Ji şanogerên Şa Performansê Egîd Firat dibêje ku rêgeza sereke ya Şa Performansê, hilberandina berhemên bi kurdî ye. Firat diyar kir ku divê li Îzmîrê jî huner bêhtir bi kurdî bê kirin û li gorî nifûsa wê, hunerê kurdî li Îzmîrê kêm e

Şa Performans navendeke çandê ye ku li ber zexta li dijî huner û qirkirina çandî, bi şanoya bi kurdî li ber xwe dide û li ber wê siyasetê radibe. Şa Performans di sala 2018ʼan de hate damezirandin û ji bo ku bikare şanoya bi kurdî dewam bike, di nava şertên zehmet de gelek hewldanên wê hene. Kurteçîroka Franz Kafka ya bi navê ‘Ji akademiyê re raporek’ ya ku Şa Performansê bi heman navî adapte kir, niha li ser rêya Îzmîrê ye. Lîstika bi derhêneriya Tuncay Ozel, dê di 4’ê sibatê de li Navenda Çandê ya Nazim Hîkmet a Îzmîrê bi lîstikvaniya wî bê nîşandan.

Egîd Firat ê ji Şa Performansê dibêje ku di hunerê de alternatîf êdî pir kêm bûne û wiha dewam dike: “Em hizrên xwe û rexneyên xwe, hewl didin bi rêya şanoyê bigihînin xelkê û jê re rave bikin. Ji vê pratîka xwe re em dibêjin, sehneya alternatîf.”

Bi kurdî şanoyê dewam dikin

Firat got ku rêgeza wan a sereke hilberandina berhemên bi kurdî ye. Firat bi bîr dixe ku Şa Performans saziyeke xweser e ku li Stenbolê karê xwe ji sedî sed bi kurdî dike û bi piranî jî bi şanoyê mijûl in. Firat wiha didomîne: “Çend mehên dawî ji ber pirsgirêkên madî, em neçar man ku cihê xwe bigirin. Lê me dev ji karê xwe bernedaye. Piştî girtinê bi çend hefteyan, bi peymanekê di bin banê ‘Konektîva’ yê de dîsa bi navê xwe Şa Performansê em hunerê xwe yê şanoyê dewam dikin.”

Zehmetî hene lê em li ser pêyan in

Bi domdarî jî Firat dibêje ku zehmetiyên madî pir in û li tevî vê jî şanoya wan hewl dide karê xwe bidomîne. Firat bi berdewamî jî vê mijarê wiha dinirxîne: “Nivîskarê şanoyê yê beriya mîladê di salên 400’î de jiyaye Aristophanes ku di nava komedyayê de xwedî qedr û qîmete dibêje; ‘Huner bide dûv nanî, dê xwe nizm bike.’ Helbet her tiştê ku em li dora madiyat û berjewendiyan bigerînin û bikin, ileh dê şikestê bixwe. Lê belê ger em realîst bin, divê em qebûl bikin ku hunermendek çi dibe bila bibe, da ku qet nebe di nava pergala heyî de bikare şert û mercên jiyanê îdare bike û di şertên baştir de hunerê hilberîne yan jî performansa xwe nîşan bide, divê ew hunermend teqez bi wê hunerê karibe debara xwe bike.”

Elaqeya ciwanên kurd divê zêde bibe

Firat dibêje ku piraniya temaşevanên şanoya wan, ciwanên kurd in û helwesta ciwanan a ji bo hunerê jî wiha şîrove dike: “Ciwanên kurd divê ne tenê bi qedrê şanoyê bizanin. Divê qedr û qîmetê hemû çalakiyên hunerî û wêjeyî bizanin û wan bi ser yên din re bigirin. Ji ber ku huner û wêje şaneyên avakirina civakekê ne. Xisleta herî muhim a şanoyê ya ku wê ji hunerên din cihê dike ew e ku dikare empatiyê bi temaşeker re çêbike,. Bi vê re girêdayî jî ew jiyana xistina ber lêpirsînê jî zêde dibe. Di esasê xwe de şano, jiyan bi xwe ye. Dikenîne, digirîne û dike ku mirov tiştan bixe ber lêpirsînê. Û ez jê piştrast im, mirovekê wexta xwe ji şanoyê re veqetîne, xwe jî bi qîmet hîs dike. Ango şano di heman demê de ji bo temaşevanan hinekî psîkolog e jî.”

Kurdî li Izmîrê şert e

Herî dawî jî Egîd Firat ev tişt anî ziman: “Ev qederê du mehan e ku ez li Îzmîrê dimînim. Dikarim bibêjim; kurd li vir gelek in. Lê ji bilî çend konserên taybet û sihbetên bi nivîskaran re, çalakiyên hunerî yên bi kurdî bi qasî ku mirov bibêje nînin. Ji ber wê jî qedr û qîmetê lîstika li Îzmîrê ji bo me dê xas û taybet be. Ez bang li kurdên li Îzmîrê dikim ku di 4’ê sibatê de li Navenda Çandê ya Nazim Hîkmet a Îzmîrê lîstika ‘Ji Akademiyê Re Raporek’ temaşe bikin. Lîstik dê di 8’ê sibatê de jî li Kizilay Babylonê ya Enqereyê bê nîşandan.”