Mabênê Mandela bi Rayberê Şarê Kurdî Abdullah Ocalanî de xeylê cimendîyî estê. Senî ke ey seba azadîya şarê sîyayî yê Komara Afrîkaya Başûre (KAB) têkoşînêko bêsînor kerd, ewro zî Ocalan têkoşînê winayênî rayra beno. Eke serra 1999î de nêameyêne tepiştene, eke Kenya ra bişîyayêne KAB, ci rê bextwaştiş ameyêne dayene. Na çarçewa de avûkatê Mandelayî Essa Moosayî çend serrî ra ver vatbî ke hukmatê tirkî seba ke Ocalanî rê bextwaştiş nêro dayene, dewletanê bînan ser o teda kerdo. Ey ard ziwan ke eke Ocalan bişîyayêne KAB, înan qetî ca dayêne ci.
Mandela tewrê KNAyî bî
Nelson Mandela serra 1918î de dewa Mvezo ya wîlayetê Capeyê Rojawanî de maya xo ra bî. Nameyê eşîra ci Tembu bî. Zerreyê eşîre de sey Madîba ameyêne zanayene. Nameyê xo yo fermî Rolîhlahla Dalîbhunga bî. Mamosteyê ci wendegeh de bi îngilizkî “Nelson” vatêne. Mandelayî game bi game perwerdeyê xo aver berd û beşê huqûqî qedîna. Nê serran hetêk ra polîtîka de zî eleqedar bî. Bitaybetî nufusê sîyayî yê KABî ser o cîyakerîya girde estbî. Mandela nê semedî ra bêveng nêmend û serra 1943î de tewrê Kongreya Netewe ya Afrîka (KNA) bî.
Polîtîkaya ‘apartheîdî’
Mandela her çî ke şî mîyanê KNAyî de zafêr aktîf bî. Vera cîyakerîya îqtîdarê sipîyan têkoşîno sîyasî berz kerd. Polîtîkaya ke sipîyan vera sîyayan rayra berdêne, ameyêne sey “apartheîd ” zanayene. Na polîtîka 1948 de dest pê kerd û 1994 de qedîyaye. Sipîyan partîyêka bi nameyî “Partîya Netewe” awankerdbî. Na partîye polîtîkaya apartheîdî rayra berdêne.
Têkoşîno çekdar
Polîtîkaya sîyasî ya KNAyî heta serra 1960î dewam kerd. Na serre ra dima têkoşînê çekdarî dest pê kerd. Çike na serre polîsanê hukmatê sipî Sharpevîlle de vera çalakîkeranê neçekdaran çeke şuxilnaye û 69 kesî qetil kerdî. Heman serre de KNA ame binerdîkerdene. Dima Mandela û hevalanê ci zî basko çekdar ê KNAyî “Umkhonto we Sîzwe (Rima Şarî)” rona. KNAyî pê komunîstanê KABî pîya têkoşîn kerdêne. Zerreyê komunîstan de sipîyî zî estbî.
Peynîya apartheîdî
Nelson Mandelayî serra 1964î de cezaya bêpeynî dîye. Girawa Robbenî de 18 serrî zîndan de mend. Rixmo ke zîndan de bî, têkoşînê xo bêmabên domna. Mandela 1982 de neqlê zîndanê Pollsmoorî bî. Nê serran hukmatê sipîyan de hişmendîye giran giran avurîyaye. Serekê hukmatê sipîyan P.W. Botha wezîfe ra vejîya û herinda ey serra 1989î de Frederîk Wîllem De Klerk ame îqtîdar. Klerkî xeletîyê polîtîkaya apartheîdî xeylê weş zanayêne. Sîyasetmedaro zanyar bî. Ey Mandela reyde 1990 de dest pê pêvînayîşan kerd. Polîtîkaya apartheîdî qedînaye. KNAyî zî têkoşîno çekdar qedîna.
Xelata Nobelî ya Aştî
Komara Afrîkaya Başûre de prosesê demokratîkî dest pê kerd. Serra 1993î de wirdî merdiman yanî Klerk û Mandelayî Xelata Nobelî ya Aştî girewte. Mandela weçînitişanê 1994î de ame îqtîdar. Serranê ci yê peyênan de seba averşîyayîşê KABî keda girde kerde. Sembolê azadîye 5ê kanûna 2013î de dinyaya xo bedilnaye.
