Weçînayişê 14’ê Gulane rê 13 rocîy mendîy. No weçînayiş, hetê xeylê dormeyan ra zê weçînayişê tewir tarîxî yê Komara Tirkîya, weçînayişê qedere yeno binamekerdene. Tu wextêke di Tirkîya de weçînayişî, hetê ewleyî, rewşa Tirkîya û hetê ameyîye ra endêke nîyameyê nîqaşkerdene. Çimkî Tirkîya zê dewletêke di fetlanikêka tarîxî de ya.
Dewleta Tirke ya qirkere, vecîyayişê DAÎŞ’î di Rochelatê Mîyanênî de, xo rê zê ebûrêkê bikarardişî yê verva tekoşîna şarê Kurdî dî. Ney esasî sero, serra 2015’ine ra seba bi temamî çinêkerdiş û tasfîyekerdişê tekoşîna azadîye, konseptêko newe devist merîyete. Nîzamê muessesî yê Tirkîya, di bedêlê pêkardişê ney konseptî de dewlete bi temamî teslîmê Erdoganî kerde. Bombekerdiş û wêrankerdişê bajaran yê serra 2015’ine, bi destpêka ney konseptî.
Dime ra êrîşê verva Rojavayî, îşgalê Efrîn, Serêkanîye û Girê Sipî, reyna bi hêzêka pîle ya hewayî û teknîkê tewir averkewteyî yê NATO, êrîşê verva Heremanê Pawitişî êy Medya. Nêy êrîşîy bi erêkerdiş û hetkarîya hêzanê mîyanetewî bîy. Hêzêy mîyanetewîyan, felsefe û binkeya îdeolojîke ya Têgêrayişê Azadîya Kurde, seba menfîetanê xo êy Rochelatê Mîyanênî talûke dîyê. Di na çarçova de, heme sûcanê şerrî û sûcanê verva merdimayîye êy Dewleta Tirke rê çimê xo paday.
Rixmê heme îmkananê dewlete êy zerreyî û hetkarîya mîyanetewî, no konsept bi ser nêkewt. Di peynîya 8 serran de bi tekoşîna Têgêrayişê Azadîya Kurde û şarê Kurdî ame têkberdene. Dewleta Tirke kewte mîyanê krîz û kaosanê aborî, sîyasî û civatî. Lîreya tirke bîye pûl. Feqîrî û xizanîye amey rewşêka ke di tarîxê komare de nîyameya dîyiş. Ewro, di seserrîya Peymana Lozane ya komare de Dewleta Tirke di çerxerayirêka tarîxî de ya. Yan do Tirkîya di heman konseptî de îsrar bikero û ver bi peynîya xo şêro yan zî do konseptêkê neweyî bido destpêkerdene.
Bi no sebeb, no weçînayiş hem di polîtîkaya zerreyî û hem zî di polîtîkaya mîyanetewî de wayirê rolêkê tarîxî yo.
Bi mexsedê dîzaynêkê neweyî, navenda ey Kurdistan, di Rochelatê Mîyanênî de şerrê 3’ine yê Cîhanî yeno domnayene. Rochelato Mîyanên bi rewşa xo ya ewroyî, menfîetanê hêzêy mîyanetewîyan û sermîyanê gerdûnî rê nêbeno cewab. Bi heman awayî pergala yewmerdimî ya Tirkîya zî seba heman dormeyan zê astengîyêke ya. Sermîyanê gerdûnî di asta tewir binkeyîne de bo zî tay normanê hiqûqî wazeno. Tirkîya bi pergala xo ya ewroyî na aste ra zî zaf dûrî ya. Seba ke şerrê verva şarê Kurdî bido domnayene, teber qeydeyanê sermîyanê gerdûnî de têgeyrena û heme pereyê qilêrinî êy narko-mafya di Tirkîya de yenê pakkerdene. No zî ro hesabê sermîyanê gerdûnî nîno. Bi no sebeb, yan do Dewleta Tirke bi goreyê na pergale û dîzaynê neweyî têbigeyro yan zî bixo bêro dîzaynkerdene.
Di zerreyî de zî rewşe bi heman awayî ya. Komara Tirkîya seserra xo qedênena û kewena seserrêka newîye. Bi na rewşa xo ya ewroyî nêşikena biba perçeyêkê dîzaynê neweyî. Erdoganî seba domnayişê îqtîdarê xo bi kodanê komare kaye kerd. Her çende di bedêlê qirkerdişê Kurdan de na dewlete teslîmê Erdoganî amî kerdiş zî, êdî înan êy ke teslîm kerde zî tehamulê rewşe nêkenê. Heke Erdogan di îqtîdarî de bimano, êy kodî bi temamî yenê çinêkerdiş û Tirkîya bena dewletêka DAÎŞ’î û narko-mafya. No seba feraseto ke xo wayirê komare û Tirkîya vîneno, nîno qebûlkerdene. Bi no sebeb gere Erdogan şêro la bi awayêko senîn?
Seba ke dewleta Tirke bibo dewletêka ke bi goreyê normanêke yenê waştişî, gere persgiraya Kurde bêro çareserkerdiş. Heta ke na pêk nêro, dîzayno ke di Rochelatê Mîyanênî de yeno waştiş zî nêşikeno bêro serreraştkerdene. Bi qaso ke eyseno, nîzamê muessesî yê zerre û teberî qerarê vûrnayişê konseptî estî, dayo. Seba ke konseptêko newe defîyo merîyete, gere Erdogan şêro. Tifaqê Milletî ney esasî sero ame înşaakerdene. Waed û propogandaya Kiliçdaroglûyî zî naye nîşan danê.
Badê 14’ê Gulane, seba şarê Kurdî çi konsepto khan çi yo newe, çi Erdogan, çi Kiliçdaroglû, kam yeno wa bêro, do di Tirkîya de sîyasetêko newe dest pê bikero. Heke Erdogan bêro, do şerrêko ewroyî zafêrî giran bideyo domnayene û peynîya naye zî beno ke Sûrîya xirabêrî ba. Eke Kiliçdaroglû bêro, do di wareyê sîyasetî de hewceyî bi tekoşînêka pîle este ba. Bi no sebeb, gere Kurdîy û dormeyê demokrasîyî, xo nika ra seba her didi weçînakan zî hedre bikerê. Di na çarçova de, seba vûrîyayişê pergala ewroyî gere di serre de Erdogan şêro. Di ney weçînayişî de gere Kurdîy rayêke seba şîyişê Erdoganî û rayêke zî seba Partîya Çepa Keske bi kar bîyarê.
