Dewlete bi serrano ke, şerê taybetî vera ciwanan ra kayê xo yê qilêrinî gurênena. Bi taybetî zî Şaristanê Amed dî de, nê kayê xo yê qilêrinî domnena. Amed de rewşa tiryakeşan û fihûşî her ke şîyeno hîna zaf beno. Mekteban de gedeyî 9 serreyî hînê tiryakî benê û la çiheyfo ke dewlete zî vera nê bêveng manena û teşwîq kena. Nê warîde hînê ke wext nêvîyarto û ganî şarê Amedî ciwananê xo ra wayîr bivejîyo.

Nê warî de vera fihûşî û tiryakeşan hemwelatij Zulfî Dîclelî rojnameyê marê qiseyî kerdî. Dîclelî vîna vat: “Rewşa xozayî de yew qanûn esto; eke yew nê vengayî pirnêko se ya awe ya varan ya zî çamure nê vengayî pir kena.”

Dîclelî ana dewam kerd û vat: “Ciwanî motorê şorişîye û ganî ma ciwananê xo ra wayîr bivejîyê. Eke ma wayîr nêvejim tewr hêzê neyarî nê ciwanan ma ra dûrî fînenê û destê ma ra vejenê û gênê destê xo.”

‘Wazenê formilê F yê hîrêyinî bisixulnê’

Dewleta tirk her wext bi taybetî ciwanan ra tersena. 1968î de ciwanê şorişî pisgirêkê şarî ra wayîr veyîyêne û vera tiryakeşa û fihûşî ra têkoşîn dayêne. Nê welatî de şerê taybet û şerê qilêrinî ser ciwanan ra kayê xo yê qilêrêni şixulnena û wazenê ke ciwanan şorişî ra dûrî fîno û formilê F yê hîrîyine bisixolno. Dîroke de dewletanê faşîstan her wext nê formilî şixulnayî. Dîktatorê Portekîzî Salazer nê formilê F yê hîrêyinî bi serran şarê Portekîzî ser şixulna û zilim û îşkeceyî reyde îdareyê dîktatorîya xo domna.

Îtîrafê Sedat Pekerî

Bajaranê kurdistanî de mafya û çeteyi fihûşî û tiryakeşî bi destê çeteyê dewlete ra xo edilnayî. Yew qala verênan esta û vanê: “Kermikî dara xo taşenê û komelî ya şarî zî wina taşenê. Bi îtîrafê Sedat Pekerî bî, Pekerî vatêne, ‘Mehmet Agarî Yatê Lîmanê Bodrimî kerdo destê xo û butçeyê şerê qilêrînî ewta de kom beno û fînasmanî nê karî keno.

Yew wexti de vera nê tirîyakeşan û fihûşî ra ciwananê kurd şarî ra paştî girote û vera cayê xomarî, cayê tiryakêşan û fihûşî ra têkoşîna pîrozî dayî.  Şarê ma zî, zaf kêfweş bîyêne û hûzûr dîyênê. Ganî şarê ma zî ciwananê xora wayîr bivejîyo. Vera nê kayê qilêrinî ciwananê xo teşwiqê karê sportîfî û kulturî biker o û pewerde bido.”

Dîclelî ana peynîya vatena xo arde: “Seba ke, sazîyê û dezgeyê ma vera nê tîryakeşan û fihûşî ra biryarê rayîrşîyayîşî giroto û ez bi xo zaf kêfweş bîya. Nê ciwanî ciwanê mayê û ma ganî wayîr bivejîyê. Belkî girotişê nê biryarê rayîrşîyayîşî erey mendo, la ancî zî bawerîya mi esta ke, ma nê ciwananê xo vera nê kayê qilêrinî ra xelisnenê. Ganî şar zî heme tewr ra nê rayîrşayîşî ra paştî bivejîyo.”