Wexto ke merdim keweno menga Adare, kelecanêke merdimî gêno. Senîn kile kewena hawa, wina zî kewena ganê merdimî. Her gane êdî êdî aya beno û xo ramojneno. Seba kurdan zî hem ayabîyayîş, newebîyayîş û hem zî serewedaritiş a menga adare.
Bi seserran o Kawa ra heta Mazlum, Zekîye û Semayan no serewedaritiş dewam kerdo. Kurdan vera zulmî qet milê xo nêkerdo çewt. Kurdan tarîxê xo rê xîyanet nêkerdo, tim û tim hemverê nêheqî de têkoşîn kerdo. Kurdî hemray û tornê Kawayê Hêsankarî yê. Kawa ke vera Qralê Asûrî Dehaqî de sere wedarit û şarê xo azad kerd, o rayîr hema zî dewam keno. Rayîrê xoverdayîş û bîyayîşî. Rayîrê newebîyayîş û serewedaritişî.
21ê Adare de berz beno adirê Newroze. Koyan, kuçeyan, bajaran, meydanan, zerrîyan û pêro dinya de. Taybetî zî no adir serranê 90an ra heta nika kile ci her ke şino gûr beno û nêtefêno yo. Meşaleyê Kawayî destê mîlyonan de reyna ganî beno. Ruhê serewedaritişî her wext zîl dano û her ca bi rengê xo vurneno. Newroze kelecanî ya, kêfweşî û hêz a. Newroze vîrardişê xoverdayoxanê Mazlum, Zekîye, Rahşan, Semayan û cangorîyê bînan a. Êyê ke bîyê wesîle ma êdî eşkenê na roje azad pîroz bikerê. Kesê ke bi zulm û zordarî na roje pîroz kerdê zanenê ke wina bi rehetî na roje nêameyîne pîrozkerdiş. Dîmenanê 92yî de serewedaritişê şarê kurdî de no xeylêk zelal aseno.
Şirnex, Cizîr, Nisêbîn û bajaranê bînan de bi seyan kesî ameyî qetilkerdiş, ameyî vînîkerdiş û tepiştiş. Her serre se bîne wa bibîne ganî Newroze ameyîne pîrozkerdiş. Tersê şarê kurdî çinbi. Veresîya tanq û topan de a roja pîroz de adirê ci pêro meydanan de ameyîne wekerdiş. Bi tililî, bi cil û belgê kurdî; kal û pîrî, dadî û babî, ciwanî û tutî beşdarê Newroze bîne. Her kes zanayîne rojêka girîng a. Ne qedexe goşdarî kerdêne û ne zî tanq û çekan ra tersayîne. Ez wazena vîrardişêke xo şima wendoxê erjîyayeyan dir pare bikerî.
Her kurdêke bîyo şahidê zulm û zordarîyê hukmatî. Ha tut, ha ciwan ha extîyar para xo ci ra girewto. Serranê 90an de zulm û zordarîyêk pîl serê şarê kurdî de bî. O wext dewî ameyîne veşayîş û şar mecbûr mendêne ke koçê bajaran bikero. Şarê ke koçê bajaran kerd ruhê xo yê serewedaritişî zî hîna ganî kerd. Sînorê qedexeyî çinbi la înan pêro sînoran derbas kerdêne. Ziwanê xo qal kerdêne û rojê taybetîyanê xo zî bi her hawa pîroz kerdêne. Ez sey tutêke bîyêne şahidê nê çîyan. Pîrozkerdişê Newroze zî nê çîyan ra yewe bî. Sey her bajarê Kurdistanî Amed de zî pîrozkerdiş tim qedexe bi la xora qedexe qet xemê şarî de nêbi û her kuçe de adirê Newroze gûr kerdêne.
Serra 98î reya ewilbi ke ez beşdarê Newroze bîya. Ez çiqas tutebî zî reyna ferqê çîyan de bîya. Mi zanayîne rojêke pîroz û ê kurdan a. Serra 98î zî reya ewilbi ke nêzdîyê 20 hezar însanî beşdarê Newroze bîbî. Ez û çend embazê xo ma bi kelecan beşdar şîyî. Her ca de coş, her ca de tilîlî û sloganî estbî. Ça tekel estbi mi embazanê xo kaşê uca kerdêne. Heta o adir tefîyayîne ma uca kay kerdê û dima ra ma şîyî verê tekelêke bîn. Tekel ra rîyê mi bibi sey komir û tena zereyê çimanê mi sipî mendibî. Embazê mi êdî şîne keye û mi waya xo dî ez şîya verê aye. Ma zî êdî ver bi keye şîne la bihawayêke girseyî. Kîtle bi sloganan rayrayîş kerdêne. Derûdorê ma polîsan girewtibî û ma zî mîyanê înan ra derbas bîyêne. Wexto ke ma ameyî baxlar mi dî ke polîsan hêriş kerd. Waya mi destê mi girewt û heta ke ma ra ame ma vazdayî. Qelebalix ra aye mecbûr mende destê mi vara da. Seba ma xo destê polîsan ra xelas bikerê ma xo cayêk berz ra eşt war. Dima ra ma nêzdîyê 30 kesî bînayêke de xo seterna. Vengê polîsan teber ra ameyînê ke dayîne şarî ro. Mi vatêne qey pêro dinya bîya qîrayîş û pêrodayîş. Berê bîna cam bi uca ra asayîne ke polîsî uca de yê yan ney. Bîna de cinî, ciwanî, tutî extîyarî ma niştê ro ke teber sakin bo. Waya mi ewnîya bîna de vindertiş çare nîyo, destê mi girewt û ma vejîyayî teber. Teber tay bibi sakin la ge-ge vengê têlsiz û polîsan ameyîne. Ma kewtî kuçeyêke ciwanêk vejîya vernîya ma. Ewnîya mi ra û waya mi ra vat; “Abla wala polîs sîyah olanlarî yaxalî” waye mi ewnîya rîyê mi ra rîyê mi bîyo sey komir, şêro ça ez xora aye û xo dana dest. Kuçeyêk teng de keyeyêk bi. Waya da berî ro, cinîyêke extîyare ber akerd. Ewnîya ma ra û vat: “înşellah çîyêk çin o veyve û kênaya mi zî şîyê.” Waya mi zî vat: “Polîsan mudaxele kerd.” Extîyare o wext hewar kerd û va bêrê zere. Dima ra waye mi şî oda û mi şawit banyo seba ke rîyê xo komir ra pak bikera. Ez ewnîyaya sabun ha mîyanê kincê (kincê ke binê tutan girêdanê) tutan de yo tay zerrîya mi gêna têmîyan ro la ez mecbûr bîya ke rîyo xo bişûyî. Mi sabûn mîyanê kincan ra vet û rîyê xo şût û şût la mi se kerdêne sîyayî nêqedîyayîne to vatêne qey çi dumaxê Newroze esto heme kewto serê rîyê mi. Tewr peyîn safî bi û ma extîyare rê sipasî kerd û ma êdî ver bi keye şîyî. Teber zî bibi safî. Kes çinbi. Şan de ma TV akerd û ez ewnîyaya ke bi rîyê sîya, bi engiştanê xo yê serkewte xeylêk dîmenan de vejîyaya. Seba mi serkewtişêk pîl bi û pêro rincanîyê mi dabi xovîrrakerdiş.
Netîce de Newroze amebî pîrozkerdiş û seba serrêke bîn reyna xeyalî ameyîne kerdiş. Kurdî tewr zêde bîyayîşê xo, xoverdayîşê xo Newrozan de ramojnayîne. Newroze; serewedaritiş bî, hêz bî, cesaret bî, vîrardişê tutî, ciwanî û extîyarî bî. Tarîx û hiş bî, Mem û Zîn bî, zaliman rê ters û lerz bî. Cangorî û erc bî. Pêro cangorîyê Newroze yad kena û şarê ma rê pîroz kena. Newroz pîroz bo. Newroz pîroz bo!..