Li ser zar û zimanê kurdî heta niha gelek xebatên hêja hatine kirin. Çi ji aliye kurdan ve çi ji aliye biyaniyan ve ev xebat hê jî didomin. Ev xebat hem li ser înternetê tên belavkirin hem jî bi awayekî çapkirî û wekî pirtûk tên belavkirin. Xebatên ku wekî pirtûk têne weşandin bi rêya weşanxane û belavkaran ve digihêje kurdan. Lê bele haya gelek kesan ji hinek xebatên ku li ser înternetê û di malperên taybet de tên weşandin tune ye. Em ê di vê kurtenivîsê de behsa malpereke kurdî bikin ku vê malperê xebaten pirr bi kêrhatî hatine kirine û em jî ji gelek aliyan ve jê razî ne.
Armanc kurdîxeberdan e
Em behsa malperekê dikin. Malper ya Zanîngeha Manchesterê bi xwe ye. Wekî projeyeke zanîngehê ev malper hatiye sazkirin û daneyên gelek girîng li ser malperê hatine barkirin.
Li heman zanîngehê di konferans û panelan de jî li ser zimanê kurdî gelek nîqaşên berfireh hatine kirin. Ev website an jî ev malpera navborî ji bo dokûmentên der barê kurdî hatiye terxankirin. Zanîngeh ji bo armanca vê xebatê wiha dibêje: “Armanca me ew e ku em wekhevî û cudahiyên di navbera zaravayên kurdî de destnîşan bikin. Her wiha em bi vê malperê hêvî dikin ku kurd bêhtir bal û dêhna xwe bidin ser zimanê kurdî û kurdîxeberdanê di nav gel de teşwîq bikin.”
Gencîneya zarave û devokên kurdî tê parastin
Di malperê de bi giranî xebat li ser her du zaravayên kurdî, kurmancî û soranî hatine kirin. Kurmanciya ku li bakur, başûr, rojhilat û rojava tên xeberdan û soraniya ku li başûr, rojhilatê Kurdistanê tê xeberdan bûye dabaşa lêkolînan.
Di malperê de ne tenê li ser ziman xebat hatine kirin. Her wiha li ser erdnîgarî, civak û çanda kurdan de jî agahiyên hêja hatine parvekirin. Li ser berawirdkirina alfabeya kurdî bi alfabeya navneteweyî re jî agahî hatine dayîn.
Di malperê de xebata herî berfireh û binirx bê guman a li ser berhevkariya bilêvkirina peyvên ferhenga zimanê kurdî ye. Di malperê de li gorî hilbijartina zaravayên soranî û kurmancî nexşeyek vedibe. Dû re kî bixwaze dikare li gorî bajar, navçe û navendan bilêvkirina deng, peyv û risteyan li ser malperê bibîne.
Ser meselê hûn dikarin di beşa “Danegeha Zaravayên Kurdî” (Database of Kurdish Dialects) de, pêl kurmanciya bakurê Kurdistanê bikin, dû re ji nav wê jî koda navçeya Bazîdê hilbijêrin (jixwe her navendek bi kodekê hatiye destnîşankirin). Dû re dê li jêrê hinek peyv û riste derkevin. Ew peyv û riste li herêma Bazîdê çawa tên bilêvkirin û nivîsîn di nav tabloyekê de hatiye destnîşan kirin.
Her wiha heke hûn bixwazin li bilêvkirina peyv û hevokên devokan jî guhdar bikin hûn dikarin li “Mînakên Belaş yên Xeberdanê” (Free Speech Samples) bitikînin û guh bidin taybetiyên devokên kurdî.
Teknolojî pir bi pêş ketiye û em kurd jî îdî dikarin bi rêya wê ji hevûdu fehm bikin, têbigihijin. Divê tu hincetek ji bo kurdîxebernedana me tune be îdî. Em zede bi hûrgiliyan serê we neêşînin û em malperê emanetî we, we jî emanetî malperê bikin.
