoşînê azadîye beno. O Tirkîya û Vakurê Kurdistanî de xebatanê çapemenîye rayîr beno. Wexto ke merkezê rojnameyê Ozgur Ulke yê Stenbol û ofîsê ci yê Anqara 3yê kanûna 1994î de dîyabî bombayan ver, Seyîd Evran mudirê karanê nuşteyan bî. Nê hêrişî de Evran bi 23 embazanê xo birîndar beno. Vera gefan zî xebatanê xo rê dewam keno û rayîrê azadîye ra şino.
Evran Amed ra heta Efrînî pêro cografyaya Kurdistanî gêreno û 30 serran faelîyetanê xo yê rêxistinî û rojnamegerî rayîr beno. Evranî serra 2020î ra nata nêweşîyanê xo ra antêne. O di reyî krîzê qelbî derbaz keno û çend reyan amelîyat beno. Dima reyna nêweş keweno û 22yê êlule de Qamişlo de nêweşxane de şehîd beno.
Keyeyê Evranî ke qezaya Hêne ya Amedî de ciwîyeno, wazeno Keyeyê Tazîya yê Merkezî de 3 rojan tazîya rono la destur nêdîya ke keye tazîyeya Evranî bigêro. Seyîd Evran bi na astengîye raştê hêrişê xo yê peyênî ame û cenazeya ci zî Qamişlo de ameye definkerdene. Seyîd Evrano ke vîrê çapemenîya azade yo, xo pey de mîlyon kesî verdayî. Kesê ke perwerde kerdbî, nika qelem û kameraya Evranî berz kenî û heta ke kurd bibî do têkoşînê kalikan dewam bikero. Mesajê peynî yê Seyîd Evranî wina yo: “Pîrikê mi wexto ke hetê Şêx Seîdî de şîyêne no têkoşîn da destpêkerdene. Ez tornê pîrikê xo ya. Mi ala ey pê Rayber Apoyî û PKKyî kirişte. Ez Amedî ra heta Garzanî, Efrînî ra heta Qamişloyî, Zapî ra heta Silêmanî, Ûrmîye ra heta Mehabadî her ca de bîya. Nika yew hetê mi Vakur, yew hetê mi Rojawan, hetê min o bîn Başûr û oyo bîn zî Rojhelat o. Ez bi temamî bîya Kurdistan. Hînî peyê mi de mîlyonî est ê ke nê tradîsyonî bidê dewamkerdene.
Hema zaf çi estbî ke ganî mi bikerdêne la wext heta tîya yo. Oxir bo û bi heskerdişî bimanê!’’
