Di 24’ê adarê de li Stenbolê duyemîn Festîvala Filmên Kurdî destpê kir û hefteyekî berdewam kir. Di festîvala ku ji çar parçeyên Kurdistanê derhêner tev li bûyî de 27 film hatin nişandan. Festîval ji aliyê Navenda Çanda Mezopotamyayê ve hat lidarxistin. Têkildarî festîvalê em bi endama Navenda Çanda Mezopotamyayê Xezal Gultekîn re axivîn.

-Ji aliyê Kollektîva Sîname ya Mezopotamyayê ve sê sal şûn de festîvala duyem a filmên kurdî hat lidarxistin. Tu dikare hinekî qala atmosfere beriya festîvalê bike? Yanî festîval di nav şert û mercên çawa de pêkhat?

Sedema ku duyemîn festîvala me, piştî sê salan pêk hat, ji ber pirsgirêkên ku ji ber şert û mercên pandemiyê yên ku bandor li tevahiya cîhanê kiriye, ye. Di nav sê salan de, gelek festîval li ser înternetê pêk hatin. Di heman demê de nîqaşên me yên li ser înternetê kirin an na çebû. Me biryar da ku em li benda şert û mercan bin ku em werin cem hev çêtir e. Me dest bi berhevkirina fîlmên li ser çîrokên kurdî ji gelek deverên cîhanê, bi taybetî ji çar parçeyên Kurdistanê kir. 27 fîlm hebûn ku me ji nav 80 fîlman hilbijart. Me hewl da ku em bala xwe bidin ser ka gelo ev fîlm li gorî pîvanên festîvala me ne yan na.

–Festîvala Filmên Kurdî ji ber çi li Stenbolê hat lidarxistin?

Sedema sereke ya 2. Festîvala Fîlmên Kurdî ya Stenbolê ku li Stenbolê tê lidarxistin; Ji ber li cîhanê bajarê ku herî zêde kurd lê dijîn e. Li bajarekî wisa pêwîstî bi rakirina astengiyên li pêşiya xebatên me yên çandî û afirandina alternatîfa xwe bû.

-Tê zanîn ku sinemaya kurdî xwedî dîrokeke zêde dû û dirêj nîne. Ji ber vê yekê jî festîvalên bi vî rengî ji bo sinemaya kurdî ku hê di pêvajoyeke destpêkê de ye xwedî girîngiyeke çawaye?

Beriya her tiştî divê mirov li astengiyên li pêşiya pêşketina sînemaya kurdî binêre. Ev ji pirsgirêkên ku em di warên din de dijîn, serbixwe nayên nirxandin. Helbet ji ber ku feraseta dewleta kolonyalîst li her qadê belav dibe astengiyên mezin li pêşiya sînemaya kurdî jî derdixe. Mînak fîlmên ku dixwazin rastiya gelê kurd nîşan bidin, yan bi sansurê tên nîşandan, yan jî fîlmên ku sansurê qebûl nakin bi temamî tên qedexekirin. Weke Kolektîfa Sînemaya Mezopotamyayê me xwe mecbûr hîs kir ku em rê û rêbazan bibînin ku van berheman bi temaşevanan re bînin cem hev û her wiha berhemên sînemaya neteweyekê derxin holê.

Ji ber vê sedemê me biryar da ku li vî bajarê ku nifûsa kurdan di ser 5 milyonî re derbas dibe, bi festîvaleke wiha pêdiviya sînemaya kurdî ya girîng bi cih bînin. Ji ber vê yekê em dikarin bibêjin ku festîvalên ku bi vê armancê tên lidarxistin, di pêşketina sînemaya Kurdistanê de roleke mezin dilîzin.

– Derhêner û lîstîkvan bi giştî ji kîjan welatan beşdarbûn?

Derhêner, lîstikvan, belavker, çêkerên ji her çar parçeyên Kurdistanê û dîasporayê û gelek sînemagerên kurd ên di warên din ên sînemayê de dixebitin beşdarî festîvala me bûn.

– Gelo we çima festîval bi filmekî ku qala êzidiya dike, destpê kir? Taybetmendiya ‘Kurdên Êzidî’ çibû?

Her çend em dizanin filmê yekem ê ku behsa Kurdan dike Zare bû, lê em hîn bûn ku fîlmek bi navê Kurdên Êzidî hebûye ku ji aliyê Amasî Martirosyan ve di sala 1933an de, piştî heft salan, hatiye kişandin. Em difikirîn ku ev fîlm dê bibe alîkar da ku bîranîna dîroka kurdan ya ku hewl tê dayîn bê jibîrkirin zindî bimîne. Piştî ku em hîn bûn ku ev fîlm di dîroka sînemaya Kurdistanê de xwedî cihekî girîng e û beriya niha tenê li çend cihan li cîhanê hatibû nîşandan, me biryar da ku ji bo cara yekem bi vê festîvalê bi temaşevanên sereke re bicivin

– Festîvalê 5 rojan berdewam kir, atmosfereke çawa derket holê? Tişta herî zêde di nav van 5 rojan de bala te kişandî çibû?

Em bûn şahid ku festîval ji aliyê gelê me ve bi coşeke mezin hat pêşwazîkirin. Temaşekirin û nîqaşkirina çîrokên kurdên ku li her çar parçeyên Kurdistanê û li gelek welatên cîhanê dijîn bandorek mezin li raya giştî kir. Me dît ku temaşevanên me ji bo pêşketina sînemaya kurdî atmosfereke pir erênî ava kirin.

-Tişteke ku tu lê zêde bike hebe kerem bike?

Bi dîtina min fîlmek dema bi temaşevanan re tê temam dibe û li Kurdistanê gelek fîlmên neqediyayî hene. Weke Kolektîfa Sînemaya Mezopotamyayê, ez dixwazim bibêjim ku em serbilind in ku bi lidarxistina festîvaleke bi vî rengî van fîlman bi gelê xwe re tînin cem hev.

Bi baweriya me heta ku em bi hev re bin em dikarin hemû pirsgirêkan li pişt xwe bihêlin, spasiya her kesê ku beşdarî festîvalê bûne û ji kîlometreyan dûr jî hêz dane me dikin.