Koyê Morî xeylê berz o… Gil de mij û duman qe kêmî nêbîyêne. Dem bi dem gilê koyî bîyênê paka labelê merdim heta şîyenê nêmeyê gilê koyî se nafa bîyêne gujaguja vayî. Va Koye Morî de qe nêbîyêne kêmî. Ko ge gane kewtêne bi hêrs, to dî fişeno û kufeno…kemeran û kuçan vaydano…aqilê merdimî nêresayêne nê halê Koyê Morîyî.
Koyê Gurlî ke verba Koyê Morîya yo..tirê terîşa Koyê Girlawokî ra xezalî kewenê tê dima jubîn ra enê cêr. Uca ra tadînê rîyê xo çarnenê verê Koyê Morîyî ra. Binê Koyê Morîyî de ju awe vejîna, awe awêka bimbarek a. Na awe ra vanê Awa Xizirî. Zelal a, zîyar a. Merdim qayte na awe bî se tede xo vîneno. Xezalî heta verê Koyê Morîyî ameyî verê çemî de vindertî. Tay xezalî çêmî ra dûr vindertî. Hay ke dûr vindertê ê xezalî nêrî bîy, haydarê yo zî benê.
Xezalan weşaweş awa xo şimite. Nê alemî de kamcîn mahluqat beno wa bibo vêşanî rê damîş beno labelê têşanîye rê damîş nêbeno. Xezala eke şimitişê awe baş kerd pira pira vîrena boverê çemî. Xuşxuşa çemî ya. Awe serdin a. Awe zelal a, awe heme çî ya. Awe weşî ya, awe haştî ya… awe bereketa Xizirî ya.
Xezalî çemî ra vîyertî bover. Cêr ra axmeyê koyî bî. Ko cola xezalan o. Ko çeyeyê xezalan o. Ko heme çîyê xezalan o. Xezalî pira pira, nazlî nazlî, çimî ra bîy dûr, yeman de, peyê tumayî de bîyî vîndî.
Ju hewro sîya dewe ser de axme bi, dewe hema bîye ting û tarî. Usiv verê çêberê çeyê xo de ameyêne şîyêne, rîyê xo oncîna recefîyayêne, destê xo nê hetî ra ê hetî ra kerd herdîşa xo ya sipîye ra. Sereyê xo kî têde recefîyayêne û lerzayêne. Destê xo şana peyê qina xo dormeyê cunî ra tadîya oncîna ame verê çeyeyî dime ra çeberê çeyî bî ya, cinîya Usivî, Fatê zî vejîyaye teber, a zî zana ke oncîna halê Usivî de ju şeytanî esta. Hama serê Usivî de hereşan kerd, ey ra:
-Nero Usivo şeytan û şakil û kakaz, ti oncîna çi şeytanî fikirîyenî, no çi halê to yo?
Hama Usiv hêrsê Fatê ra tenê ame xo, oncîna dest eşt ra herdîşa xo, soye kerd, dime ra kakaz kakaz qeseya xo ard war:
– Fa Fa Fatêêê ti oncîna mi mi mi ra çi wazena, heeeq keeena mi ra dûrî şo. Nooo lacê Go Go Go Gozelî oncîna rehet nêêêvinnndeno. Eeeez oncîna ju beterî bîyara eey ser. Laaacê Gooo Gooozelî mi mi zaf qaaarneno… vat:
Usiv bi Fatê verê çeberî de xeylê çenge kerd. Badê Fatê oncîna hereşan kerd Usivî ser o, ey ra vat:
– Nero kakaz kakaz ti qe nêşermayenî. Par to oncîna na şeytanî kerd. Meçîtî ra pîrî ameyî ma rê cem girê dayî. Ma bi dewijan verê pîran de dare vindertîme. Ma îkrar da, ameyîme were, no oncîna çi hal o kakaz.
Sereyê Usivî dahîna zêde recefîya. Nêzana ke se bikero… Sereyê xo girewt da raye şi zime, birr de bî vîndî.
Birr uskutî yo, birr weş o. Boya vilikan û çîçegan, boyêda weşe yena firna merdimî. Merdim verba na boya weşe de beno serxoş. Dotê bînî ra vengê teyr û çuçukan zê armonî yeno, no veng ruhê merdimî keno rehet.
Wexto ke dûrî ra kuzayîşê luye ame, merdim zaneno ke luye janê zerrîye girewto…
O dem orteyê zimî ra ju awreş vejîya, tersan ra ti vanî qey cîger û pişkê co bîy lete.
Usiv xorîyê zimî de sîya ju dara mazêre de xeylê nîşt ro. Xo bi xo fikirîya, dem bi dem xo reyde da piro. Xo ard û berd, peynîye de qerar da. Lacê Gozelî gere keno.
Dewe de xeylê merdimî lacê Gozelî ra qarînê. Hendê merdimî lacê Gozelî ra çay qarînê? Çike lacê Gozelî zaf xo ver dano, hem kî zaf îtîqartin o. Ardimîya heme kesan keno. Ê ke feqirî vazdano karê înan. Ebe deynî genim, ardî û toraq dano dewijan labelê ê ke zaf feqîrî înan ra peyser çîyî nêgêno. Nê sebebî ra camêrdê dewe lacê Gozelî, Îsî ra zaf qarîyenê.
Şefaq eşt, tarîye herinda xo verda roştîye. Tîje hema rîyê xo nêmusna tabîatî. Lacê Gozelî, Îs (Îsmaîl) uşt ra, vejîya teber. Şî çirtane dest rîyê xo şutî. Peyser ame verê çeberê çeyê xo. Qaytê kutikan xo bî. Kutikî binê şeqanê Îsî ra kewenê ci vejênê. Lewanê xo lêsenê. Belîyo ke kutikî vêşan ê. Îs kewt zere vejîya. Kutikan rê ebe awa germe ju lap viraşt. Kutikan pîzeyê xo kerd mird.
Cinsê kutikan xeylê rind bî. Xo şanayêne vergan. Qirçilin û dêw rîyê kutikan şanaybi qerîye, hona leyîr bî, goşî înan kerdîbî cira.
Tîje darî we, lacê Gozelî, Îsî vera tîje destê xo kerd ya û vat: “Ya Xizir, ya Heq, ya şahê merdan Alî, ya Usenê Kerbelayî ti tengîye de, ti zorîye de birese feqîran. Derdan rê derman bibe. Rizqê heme teyr û tur û heywanan bide. Merdimatî rê raya zelal û raşt bimusne, hala hala eywallah” û dua û gulbangê xo qedêna.
Koyê Girlawokî hetê Zera der o. No ko ca be ca berzîya xo ferq kena. Virarde û çaqilin o. Verva hetê Zera bi Qanqalî jubînî ra birneno. Yenîme hetê Zera de dewê Kurmancan zêde yê, nê hetê Qanqalî de dewê Dimilîyan (Kirmancan) estê. Dewê eşîra Çarekan, ver bi Koyê Girwalokî ra benê derg heta tumê dewa Kîlisa enê.
Vayêde boyrazî hetê Koyê Girwalokî ra sipetna, astikê merdimî serdê boyrazî ra ti vanî şikîyenê. Ayam de qisawet estîbî. Hetê zimeyî kalan ra hîre qilaweyî asayî. Qilawî her ke bîyî nêzdî çimê merdimî de hendê bîyî girs. Qilaweyî ameyî nêzdîyê dewe. Dewijan nê qilawî çik ê çik nîyî zaf meraq kerdîbî. Pêro pîya vejîyaybî teber. Cinî, camêrd, doman û kalî bi pirîkan teber de bîy. Ti vana mîyan, bizan, ga û mangayan, conegayan, teyr û turan pêrune pîya baldarî qayt kerdêne.
Şiwaneyê dewe SOS qîra “cendermeyîîî…” Hama sifte domanê qicî remayî. Teyr û turî remayî. Cinî û camêrdî zî şîyî zereyê çeyî, çeber peyra zirze kerd. Heme ca bî uskutî.
Cendermeyî şîy verê çeyê Îsê Gozelî. Îs teber de bî. Cendermeyan Îsî ra vat: “İsmail …mahkemeye çağri pusulaniz var…tarihte mahkeme de olun. Hakkinizda şikayet var. Gelmediğiniz takdirde zorla sizi mahkemeye götüreceğiz, ona göre.!!”
Îs roja bîne şefaqî ra uşt ra, bî espar, dewa paşayê Ginyanî ra raye ramite hetê Zera.
Navçeya Zera de merdimê kurmancî zaf ê. Binê navçe ra ju çem şono. Nameyê tirkî ê çemî Kizilirmak o. Çem Koyê Surî ra vejîyeno, reseno orteyê Sêwazî ra tadîyeno, peynîya xo de xeylê dewan, navçeyan û sukan, koyê girsan ca vera dano, şono reseno Deryayê Sîya.
Îs astorî ra ame war, xeylê qefelîyabî. Astor zî qefelîyabî. Pirnike ra helmo puxirin vejîyayêne. Îsî astorê xo ant axurê ju xanî. Werd û awe da astorî. Badê şî verê adlîya. Îsî qayt kerd ke çi qayt kero, Usiv bi diwês kesî ha verê adlîya de tîkmîş bîyo, labelê kam çin o ke, ê ke Îsî de qarînê pêro ha uca yê. Tena Rizê Gomikî, Îsî de nêqarîno. Îsî ferq kerd ke ê ke leyê Usivî der ê pêro şahîdê Usivî yî.
Des û di şahîdê Usivî estê. Na rewşe de şahîdê lacê Gozelî çin bîy. Qîrayîşê mubaşîrî adlîya ra vejîya teber. Usiv bi şahîdan adlîya ra kewtî zere. Heyetê mahkeme zî amade bî. Hakim vat:
– Celsa konu ya, maqamê îddaye, sawcî se vano?
Sawcî uşt ra, cubbeyê xo kerd raşt, serekê mahkemeyî ra vat;
-Birêz serek û mahkemeya berze. Maqamê îddîa, lacê Gozelî, Îsmaîl Gozelî bi nê sucî îsnat keno, dawacî lacê Gomikî, Yusuf Bilgili yo, serba Îsmaîl Guzelî ra se vana, vat:
Usiv oncî kakaz kakaz:
-Si si sawcî beg, Îsmaîl Gozel dewe de vano îta de hukmat ez a. Şima çi wazenê ez îta ro. Dewlet mewlet çin a. Dewlet ez a vano. Ma ser o otorîteyê xo saz keno. Aha şahîdê mi nê yê, îta rê, vat.
Hakimî şahîdan ra pers kerd:
-Şima se vanê şahîdî.
Şahîdan pêro pîya ju fekî ra vat:
-Heya heya, hakim beg, Usiv beg raşt vano, ma Îsmaîl Guzelî ra dawacî yê.
Ney ser o hakim tadîya Îsî ra:
-Ti se vanî Îsmaîl beg.
Îsî gula xo kerde pak, hakimî ra vat;
– Hakim beg naye ke Usiv mi rê îsnat keno, pêro pîya zur ê, îftîra yê, şahîdê mi zî esto. Nê ser o hakimî pers kerd:
– Şahidê to kam o?
Îsmaîlî vat:
– Lacê Usivî, Riza yo.
Hakîmî vat:
-Halla halla, hela bêro.
Şahîdê Îsmaîlî lacê Usivî bî. Hem heyetê mahkeme şaş bîy. Hem zî Usiv bi şahîdanê xo şaş bîy. Şahîdê Îsî, lacê Usivî, Rizê Gomikî ame verê hakimî, hakim Rizî ra persa:
– Riza beg, vatena xo raşt vanî, ser o sond biwere.
Rizî sond werd, hakimî ra û vat;
– Hakim beg, Usiv pîyê min o, labelê Îsmaîl beg cîranê min o. Mi Îsmaîl Begî ra heta nika qe ju xirabîye nêdîye. Çi kêmanîya bîye Îsmaîl Begî destê xo mi rê da ra. Aha, Usiv pîyê min o, ez huzurê şima de ci ra pers kena, heta nika mi rê pîyîye qe kerda, ney. Nafa îftîra erzeno nê mêrikî. Nê şahîdî pêro zurker ê.
Nê ser o hakim şahîdan ra qîra û vat;
– Hesir bê, hesir bê, reyna çimê mi şima nêvîno. Hakim nafa tadîya cendermeyan ra û serba Usivî “nê zî tenê bierzî nezaret” û mahkeme ca da.
Barbarîya Usivî ya, kuzkuza Usivî ya. Nezaret de Usiv pê weno. Usiv verê şanî de verda ra. Îs verê adlîya de ju qawe de ronîşte bî. Peynîya Usivî meraq kerdîbî. Şahîdê Usivî pêro remayî û şîyî.
Usiv lingan ser o zor vindeno. Belîyo ke cendermeyan Usiv merednayo ra falaqa. Halê Usivî ra oncîna zerrîya Îsî veşaye. Şî kewt binê çengê Usivî, Usiv berd ju lokanta de kerd meyman, pîzeyê ey kerd mird. Binê linganê Usivî bibî lîme lîme. Usiv janê linge ra zîbeno, kuzeno. Zîbayîşê xo ge-gane dano we. Îs damîş nêbi, astorê xo ard verê Usivî, Usiv kerd espar, pîya kewtî raye. Ney ser Îsî Usivî ra vat;
– Nero Usiv, Usivo her û şeytan, to mi rê ju dame saz kerde. Bi xo ginayî piro, la mi de merdimatî esta. Ez merdimêko îtîqatin a, se vajî, heqî belayê xo da to.