Şima hîkayeya şekirî zanê? A hîkayeya ke jiyana merdiman ser û bin kena. A hîkayeya şekirî ke zêde biba merdimî erd ra kaş kena, kemî biba merdimî kişena…
Merdimê emir pîlî bîbî; ma nêvacin extiyarî. Erê belkî emir pîl o, la xo extiyar hîs nêkeno. Erê, ê pîlan ra henî bîbî pozîtîfî bî. Şa û şahî dayne dewrê xo. Înan tûtan ra zî hez kerdêne. Şekir kerdê cêbey şelwalanê xo û pê kêfê tûtan bêro şekir dayne înan. La nêzanayne serî û zeman bêrê belkî o şekir zirar bido înan…
Şekirêke bîbî Amed de. Gilover bî, zerey cê qulqilî bî. Sipê bî, ser de xêzêke sûr e bîbî. Tera vatê “Şekiro qulqilî”. Tûtan te ra hez kerdêne.
Şekirê bi nihan bîbî. Zere niha, teberê cê sipê, yanê şekir. Ma ew zî werdêne. Kamco tûtî şekir nêwerdo? Zehf tay, her kesî werdo. Wexto ti tût bê pirsgirêk niyo, la wexto emir beno zêde, derenceyê seran xo ro çewresinan qelebnenê, tam a çaxî di bedenê to de hendî pirsgirêkî xo mocnenê ra. Pirsgirêkê tewir bi tewirî. Mesela enî pirgsirêkan ra jo te ra nêweşî şekirîya. Ez jî bi nêweşî şekirî kewta. Ene hîkaye hem hîkayeya tûtanê ma wa, hem hîkayeya min a û peynî peynî de zî çekûyanê ke ma te ra derse bigîrê xo de hebênena.
Ma nêşinê doktor, ma xo muayene nêkenê, ma nê hawnenê ka nêweşîke ma esta ya nê? La doktor ana vano, “Her teno/a emir 35 derbas bikero gere sere reyke şoro qontrol.” Kam şino? Qet…
Ê min tesadufî ez şiya. Xanimey mi şîne, ez zî xo dir berda û mi zî gunî da. Encam? Doktorî va: “Ti nêweş ê?”. Mi bi hewayîş va, “Sere ra?” Ê ya yarî mi fam nêkerde, ya nêwaşt cidiyet bibo vila û va, “Nê, ti nêweşê şekiriyê. Şekirê to veciyawo 303. Ti halê koma de yê, ti çawey serê lingan de yê?” Ez zehf şaş biya. Ti nîşane mi dir çinêbî…
Mi qe vîr nêberd bî ke go nêweşî şekirî mi dir veciyo û nîşaneyê nêweşiyey şekirî zî hetê mi wa niyamîbî. Ez her bi hereket a, la şekir veciya, nêweşî şekirî. Doktor îdîa keno ke malbate de zey genetîkî nêwişeya şekirî esta. Axir nêweşî peyda bî.
Wexto merdim veyşan bo pîvaney şekirî gere di miyanê 60-115 de bo, la ê mi şîbî 303. Hîrê aşmî danê pêser û hesab kenê, geroy enî hesabî ra gere şekirê merdimî di miyanê 4-6 yan jî 6 û nîm de bo, la ê mi şîbî heta 10,8… Loma doktor şaş bîbî. Derman da min. 5 hebê tewir tewirî. Min dest pa kerd. Di hefteyan de şekir hamey nizdê astey normalî la gere ez heban borî. Û ez zî nêwazena heban borî. Ez bi “Dermankerdinê bê heban” bawer kena. Mi lêkolîn kerd, erê dermankerdişê ke anayîn esto. Zehmet o, la esto. Mi dest pa kerd û hîrê aşmî go dewam bikero. Bê nan, bê birinc, kartol û çiyo ke şekir tedewo… 3 aşmî…
Doktorî çende çî bînî zî vatî, “Merdimê emrê xo yê miyanê 40-60 serî de baş derbas bikerê, baş bawnê xo ra, 60’î ra pey baştir derbas kenê.”, “Şekir çîkew pîs o, gere merdim binê qontrolî de bo. Di eşkenê pîrekey xo veradê la nêşkenê şekir veradê, ew heta heta to diro.”
Welhasil, peynî hîkaye de ma vacin ke pêdivî pê esta her kes şoro gunî bido û xo qontrol bikero. Wexto merdim erey maneno a çaxî ax û waxe zî feyde nêdana. Şima zî bawnê ka hîkayeyke senîn şima dir esto.
Şekir
Şekir
Şima hîkayeya şekirî zanê? A hîkayeya ke jiyana merdiman ser û bin kena. A hîkayeya şekirî ke zêde biba merdimî erd ra kaş kena, kemî biba merdimî kişena…
Merdimê emir pîlî bîbî; ma nêvacin extiyarî. Erê belkî emir pîl o, la xo extiyar hîs nêkeno. Erê, ê pîlan ra henî bîbî pozîtîfî bî. Şa û şahî dayne dewrê xo. Înan tûtan ra zî hez kerdêne. Şekir kerdê cêbey şelwalanê xo û pê kêfê tûtan bêro şekir dayne înan. La nêzanayne serî û zeman bêrê belkî o şekir zirar bido înan…
Şekirêke bîbî Amed de. Gilover bî, zerey cê qulqilî bî. Sipê bî, ser de xêzêke sûr e bîbî. Tera vatê “Şekiro qulqilî”. Tûtan te ra hez kerdêne.
Şekirê bi nihan bîbî. Zere niha, teberê cê sipê, yanê şekir. Ma ew zî werdêne. Kamco tûtî şekir nêwerdo? Zehf tay, her kesî werdo. Wexto ti tût bê pirsgirêk niyo, la wexto emir beno zêde, derenceyê seran xo ro çewresinan qelebnenê, tam a çaxî di bedenê to de hendî pirsgirêkî xo mocnenê ra. Pirsgirêkê tewir bi tewirî. Mesela enî pirgsirêkan ra jo te ra nêweşî şekirîya. Ez jî bi nêweşî şekirî kewta. Ene hîkaye hem hîkayeya tûtanê ma wa, hem hîkayeya min a û peynî peynî de zî çekûyanê ke ma te ra derse bigîrê xo de hebênena.
Ma nêşinê doktor, ma xo muayene nêkenê, ma nê hawnenê ka nêweşîke ma esta ya nê? La doktor ana vano, “Her teno/a emir 35 derbas bikero gere sere reyke şoro qontrol.” Kam şino? Qet…
Ê min tesadufî ez şiya. Xanimey mi şîne, ez zî xo dir berda û mi zî gunî da. Encam? Doktorî va: “Ti nêweş ê?”. Mi bi hewayîş va, “Sere ra?” Ê ya yarî mi fam nêkerde, ya nêwaşt cidiyet bibo vila û va, “Nê, ti nêweşê şekiriyê. Şekirê to veciyawo 303. Ti halê koma de yê, ti çawey serê lingan de yê?” Ez zehf şaş biya. Ti nîşane mi dir çinêbî…
Mi qe vîr nêberd bî ke go nêweşî şekirî mi dir veciyo û nîşaneyê nêweşiyey şekirî zî hetê mi wa niyamîbî. Ez her bi hereket a, la şekir veciya, nêweşî şekirî. Doktor îdîa keno ke malbate de zey genetîkî nêwişeya şekirî esta. Axir nêweşî peyda bî.
Wexto merdim veyşan bo pîvaney şekirî gere di miyanê 60-115 de bo, la ê mi şîbî 303. Hîrê aşmî danê pêser û hesab kenê, geroy enî hesabî ra gere şekirê merdimî di miyanê 4-6 yan jî 6 û nîm de bo, la ê mi şîbî heta 10,8… Loma doktor şaş bîbî. Derman da min. 5 hebê tewir tewirî. Min dest pa kerd. Di hefteyan de şekir hamey nizdê astey normalî la gere ez heban borî. Û ez zî nêwazena heban borî. Ez bi “Dermankerdinê bê heban” bawer kena. Mi lêkolîn kerd, erê dermankerdişê ke anayîn esto. Zehmet o, la esto. Mi dest pa kerd û hîrê aşmî go dewam bikero. Bê nan, bê birinc, kartol û çiyo ke şekir tedewo… 3 aşmî…
Doktorî çende çî bînî zî vatî, “Merdimê emrê xo yê miyanê 40-60 serî de baş derbas bikerê, baş bawnê xo ra, 60’î ra pey baştir derbas kenê.”, “Şekir çîkew pîs o, gere merdim binê qontrolî de bo. Di eşkenê pîrekey xo veradê la nêşkenê şekir veradê, ew heta heta to diro.”
Welhasil, peynî hîkaye de ma vacin ke pêdivî pê esta her kes şoro gunî bido û xo qontrol bikero. Wexto merdim erey maneno a çaxî ax û waxe zî feyde nêdana. Şima zî bawnê ka hîkayeyke senîn şima dir esto.